Rodzaje nowotworów

Spis treści

1. Nowotwór łagodny (niezłośliwy)
2. Nowotwór półzłośliwy
3. Nowotwór złośliwy
4. Uwaga
5. Podział histologiczny

Tradycyjna nazwa „nowotwór" używana jest zarówno dla określenia nowotworów niezłośliwych, jak i nowotworów złośliwych, których główną cechą wspólną jest zdolność do „nowotworzenia" tkanki, czyli tworzenia guza nowotworowego. Znajomość obrazu mikroskopowego nowotworu pozwala na jego ścisłe zaszeregowanie, a następnie pozwala na wysuwanie wniosków dotyczących dynamiki, charakterystyki rozrostu czy też wrażliwości na promieniowanie jonizujące i cytostatyki.

Nowotwory dzielimy na:

• niezłośliwe;
• półzłośliwe (o miejscowej złośliwości);
• złośliwe (raki, mięsaki, inne)

Nowotwór łagodny (niezłośliwy)

Nowotwór łagodny niezłośliwy (łac. neoplasma benignum) utworzony jest z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych a obraz mikroskopowy jest podobny do tkanki z której powstał. Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie powoli, rozprężająco uciskając sąsiadujące tkanki. Komórki nowotworu niezłośliwego nie mają zdolności wnikania do naczyń, dlatego wzrost takiego nowotworu jest zawsze ograniczony do miejsca powstania a w jego przebiegu nigdy nie powstają przerzuty. Usunięcie chirurgiczne guza z niewielkim marginesem otaczającej tkanki a w przypadku wyraźnie otorbionych guzów nawet jego wyłuszczenie prowadzi do całkowitego usunięcia tkanki nowotworowej i wyleczenia chorego. Nowotwory łagodne najczęściej nie stanowią problemu klinicznego, które występują dopiero wówczas, gdy nowotwór niezłośliwy jest jednocześnie stanem przedrakowym (np. polipowatość rodzinna), występuje w narządach ważnych dla życia (np. w centralnym układzie nerwowym, rdzeniu kręgowym, sercu), wydziela hormony, powoduje krwawienia, doprowadza do zamknięciem światła naczynia, uciska nerw.

Nowotwór półzłośliwy

Nowotwór półzłośliwy (łac. neoplasma semimalignum) jest nowotworem o miejscowej złośliwości i charakteryzuje się dużą masą tkankową uciskającą otoczenie, zdolnością naciekania i niszczenia otoczenia i zdolnością wszczepiania. Zasadniczo nie dają przerzutów, ale dają nawroty po zabiegach operacyjnych, nawet uznawanych za radykalne. Dlatego też, nowotwory półzłośliwe wymagają starannego podejścia chirurgicznego z uwzględnieniem szerokich granic wycięcia. Obraz mikroskopowy może być typowy dla nowotworu złośliwego.

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy (łac. neoplasma malignum) charakteryzuje się dużym stopniem zaburzeń zróżnicowania, dojrzewania i budowy tkankowej oraz komórkowej. Nie posiada torebki, rośnie szybko, nacieka i niszczy zaatakowane tkanki. Cechą charakterystyczną komórek nowotworów złośliwych jest ich zdolność wnikania do szczelin tkankowych oraz do światła drobnych naczyń limfatycznych i krwionośnych co sprzyja rozsiewowi komórek nowotworowych daleko poza główna masę guza. Rozsiane komórki zagnieżdżając się w odległych narządach lub tkankach, mnożą się i tworzą nowe guzy nowotworowe zwane przerzutami (metastasis). Komórki nowotworów złośliwych szerzą się również drogą płynu mózgowo-rdzeniowego a także wszczepiają się do błon surowiczych. Po chirurgicznym zwłaszcza niezbyt rozległym usunięciu guza złośliwego utkanie nowotworowe stosunkowo często odrasta w obrębie blizny pooperacyjnej lub w jej otoczeni co określa się nawrotem lub wznową (recidiva). Nawrót następuje wówczas, gdy w czasie operacji nie udało się usunąć całego nowotworu i pozostawiono komórki nowotworowe.

Uwaga

1. nie każdy nowotwór jest nowotworem złośliwym
2. nie każdy nowotwór złośliwy jest rakiem
3. każdy rak jest nowotworem złośliwym

Podział histologiczny

Nowotwory można również dzielić wg ich postaci histopatologicznej. Najczęstszymi nowotworami są raki (ponad 90%) czyli nowotwory złośliwe wywodzące się z tkanki nabłonkowej. Pozostałe nowotwory złośliwe to mięsaki, wywodzące się z odmiennych tkanek niż nabłonkowa oraz inne choroby nowotworowe.

Nowotwory łagodne
Określenie	Przykład
nowotwór	- mięśniaki – nowotwór z komórek mięsni gładkich (leiomyoma) - tłuszczaki- nowotwór z komórek tłuszczowych (lipoma)
Nowotwory złośliwe
rak	- rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale) powstający z nabłonka płaskiego - rak gruczołowy (adenocarcinoma) powstający z nabłonka gruczołowego
mięsak	- tłuszczakomięsak (liposarcoma) powstający z tkanki tłuszczowej - włókniakomięsak (fibrosarcoma) powstający z tkanki włóknistej
inne nowotwory	- białaczka (leucemia) powstająca z tkanki szpikowej - ziarnica złośliwa (lymphogranulomatosis maligna) powstająca z tkanki limfatycznej - glejak (glioblastoma) powstający z tkanki nerwowej - rozrodczak (dysgerminoma) powstający z komórek zarodkowych - struniak (chordoma) powstający z zawiązków narządowych - czerniak złośliwy (melanoma malignum) powstający z tkanki barwnikotwórczej

Niektóre nowotwory zbudowane są z komórek przypominających komórki zupełnie prymitywne, określa się je wówczas nowotworami niezróżnicowanymi, nisko dojrzałymi lub anaplastycznymi. Ogólna reguła mówi, że im struktura nowotworu jest bardziej zbliżona do tkanki prawidłowej tym nowotwór jest zwykle mniej złośliwy.