Reakcje skórne na leki o działaniu immunomodulacyjnym

Do powstawania różnorodnych odczynów skórnych może również dochodzić w wyniku stosowania substancji silnie działających na układ immunologiczny, takich jak cyklosporyna, interleukiny, interferony. W przypadku stosowania tych ostatnich opisano zespół nieszczelności naczyń włosowatych, przebiegający z anemią, trombocytopenią, hipotonią i zatrzymaniem płynów. Wśród zmian dermatologicznych, będących powikłaniem leczenia lekami immunomodulującymi, obserwowano erytrodermię, rumień guzowaty, plamice na podłożu trombocytopenii oraz telogenowe wypadanie włosów. 

Przedstawione jednostki chorobowe nie wyczerpują listy wszystkich dermatoz, które mogą pojawić się na skórze jako wynik opacznej reakcji na leki. W przebiegu reakcji polekowych mogą wystąpić prawie wszystkie jednostki dermatologiczne. W piśmiennictwie pojawia się coraz więcej doniesień o nowych objawach niepożądanych po stosowanej terapii. Przykładem może być opisana w ostatnich latach ostra uogólniona osutka krostkowa (acute generalized exanthematous pustulosis - AGEP).

Stały rozwój farmakoterapii, coraz większa ilość leków ordynowanych przez lekarzy różnych specjalności jednemu choremu stwarzają coraz większe zagrożenie powikłaniami polekowymi. Należy pamiętać, iż nie ma leków w pełni bezpiecznych. Nawet te, które są obdarzone wysokim wskaźnikiem terapeutycznym, mogą zaszkodzić podane w niewłaściwej dla danej fazy choroby dawce lub na skutek zmian genetycznych, wpływających na losy leku w ustroju, a szczególnie jego biotransformację i eliminację z organizmu. Niezmiernie ważne jest również uświadomienie sobie, że w wielu wypadkach odczyny polekowe są dla chorego groźniejsze niż choroba, z powodu której lek zastosowano.

Dlatego przed podjęciem decyzji o farmakoterapii każdy lekarz powinien:

• przeprowadzić stosowny wywiad w kierunku atopii i wcześniejszych reakcji uczuleniowych na leki,
• rozważyć zastąpienie leku uczulającego lekiem alternatywnym,
• unikać polipragmazji oraz stosowania leków silnie alergizujących przez długi czas, zwłaszcza u atopików,
• zaproponować diagnostykę alergologiczną w koniecznych przypadkach.

Artykuł pochodzi z tygodnika
"Służba Zdrowia" nr 17/20/2001