Witamina A

Witamina A, rozpuszczalna w tłuszczach została odkryta i rozszyfrowano jej strukturę chemiczną w roku 1931, a od 1947 witaminę A wytwarza się syntetycznie. Witamina A i jej różne chemiczne formy (aldehydowe, estrowe, kwasowe) występują tylko w produktach zwierzęcych natomiast prowitamina A, którą tworzy cała grupa związków (około 600) określanych mianem karotenoidów występuje tylko w świecie roślinnym. Wśród karotenoidów za najważniejszy uważa się beta-karoten, gdyż z niego organizm najłatwiej tworzy retinol.
Witamina A bierze udział w przemianie ogólnoustrojowej, a zwłaszcza w metabolizmie białek, głównie aminokwasów siarkowych, warunkując prawidłowe rogowacenie nabłonka. Jest niezbędna do utrzymania w dobrym stanie rogówki oka, wszystkich błon śluzowych przewodu pokarmowego, przewodu moczowego, układu rozrodczego, skóry i płuc. Witamina A jest niezbędna dla normalnego widzenia gdyż odgrywa rolę w procesie tworzenia rodopsyny, decydującej o możliwości widzenia o zmierzchu przy słabym oświetleniu. Witamina A wywiera wpływ na czynniki odpornościowe ustroju dlatego też często określana jest jako " witamina antyinfekcyjna". Bierze udział w budowie i wspomaganiu naturalnych barier chroniących organizm przed zakażeniem, wspomaga naturalny system samoobrony organizmu przed zakażeniem i chorobami. Witamina A w okresie wzrostu organizmu bierze udział w tworzeniu szkliwa nazębnego i właściwego rozstawienia uzębienia. Bierze udział w metabolizmie i hormonów steroidowych. Stymuluje wydzielanie hormonu tyreotropowego, jednocześnie częściowo unieczynniając tyroksynę w tkankach. Aktywizuje układy enzymatyczne wątroby. Uważa się, że przyjmowanie odpowiednich ilości witaminy A może złagodzić skutki działania na wątrobę toksycznych substancji chemicznych.
Niedobór
W niedoborze witaminy A występują:
- kruche, wolno rosnące paznokcie z podłużnym bruzdowaniem
- suche, łamliwe włosy
- szorstka, sucha skóra
- suche spojówki oraz zmiany chorobowe na rogówce
- osłabione, wrażliwe dziąsła
- wysypka skórna
- brak apetytu
- zmniejszona odporność na zakażenia
- kurza ślepota czyli niewidzenie o zmierzchu
- zaburzenia widzenia
- zahamowanie wzrostu
- uczucie zmęczenia
Nadmiar
Podawanie dużych dawek witaminy A przez dłuższy okres może spowodować hiperwitaminozę witaminy A z takimi objawami jak:
- uczucie zmęczenia i dyskomfortu
- podenerwowanie, drażliwość,
- nudności i wymioty
- zmniejszony apetyt
- bóle głowy
- krwawienie z dziąseł,
- zażółcenie skóry.
- powiększenie wątroby i śledziony,
- wypadanie włosów,
- świąd skory,
- suchość skóry
- depresja
Źródła witaminy A
Źródłem tej rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy są produkty pochodzenia zwierzęcego: mleko pełne, śmietana, masło, produkty mleczarskie, jaja, niektóre tłuste ryby, wątroba, tran żółtka jaj.
Zawartość witaminy A w 100g jadalnych wybranych produktów:
- wątroba wołowa - 8866 µg
- wątroba wieprzowa - 3883 µg
- masło śmietankowe - 762 µg
- ser podpuszczkowy 40% tłuszczu w.s.m. - 400 µg
- jaja kurze świeże - 375 µg
Prowitamina A, zwana też beta-karotenem, znajduje się głównie w produktach roślinnych takich jak: marchew, dynia, szpinak, boćwina, sałata, zielony groszek, szczypior, koper, pietruszka, jarmuż, sałata, fasolka szparagowa pomidory, morele, wiśnie, śliwki i pomarańcze.
Dzienne zapotrzebowanie
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A jako równoważniki retinolu [µg] wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie
Dzieci | |
1 - 3 lat 4 - 6 lat 7 - 9 lat | 400 µg 500 µg 700 µg |
Młodzież | |
chłopcy 10-12 lat chłopcy 13 - 15 lat chłopcy 16 - 20 lat dziewczynki 10-12 lat | 1000 1000 1000 800 |
Mężczyźni | |
21 - 64 lat powyżej 65 lat | 1000 1000 |
Kobiety | |
21 - 59 lat ciężarna - II połowa ciąży karmiąca powyżej 60 | 800 1000 1200 800 |
Równoważnik retinolu określa ile jest w nim wykorzystanej witaminy A, która może pochodzić równolegle z retinolu i beta-karotenu.
MediWebzespół redakcyjny
Podobne teksty
Cytologia - klasyfikacja Papanicolau
Po ukończeniu 30-go roku życia wykonuj badanie cytologiczne raz do roku - tylko wtedy masz szansę, że jeżeli atypowe komórki zostały przeoczone za pierwszym razem, zostaną zauważone w czasie następnego badania.
Dieta kobiety ciężarnej i matki karmiącej piersią
Racjonalna dieta kobiety w czasie ciąży i karmienia piersią powinna dostarczać odpowiednią ilość energii, a także zawierać niezbędne składniki odżywcze w prawidłowych ilościach i proporcjach.
Leczenie nadżerek szyjki macicy
Radykalne wyleczenie nadżerek polega na zniszczeniu metodami fizycznymi lub chemicznymi nieprawidłowych, tworzących ją komórek.
Rodzaje nowotworów
Opis nowotworów złośliwych, półzłośliwych i złośliwych.
Rozpoznawanie raka piersi
Opis badań mających na celu wczesne rozpoznanie raka piersi.
Zaburzenia erekcji problemem wielu mężczyzn
W naszym kraju zaburzenia wzwodu ma około 3,5 miliona mężczyzn a tylko 36% z nich zdaje sobie sprawę, że cierpi na zaburzenia erekcji.
Przyczyny niepłodności męskiej
Zestawienie najczęstszych przyczyn niepłodności.
Niekorzystne działanie na skórę promieniowania UV
Obecnie wiemy, że to promienie UVA są główną przyczyną fotostarzenia się skóry oraz zmian nowotworowych.