Witamina B1
Witamina B1 rozpuszczalna w wodzie, odgrywa zasadniczą rolę w procesach oddychania tkankowego, głównie w przemianie węglowodanów, jest częścią składową koenzymu karboksylazy (pirofosforanu tiaminy). Wzmaga czynność acetylocholiny, hamuje esterazę cholinowa, działa synergicznie z tyroksyną i insuliną, pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych. Tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.
Przyjęty pokarm, nadużywanie alkoholu powodują opóźnianie wchłaniania witaminy natomiast obecność dwutlenku siarki w winach lub atmosferze, czarne porzeczki powodują rozkład witaminy.
Niedobór
Stany niedoboru witaminy B1 prowadzą do zaburzeń oddychania tkankowego, czynności układu nerwowego, wątroby i mięśnia sercowego. Do najczęstszych objawów niedoborowych tiaminy, które najczęściej spotyka się wśród osób nadużywających alkohol (alkohol rozkłada w znacznym stopniu tiaminę) należy:
- zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: uczucie osłabienia i zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji, zaburzenia pamięci i depresja
- niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia, nudności, wymioty, biegunki, Bóle brzucha. Brak apetytu, spadek wagi.
- Ostrą postać awitaminozy B1, zwaną beri-beri, spotyka się w stanach głodowych oraz u dzieci odżywianych np. samym ryżem. Charakteryzuje się zaburzeniami czucia, osłabieniem mięśni kończyn dolnych, uogólnionymi obrzękami do jam ciała.
Nadmiar
W przypadku przedawkowania witaminy B1 mogą wystąpić:
- osłabienie, zmęczenie
- zawroty głowy
- obrzęki
- drżenie mięśni
- zaburzenia rytmu serca
- reakcje alergiczne
- poty
- nudności
- duszność
Źródła witaminy B1
Źródłem Witaminy B1 są produkty zbożowe grubego przemiału, mięso, wędliny (szczególnie wieprzowina), rośliny strączkowe - groch, fasola oraz , drożdże, orzechy, nasiona strączkowe, ryby, owoce i warzywa. ,Tiamina jest zgromadzona głównie w warstwie zewnętrznej ziaren zbóż dlatego też procesy technologiczne polegające na łuskaniu i polerowaniu zubażają mąkę w tę witaminę.
Dzienne zapotrzebowanie
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A (mg/doba) wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie
Niemowlęta | |
0 - 0,5 0,5 - 1,0 | 0,7 0,8 |
Dzieci | |
1 - 3 lat 4 - 6 lat 7 - 9 lat | 0,9 1,1 1,2 |
Młodzież | |
chłopcy 10-12 lat chłopcy 13 - 15 lat chłopcy 16 - 18 lat dziewczynki 10-12 lat | 1,5 1,7 1,7 1,3 |
Mężczyźni | |
19 - 25 lat - aktywność fizyczna mała - aktywność fizyczna umiarkowana - aktywność fizyczna duża 26 - 60 lat powyżej 60 lat | 1,8 2,0 2,0
1,5 |
Kobiety | |
19 - 25 lat - aktywność fizyczna mała - aktywność fizyczna umiarkowana - aktywność fizyczna duża 26 - 60 lat ciężarna - II połowa ciąży | 1,7 1,9 2,0
1,9 |