Wzw typu A

Z każdym rokiem wzrasta liczba Polaków nie uodpornionych naturalnie przeciw zachorowaniu na wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A, “żółtaczkę pokarmową”). Wpływa to na zwiększenie się ryzyka wystąpienia WZW typu A u osób dorosłych, u których infekcja może mieć znacznie cięższy przebieg. Wzrost liczby osób nieodpornych na WZW typu A wiąże się także z niebezpieczeństwem wybuchu tzw. epidemii wyrównawczych. Epidemiom choroby oraz zagrożeniu występowania ciężkich postaci WZW typu A można zapobiec dzięki szczepieniom.

W wyniku poprawy warunków sanitarnych w Polsce systematycznie maleje liczba zachorowań na WZW typu A. Następstwem tego faktu jest wzrost liczby dzieci, młodzieży oraz dorosłych nieodpornych na infekcję. Z badań wynika, że jest na nią naturalnie uodpornionych jedynie około 7% Polaków do 15 roku życia i 30% w wieku do 25 lat. Ponieważ wirus WZW typu A jest stale obecny w środowisku, w grupie osób nieodpornych łatwo może dojść do epidemii choroby.

Brak naturalnej odporności, którą dotąd większość mieszkańców naszego kraju nabywała w dzieciństwie po przebyciu WZW typu A, wpływa także na przesuwanie się zachorowań na “żółtaczkę pokarmową” na coraz starsze grupy wiekowe. Przebieg i powikłania choroby u osób starszych mogą być znacznie cięższe. Ponad 40% chorych na WZW typu A w wieku powyżej 40 lat wymaga hospitalizacji. Aż 2,1% pacjentów w tej samej grupie wiekowej umiera w wyniku powikłań choroby. U około 10% - 20% osób po początkowej poprawie obserwuje się nawrót WZW typu A. Dokuczliwe objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A mogą utrzymywać się nawet do 6 miesięcy. Szczególnie ciężki przebieg “żółtaczki pokarmowej” obserwuje się u osób z uszkodzeniem wątroby.

WZW typu A jest najczęstszą chorobą zakaźną u turystów, której można zapobiegać poprzez szczepienia. Ryzyko zachorowania na WZW typu A wśród podróżujących jest 100 razy większe niż ryzyko zarażenia durem brzusznym i 1000 razy większe niż ryzyko zachorowania na cholerę. Do rejonów o zwiększonym zagrożeniu zachorowania na WZW typu A należą między innymi kraje Basenu Morza Śródziemnego, Europa Wschodnia, Azja Środkowo-Wschodnia, Ameryka Południowa oraz Afryka. WZW typu A zagraża także osobom podróżującym w obrębie Polski , szczególnie na tereny o niższym standardzie sanitarnym.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A zalicza się do “chorób brudnych rąk”. Choroba jest wywoływana przez wirus, który szerzy się drogą pokarmową. Zakażenie następuje po spożyciu zanieczyszczonej wirusami wody pitnej lub pokarmów, zwłaszcza surowych. Zachorowaniu sprzyja także bliski kontakt z osobami zakażonymi we wczesnym, bezobjawowym okresie choroby.

Ponieważ nie zawsze możliwe jest zapobieganie “żółtaczce pokarmowej” poprzez przestrzeganie zasad higieny, najpewniejszym sposobem uniknięcia WZW typu A i jego konsekwencji jest szczepienie ochronne. Dwie dawki szczepionki, przyjęte w odstępie 6 do 12 miesięcy gwarantują długotrwałą odporność. Szczepienie przeciwko WZW typu A znajduje się w polskim kalendarzu szczepień jako szczepienie zalecane. Rekomenduje się je w szczególności:

• osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokim ryzyku zachorowania na WZW typu A
• dzieciom w wieku przedszkolnym i szkolnym, szczególnie dzieciom rozpoczynającym naukę, które nie chorowały na WZW typu A
• osobom pracującym przy produkcji i dystrybucji żywności
• osobom z przewlekłymi schorzeniami wątroby
• pracownikom służby zdrowia
• pracownikom służb miejskich, zwłaszcza zatrudnionym przy usuwaniu nieczystości
• mieszkańcom terenów przed spodziewanym wybuchem epidemii WZW typu A oraz terenów, gdzie epidemia znajduje się w początkowej fazie rozwoju.

Ze względu na zmieniające się oblicze WZW typu A coraz więcej krajów wprowadza szczepienia przeciwko “żółtaczce pokarmowej” jako obowiązkowe. W ostatnich latach zdecydowały się na to Stany Zjednoczone, Hiszpania, Włochy i Izrael. Masowe szczepienia dzieci w rejonach zagrożonych epidemiami WZW typu A rekomenduje amerykańskie Centrum Kontroli Chorób (CDC) i jego Komitet Doradczy ds. Szczepień (ACIP) oraz międzynarodowa Rada Zapobiegania Wirusowemu Zapaleniu Wątroby (VHPB). W związku z ryzykiem występowania epidemii choroby również polscy specjaliści podkreślają konieczność upowszechnienia szczepień przeciwko WZW typu A w naszym kraju.

Duża część osób zagrożonych WZW typu A należy także do grup zwiększonego ryzyka zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B, “żółtaczkę wszczepienną”). Dotyczy to szczególnie podróżnych, dzieci i młodzieży nie szczepionej przeciwko WZW typu B oraz pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby. Od niedawna dostępna jest w Polsce szczepionka, dzięki której możliwe jest jednoczesne zabezpieczenie przed zachorowaniem na obie odmiany WZW.

Więcej informacji na temat wirusowego zapalenia wątroby typu A i “Żółtego Tygodnia” można znaleźć w Internecie pod adresem www.zoltytydzien.pl.