Fakty na temat WZW typu A u dzieci

Spis treści

1. Wzrastające zagrożenie wybuchu epidemii
2. Ryzyko groźnych powikłań
3. Objawy i przebieg WZW typu A
4. Brak leku zwalczającego WZW typu A
5. Nie potrafimy leczyć WZW typu A, ale potrafimy mu zapobiegać
6. Rekomendacje do szczepień dzieci przeciwko WZW typu A

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A) jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą pokarmową, stąd wzięła się potoczna nazwa choroby - "żółtaczka pokarmowa". Zakażenie WZW typu A następuje poprzez spożycie zanieczyszczonej wirusami wody pitnej oraz surowych pokarmów w niej mytych. Sprzyja mu także bliski kontakt z osobą zakażoną w bezobjawowym okresie choroby, kiedy zakażony nie jest jeszcze świadomy infekcji. Zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu A ulegają najczęściej osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym, bądź też dzieci, które wiele czasu w ciągu dnia spędzają w skupiskach, takich jak przedszkola, szkoły, żłobki. WZW typu A stanowi ponad 50% wszystkich przypadków wirusowych zapaleń wątroby. Rocznie na świecie notuje się około 1,2 do 1,4 miliona zachorowań. WZW typu A, jeszcze niedawno uważane za lekką chorobę, zmieniło swój charakter epidemiologiczny i kliniczny.

Wzrastające zagrożenie wybuchu epidemii

Poprawa warunków sanitarno-higienicznych w Polsce ma wpływ na wzrost liczby dzieci, młodzieży i młodych dorosłych nieodpornych na wirus WZW typu A. W Polsce w ostatnim dziesięcioleciu odsetek osób w wieku 0-50 lat podatnych na zachorowanie na WZW typu A wzrósł z 42% (1990 r.) do ponad 70% (1999 r.). W związku z tak znacznym spadkiem odporności stale wzrasta w Polsce zagrożenie wybuchu epidemii WZW typu A. Liczby zachorowań podczas tego rodzaju epidemii, zwanych wyrównawczymi, przewyższają wielokrotnie liczby przypadków notowanych w odpowiednim okresie poza epidemią. Największe "epidemie wyrównawcze" WZW typu A zanotowano w latach 1979-97 na terenie byłych województw: płockiego, koszalińskiego i wałbrzyskiego.

Do "epidemii wyrównawczej" dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu większej społeczności (np. żłobek, przedszkole, szkoła) z chorym zakażonym. W Polsce narażenie na kontakt z wirusem WZW typu A stale wzrasta z powodu wzmożenia ruchu turystycznego i handlowego ze Wschodem, czyli z regionem o wysokiej zapadalności na WZW typu A.

Ryzyko groźnych powikłań

Wbrew potocznemu przekonaniu zachorowanie na WZW typu A może doprowadzić do powikłań groźnych dla zdrowia i życia. Konsekwencjami WZW typu A mogą być między innymi: żółtaczka cholestatyczna, nawroty choroby, zaburzenia hematologiczne, ostra niewydolność nerek, a nawet ostra niewydolność wątroby prowadząca często do zgonu. Wirus zapalenia wątroby typu A jest wiązany również z indukcją procesów autoimmunologicznych.

Nie dysponujemy polskimi danymi na ten temat, jednak we Francji przypadki WZW typu A stanowią 10% przyczyn wszystkich transplantacji, w Argentynie zaś odsetek ten wynosi aż 20%.

Objawy i przebieg WZW typu A

Początkowo u dzieci WZW typu A często przebiega podobnie jak większość chorób wirusowych. Dziecko nie ma apetytu, gorączkuje, odczuwa bóle mięśni i zmęczenie. Objawy, które występują po kilkunastu dniach to: nudności i wymioty, zgniły zapach z ust, gorzki smak w ustach, ciemny kolor moczu, żółtaczka (żółta skóra i białkówki oczu), bóle w okolicy wątroby, szczególnie przy ucisku, luźniejsze i częstsze oddawanie stolca, któremu towarzyszą silne skurcze jelit. Choroba u dziecka trwa od 4 do 6 miesięcy.

Brak leku zwalczającego WZW typu A

Dotychczas nie opracowano leku przeciwko WZW typu A. Leczenie choroby jest uciążliwe i długotrwałe. Polega ono na całkowitej zmianie trybu życia, w którym odpoczynek oraz lekkostrawna dieta powinny być utrzymane przez 6 miesięcy. Osoby z ciężkimi postaciami WZW typu A wymagają leczenia szpitalnego. Dokuczliwe objawy choroby mogą utrzymywać się nawet pół roku.

Nie potrafimy leczyć WZW typu A, ale potrafimy mu zapobiegać

Najlepszym sposobem uniknięcia konsekwencji WZW typu A oraz "epidemii wyrównawczych" są szczepienia ochronne. Szczególnie korzystne jest ich podawanie w okresie tzw. zacisza epidemiologicznego, w którym obecnie znajduje się Polska. Szczepienia dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym zapobiegają wystąpieniu WZW typu A u osób starszych, u których przebieg choroby jest znacznie cięższy i częściej powikłany.

Udowodniono, że szczepionka przeciwko WZW typu A jest bezpieczna. Szczepienie chroni przed zachorowaniem przez wiele lat, prawdopodobnie - całe życie. Pełny cykl szczepienia to tylko 2 dawki szczepionki podane w wygodnym schemacie, w odstępie 6-12 miesięcy.

Rekomendacje do szczepień dzieci przeciwko WZW typu A

Szczepienie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym przeciwko WZW typu A jest zalecane przez polski Program Szczepień Ochronnych. Coraz więcej krajów wprowadza je jako obowiązkowe. Masowe szczepienia dzieci przeciwko "żółtaczce pokarmowej" propaguje również Międzynarodowa Rada Zapobiegania Wirusowemu Zapaleniu Wątroby (VHPB). Także polscy specjaliści podkreślają konieczność upowszechnienia szczepień przeciwko WZW typu A.