Bank komórek macierzystych

Bank komórek macierzystych to miejsce, gdzie przez długie lata można przechować zamrożone komórki macierzyste pobrane z krwi pępowiny i łożyska w dniu narodzin. Komórki te przechowywane są w ciekłym azocie w temperaturze minus 190 stopni C. Przechowywanie niepowtarzalnych komórek macierzystych z krwi pępowinowej gwarantuje, że ich potencjał medyczny będzie zawsze dostępny dla dziecka.

Krew pępowinowa

Krew pępowinowa to krew obecna w układzie krążenia rozwijającego się płodu i pozostaje w łożysku i pępowinie po jej odcięciu. Krew pępowinowa jest bogatym źródłem komórek macierzystych, przekształcających się w podstawowe elementy krwi oraz systemu odpornościowego i może stanowić przełomowy sposób na zabezpieczenie zdrowia dziecka i jego najbliższej rodziny. Te cenne komórki już nigdy później nie będą produkowane przez organizm. I co szczególnie ważne, w chwili narodzin dziecka mogą zostać pobrane w sposób nieinwazyjny.

Komórki macierzyste

Komórki macierzyste są pierwotnymi komórkami ludzkiego organizmu. Wyróżnia je nieograniczona zdolność podziału i rozwoju. Z nich rozwijają się wszystkie części ludzkiego organizmu: skóra, mięśnie, kości, nerwy, komórki krwi i organy. W przypadku zagrożenia organizmu wywołanego obrażeniami lub chorobą komórki macierzyste pomagają w regeneracji powstałych uszkodzeń. Ponadto komórki macierzyste z krwi pępowinowej stanowią źródło komponentów krwi: krwinek białych, które walczą z chorobami oraz krwinek czerwonych, które transportują tlen i krwinki płytkowe odpowiedzialne za krzepnięcie i gojenie.

Dlaczego komórki macierzyste leczą?

Komórki macierzyste z krwi pępowinowej mają dużą zdolność namnażania się po przeszczepieniu. Dotyczy to zarówno przeszczepów autologicznych (dawca jest jednocześnie biorcą) jak i allogenicznych (przeszczep od innego osobnika np. przeszczep rodzinny).

Dlaczego warto zdeponować krew pępowinową dziecka?

Ponieważ daje to pewność, że komórki macierzyste mogą być użyte do celów terapeutycznych w każdej chwili, bez konieczności szukania dawców, które jest kosztowne, czasochłonne i nie gwarantuje powodzenia. Jak najwcześniejsze rozpoczęcie leczenia wielu chorób, minimalizuje ryzyko ich rozwoju oraz zwiększa szansę na całkowite wyleczenie.

Decyzja taka pozwoli:

1. wykorzystać niepowtarzalną szansę – poród jest jedyną okazją pozyskania komórek macierzystych z krwi pępowinowej w sposób łatwy, bezbolesny i skuteczny;
2. zwiększyć skuteczność leczenia – komórki macierzyste pozyskane z krwi pępowinowej wykazują większą skuteczność w odtwarzaniu układu krwiotwórczego, niż komórki macierzyste pozyskiwane od dawców dorosłych;
3. wyeliminować ryzyko odrzucenia ewentualnego przeszczepu;
4. skorzystać z przyszłych wyników badań naukowych nad szerszym wykorzystaniem komórek macierzystych w medycynie – obecnie trwają badania laboratoryjne i testy kliniczne nad ich zastosowaniem w leczeniu: urazów i chorób układu nerwowego, chorób serca, cukrzycy, oraz włączeniem ich do tzw. terapii genowej;
5. zapewnić bezpieczeństwo najbliższej rodzinie – komórki macierzyste mogą być wykorzystywane w przeszczepach rodzinnych ze znacznie większym prawdopodobieństwem dobrania wystarczającej zgodności tkankowej, niż komórki macierzyste pochodzące od dawców dorosłych;
6. uniknąć znacznych kosztów, które trzeba ponieść w przypadku konieczności wyszukania niespokrewnionego dawcy szpiku.

Dlaczego krew pępowinowa a nie szpik kostny?

Korzystanie z komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej ma kilka zasadniczych zalet:

1. przeszczep własnych komórek macierzystych gwarantuje całkowitą zgodność tkankową, a w wypadku przeszczepu dla rodzeństwa prawdopodobieństwo dobrania wystarczającej zgodności wynosi 50%;
2. prawdopodobieństwo odrzucenia krwi pępowinowej jest dużo mniejsze niż w wypadku szpiku;
3. znalezienie odpowiedniego dawcy szpiku kostnego jest trudne, czasochłonne i kosztowne;
4. pobranie krwi pępowinowej jest szybkie i bezbolesne. Pobranie szpiku zajmuje więcej czasu, jest przykre i często wymaga znieczulenia ogólnego.

Jak będzie w przyszłości?

Badania nad wykorzystaniem krwi pępowinowej prowadzone są na całym świecie. Oczekuje się, że najbliższe lata przyniosą doniosłe odkrycia. Zamrożona porcja krwi przez dziesiątki lat stanowić będzie prawdziwy kapitał do wykorzystania w dalszym życiu dziecka. Ostatnie odkrycia sugerują bliski przełom, jakim będzie wykorzystanie tzw. komórek macierzystych mezenchymatycznych, z których można będzie w warunkach laboratoryjnych hodować komórki typowe dla różnych tkanek – kostnej, chrząstki mięśniowej, w tym sercowej, tkanki nerwowej czy podścieliska szpiku. Jeżeli wstępne wyniki doprowadzą do zastosowań klinicznych, to możliwości wykorzystania komórek macierzystych znacznie się zwiększą – trudno jednak przesądzać o przydatności nowych metod na obecnym, bardzo wczesnym etapie ich rozwoju.

Podsumowując kliniczne znaczenie komórek macierzystych, można z całym przekonaniem wykazać ich przydatność dla przeszczepów krwiotwórczych (choroby nowotworowe, choroba popromienna, inne defekty szpiku). Najciekawsze, ale wymagające jeszcze wielu dalszych badań, są możliwości wytwarzania dowolnych tkanek – kości, chrząstki, mięśni, komórek nerwowych i innych, które być może, w przyszłości będą używane do przeszczepów.