Rozpoznawanie niepłodności żeńskiej
- Badania podmiotowe
- Badanie przedmiotowe
- Test po stosunku płciowym (Test Simmsa-Huhnera)
- Test penetracyjny in vitro
- Przeciwciała przeciwplemnikowe
- Badanie śluzu szyjkowego
- Badania hormonalne w diagnostyce niepłodności
- Hysterosalpingografia
- Laparoskopia w diagnostyce niepłodności żeńskiej
- Ultrasonografia w diagnostyce niepłodności żeńskiej
- Histeroskopia w diagnostyce niepłodności żeńskiej
- Badania genetyczne
Przy rozpoznawaniu niepłodności w celu znalezienia przyczyny jej występowania często konieczne jest wykonanie wielu, czasami bardzo specjalistycznych badań. Niestety czasami nie udaje się znaleźć przyczyny bezpłodności. Diagnostyka niepłodności żeńskiej opiera się na badaniu przedmiotowym i podmiotowym oraz szeregu badań laboratoryjnych. W diagnostyce wykorzystuje się następujące badania.
Badania podmiotowe
Pierwszym badaniem jest prawidłowe zebranie wywiadu, które często można.Ważne są pytania o przebyte choroby przenoszone drogą płciową lub uprzednie ojcostwo itp.
Badanie przedmiotowe
Badanie to polega na dokładnym obejrzeniu i zbadania narządów płciowych zewnętrznych oraz na badaniu per rectum. Za pomocą badania można rozpoznać nieprawidłowości, takie jak żylaki powrózka nasiennego, nieprawidłowości w budowie prącia, wnętrostwo czy zmiany gruczołu krokowego.
Test po stosunku płciowym (Test Simmsa-Huhnera)
Test po stosunku płciowym służy (PCT-post coital test) ocenie wpływu śluzu szyjkowego na aktywność plemników. Aby wykonać badanie, kobieta zgłasza się około 10-14h po odbytym stosunku w dniach tuż przed spodziewaną owulacją. Po pobraniu śluzu szyjkowego z szyjki macicy bada się go pod mikroskopem pod kątem ilości oraz ruchliwości plemników.
Test jest prawidłowy jeśli stwierdza się prawidłowy polega na stwierdzeniu, co najmniej 6 aktywnych plemników w polu widzenia mikroskopu x 400 i świadczy on o możliwości przemieszczenia się plemników z szyjki macicy do jajowodów. Test jest nieprawidłowy, jeśli w śluzie nie ma plemników lub nie poruszają się.
Test penetracyjny in vitro
Test penetracyjny polega na umieszczeniu śluzu w kapilarze, którj jeden koniec zanurzany jest w nasieniu a następnie obserwacji w ustalonych odstępach czasu na jaką odległość przemieszczą się plemniki. Test powinien być wykonany w okresie przedowulacyjnym, po 48 godzinach powstrzymania się od stosunków oraz przy braku cech infekcji zapalnej szyjki macicy. Test penetracyjny ma dobra wartość prognostyczna w przewidywaniu płodności.
Przeciwciała przeciwplemnikowe
Przeciwciała przeciwplemnikowe są bardzo powszechnie występującą przyczyną niepłodności a ich obecność może powodować zlepianie się plemników ze sobą lub ich gorszą ruchliwość. Przeciwciała te mogą być produkowane zarówno przez mężczyznę jak i przez kobietę i mogą należeć do jednego z trzech typów: IgG, IgM i IgA.
Test MAR
W tym teście świeże nasienie umieszcza się razem z serum zawierającym cząstki, które z jednej strony wiążą się z przeciwciałami przeciwplemnikowymi typu IgG na powierzchni plemników, a z drugiej z przeciwciałami wcześniej unieruchomionymi na latexie lub na krwinkach czerwonych. Plemniki opłaszczone przeciwciałami przeciplemnikowymi wiążąc się z unieruchomionymi przeciwciałami tworząc zlepy, które bada się pod mikroskopem. Test wykrywa wyłącznie przeciwciała typu IgG.
Test IBT
Test IBT jest zbliżony do testu MAR, jednak użyte cząstki rozróżniają przeciwciała typów IgG, IgM i IgA. Za pomocą testu można również określić miejsce wiązania przeciwciał przeciwplemnikowych z plemnikiem (główka, część środkowa lub witka plemnika).
Test ELISA
Test pozwala na wykrycie przeciwciał przeciwplemnikowych zarówno w nasieniu jak i w surowicy krwi mężczyzny za pomocą metod immunoeznymatycznych.
Badanie śluzu szyjkowego
Badanie śluzu szyjkowego należy wykonać w okresie najbliższym owulacji, ale przed jej wystąpieniem. Przed pobraniem śluzu, ocenia się stopień rozwarcia ujścia zewnętrznego szyjki macicy, ilość śluzu i jego rozciągliwość następnie po pobraniu śluzu ocenia się go pod mikroskopem. Prawidłowy śluz powinien krystalizować w formie liścia paproci.
Śluz pobrany z szyjki macicy może także być wykorzystany do posiewów bakteriologicznych.
Badania hormonalne w diagnostyce niepłodności
W celu określenia relacji hormonalnej na osi podwzgórzowo - przysadkowo - jądrowej wykonuje się oznaczenie steżenia FSH, LH w I fazie cyklu, oraz progesteron i prolaktynę w II fazie cyklu aby stwierdzić prawidłowe funkcjonowanie ciałka żółtego. W wybranych przypadkach badane są również poziomy hormonów nadnerczy oraz hormonów tarczycy.
Hysterosalpingografia
Badanie to polega na wstrzyknięciu za pomocą specjalnego przyrządu umieszczonego w szyjce macicy środka kontrastowego, a następnie wykonaniu serii zdjęć radiologicznych. Badanie to pozwala na rozpoznanie nieprawidłowości jajowodów oraz macicy takie jak polipy endometrialne, wlókniakomieśniaki oraz różne zaburzenia budowy macicy czy jajowodów. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości budowy należy wykonać laparoskopię.
Laparoskopia w diagnostyce niepłodności żeńskiej
Laparoskopia jest metodą polegającą na wprowadzeniu do jamy brzuszenej laparoskopu i bezpośrednim oglądaniu jajników, jajowodów, macicy i innych narządów jamy brzusznej. Podczas laparoskopii można rozpoznać schorzenia jajników, endometriozę, blizny i zrosty w obrębie jajowodów, zarośnięcie .
W razie konieczności tą samą drogą wykonać można procedury lecznicze, takie jak przecięcie zrostów, usunięcie torbieli, ognisk endometriozy oraz rekonstrukcje narządów, np. jajowodów, które uległy uszkodzeniu w przeszłości.
Ultrasonografia w diagnostyce niepłodności żeńskiej
Ultrasonografia jest to metodą oceny macicy i jajników przy użyciu fal ultradźwiękowych. Jest tanią i powtarzalną metodą pozwalającą na rozpoznanie wielu chorób narządów rodnych kobiet (mięśniaki macicy, choroby endometrium, jajników).
Histeroskopia w diagnostyce niepłodności żeńskiej
Jest to badanie polegające na oglądaniu za pomocą endoskopu kanału szyjki i jamę macicy. Badanie pozwala na rozpoznaniu kształtu i wielkości macicy, budowę jajowodów oraz czynność ujść macicznych jajowodów, chorób macicy (zrosty, przegrody, polipy, mięśniaki podśluzówkowe, ciała obce).
Badania genetyczne
Badania genetyczne pozwalają na ocenę chromosomów płciowych w celu wykrycia chorób genetycznych i nieprawidłowości w budowie chromosomów, mogących być powodem niepłodności.