Poronienie
- Przyczyny poronień
- Przyczyny poronień samoistnych
- Przebieg poronienia
- Objawy
- Postacie kliniczne i leczenie
Przyczyny poronień
Wyróżnia się następujące rodzaje poronień:
- poronienia samoistne - gdzie ukończenie przedwczesne ciąży następuje z przyczyn naturalnych
- poronienia sztuczne - gdzie ukończenie ciąży wykonane jest z przyczyn leczniczych oraz innych (aborcja).
W Polsce "Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży" (Dz.U. 1.03.1993 z późniejszymi zmianami) określa przypadki, kiedy może być dokonana aborcja:
"Art. 4a 1. Przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:
1) ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,
2) badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,
3) zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.
Art. 4a 2. W przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2 przerwanie ciąży jest dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej; w przypadku określonym w ust. 1 pkt 3, jeżeli od początku ciąży upłynęło nie więcej niż 12 tygodni."
Przyczyny poronień samoistnych
Zasadniczo rozróżnia się dwie grupy poronień zależne od jaja płodowego oraz zależne od matki.
Przyczyny zależne od jaja płodowego - przyczyny owulogenne
Do najczęstszych przyczyn poronień należą wady rozwojowe jaja płodowego (jaja poronne, jaja zaśniadowe), które stanowią około 50-70% wszystkich przypadków poronień. Poronne jaja nie są w stanie rozwijać się prawidłowo a najczęstsze przyczyny ich występowania to:
- anomalie chromosomalne - zaburzenia dotyczące ilości chromosomów oraz ich budowy
" czynniki zewnętrzne - zatrucia, uszkodzenia promieniami jonizującymi powodującymi rozwój:
- zaśniad zarodkowy - zawiązki zarodka ulegają zanikowi lub rozwijają się nieprawidłowo
- zaśniad pusty (puste jajo płodowe) - zupełny brak zarodka
- zaśniad krwisty - w wyniku obumierania zarodka dochodzi do jego nadmiernego przekrwienia
- zaśniad groniasty
Przyczyny zależne od matki
- wady macicy uniemożliwiające jej wzrost lub zmniejszające przestrzeń dla rozwoju jaja płodowego - niedorozwój macicy, wady rozwojowe macicy (macica częściowo przegrodzona, macica dwurożna), zrosty wewnątrzmaciczne (zespół Ashermanna), mięśniaki macicy
- brak mechanicznej ochrony dolnego bieguna jaja płodowego w przypadku pęknięć szyjki macicy lub gdy stwierdza się niewydolność szyjkowo-cieśniową
- niewydolność ciałka żółtego w pierwszych 4-6 tygodniach ciąży
- choroby zakaźne matki (chlamydioza, toxoplazmoza, zakażenie HSV, różyczka, listerioza)
- czynniki psychiczne - urazy i wstrząsy psychiczne
- czynniki immunologiczne
- cukrzyca - wady płodu czyli embriopatie cukrzycowe
- zaburzenia czynności tarczycy
- używki ( narkotyki, papierosy, alkohol)
- czynniki środowiskowe: chemia, RTG
- choroby układowe
Przebieg poronienia
Poronienie może mieć przebieg jednoczasowy lub dwuczasowy.
Poronienie jednoczasowe jest poronieniem wczesnym do którego dochodzi najczęściej w ciągu pierwszych 3 miesięcy życia (do 12 tygodnia ciąży). W okresie tym całe jajo płodowe stanowi dość jednolitą masę i powierzchnia jego pokryta jest kosmkami. Jeżeli dojdzie do poronienie kosmki łatwo oddzielają się od doczesnej (przekształcona w czasie ciąży błona śluzowa macicy) i jajo płodowe jest najczęściej wydalone w całości tzn zarodek znajdujący się w worku owodniowym. Poronienie jednoczasowe jest poronieniem zupełnym ( abortus completus ) a pierwszym jego objawem jest krwawienie na zewnątrz.
Poronienie dwuczasowe jest poronieniem późnym do którego dochodzi z chwilą całkowitego wykształcenia się łożyska w 13-28 tygodniu ciąży. W tym okresie poronienie przebiega dwuczasowo w sposób typowy do porodu. Po skurczach następuje pęknięcie pęcherza owodniowego, dochodzi do rozwierania szyjki macicy i wydalania płodu a następnie łożyska. Poronienie dwuczasowe jest poronieniem niezupełnym ( abortus incompletus ) a pierwszym jego objawem są skurcze i odpływ płynu owodniowego.
Objawy
Pierwszymi objawami poronienia są:
- krwawienie
- skurcze
- odpływ płynu owodniowego
Poronienie niepowikłanie przebiega najczęściej bezgorączkowo z temperaturą ciała do 37,9°C bez zmian zapalnych w przymaciczach i przydatkach. Rzadziej poronienie niepowikłane przebiega z podwyższoną temperaturą ciała 38°C - 39°C ze stanem zapalnym błony śluzowej macicy (endometritis).
U niektórych kobiet dochodzi do powikłań w przebiegu poronienia, gdzie stanem zapalnym objęte są przydatki oraz występuje miejscowe zapalenie otrzewnej. Rzadko dochodzi do poronienia z uogólnionym zakażeniem któremu towarzyszą ropne upławy, dreszcze, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia świadomości, niepokówj, sztywność karku, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, przyspieszenie oddychania, skąpomocz, bóle mięśni, bóle brzucha czy zaburzenia krzepnięcia.
Postacie kliniczne i leczenie
Poronienie zupełne (abortus completus)
Jest to postać w której wydaleniu z jamy macicy uległo całe jajo płodowe (płód i kosmówka). Najpewniejszym objawem poronienia zupełnego jest stwierdzenie całego wydalonego jaja (zarodek w worku owodniowym z szypułą kosmówki). Krwawienie z macicy szybko ustępuje a sama macica szybko ulega zmniejszaniu.
Postępowanie w przypadku poronienia zupełnego do 20 tygodnia ciąży z reguły polega na wyłyżeczkowaniu jamy macicy, natomiast po tym okresie łyżeczkowanie jest konieczne w przypadku stwierdzenia ubytków w kontrolowanym łożysku. Niekiedy przed łyżeczkowaniem konieczne jest rozszerzenie kanału szyjki macicy.
Poronienie niezupełne ( abortus incompletus )
Jest to postać poronienia w której płód zostaje wydalony z jamy macicy oraz czasami fragmenty łożyska i kosmówki.
Postępowanie w poronieniu niezupełnym polega na usunięciu z jamy macicy łożyska bądź jego fragmentów za pomocą palca lub specjalnej tępej łyżki.
Poronienie rozpoczynające się ( abortus incipiens )
Jest to postać poronienia, której nie da się zatrzymać charakteryzująca się obfitym krwawieniem i silnymi skurczami macicy oraz postępującym rozwieraniem kanału oraz ujścia wewnętrznego macicy.
Poronienie zagrażające (abortus imminens )
Jest to postać poronienia charakteryzująca się skąpym krwawieniem lub skurczami macicy lub krwawieniem ze skurczami przy zamkniętym kanale szyjki macicy. We wczesnej ciąży skurczom odpowiada pobolewanie w okolicy krzyżowej lub podbrzusza.
W poronieniu zagrażającym istnieje duża szansa na zachowanie ciąży. Rokowanie jest niepomyślne jeżeli krwawienie trwa 2-3 tygodnie, gdy występują skurcze lub gdy przerwy międzyskurczowe trwają coraz krócej lub gdy stężenie HCG w surowicy krwi jest mniejsze niż prawidłowe.
Leczenie poronienia zagrażającego polega na bezwzględnym leżeniu (zakaz wstawania nawet do łazienki) najlepiej w warunkach szpitalnych. Nie wolno stosować gwałtownie działających środków przeczyszczających. W postępowaniu terapeutycznym podaje się leki hamujące czynność skurczową macicy.
Poronienie nawykowe (abortus habitualis)
Jest to postać poronienia częstego, gdy u tej samej kobiety wystąpią trzy lub więcej poronienia jedno po drugim. Przyczyną 40-70% wszystkich poronień nawykowych są poronne jaja płodowe czyli wady rozwojowe zarodka.
Postępowanie lecznicze polega leczeniu przyczyny zasadniczej poronień jeżeli taka istnieje. Ponadto obowiązuje bezwzględne leżenie przez dłuższy czas najlepiej w warunkach szpitalnych, unikanie urazów i zakaz współżycia płciowego.
Poronienie zatrzymane ( missed abortion )
Jest to poronienie w którym obumarłe jajo płodowe pozostaje w macicy przez wiele tygodni. Jeżeli obumarłe jajo płodowe pozostaje w macicy ponad 5 tygodni wówczas może dojść do zagrażającego życiu krwawienia w wyniku zaburzeń krzepnięcia.