Potas

Spis treści

1. Niedobór potasu
2. Nadmiar potasu
3. Źródła potasu
4. Dzienne zapotrzebowanie na potas

Potas jest najważniejszym kationem płynu wewnątrzkomórkowego oraz w mniejszej ilości znajduje się w płynie pozakomórkowym. Potas reguluje równowagę wodną organizmu i utrzymuje prawidłowy rytm serca oraz wpływa na równowagę kwasowo-zasadową i utrzymują właściwe ciśnienie osmotyczne. Ułatwia jasne myślenie polepszając zaopatrzenie mózgu w tlen, pomaga w usuwaniu produktów przemiany matrii. Jest niezbędny do syntezy białek, bierze także udział w metabolizmie węglowodanów.Ocenia się że organizm zawiera około 150 gramów potasu a stężenie potasu w krwi utrzymuje się w granicach od 3,7 do 5 mmol/l.

Niedobór potasu

Do stanów niedoboru potasu w organizmie dochodzi w wyniku jego nadmiernej utraty przez przewód pokarmowy (długotrwałe wymioty, biegunka), nerki (niewydolność krążenia, niektóre choroby nerek, cukrzyca, stosowanie tiazydowych leków moczopędnych, kortykosteroidów), a także w marskości wątroby, alkoholizmie. Przy obniżeniu stężenia potasu obserwuje się:

• zaparcie
• utrata apetytu
• skurcze jelit
• nieregularne bicie serca
• bóle głowy
• dolegliwości mięśniowe
• nadmierną suchość skóry
• omdlenia
• zaburzenia zachowania
• uczucie znużenia
• zaburzenia koncentracji
• nerwowość
• problemy ze snem
• spowolniona reakcja na bodźce
• pobudzenie
• osłabienie
• trądzik u dorastającej młodzieży
• wydłużony czas gojenia się ran
  

Nadmiar potasu

Nadmiar potasu przebiega często bezobjawowo. Wśród objawów mogących wystąpić u chorych należy wymienić:

• objawy nerwowo-mięśniowe: nieprawidłowe odczuwanie bodźców, uczucie mrowienia ust i języka, skurcze mięśni, porażenia mięśni
• zaburzenia pracy serca
• niemiarowość serca

Źródła potasu

Potas występuje powszechnie w większości produktów spożywczych, w roślinach strączkowych, orzechach, warzywach i owocach. Duże jego ilości zawierają owoce cytrusowe, banany, melon kantalupa, pestki słonecznika, liście mięty, zielone warzywa, pomidory, ziemniaki. Generalnie im pokarm uboższy w tłuszcze, tym bardziej bogaty w potas.

Dzienne zapotrzebowanie na potas

Dzienne zapotrzebowanie na potas (mg/osoba) wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie

Niemowlęta**
0 - 0,5 0,5 - 1,0	350-925 425-1275
Dzieci**
1 - 3 lat 4 - 6 lat 7 - 9 lat	550-1650 550-1650 1000-3000
Młodzież
chłopcy 10-12 lat chłopcy 13 - 15 lat chłopcy 16 - 20 lat dziewczynki 10-12 lat dziewczynki 13 - 15 lat dziewczynki 16 - 18 lat	2000 2500 2500 2000 2500 2500
Mężczyźni
19 - 25 lat - aktywność fizyczna mała - aktywność fizyczna umiarkowana - aktywność fizyczna duża 26 - 60 lat - aktywność fizyczna mała - aktywność fizyczna umiarkowana - aktywność fizyczna duża powyżej 60 lat	3500 3500 3500 3500 3500 3500 3500
Kobiety
19 - 25 lat - aktywność fizyczna mała - aktywność fizyczna umiarkowana - aktywność fizyczna duża 26 - 60 lat - aktywność fizyczna mała - aktywność fizyczna umiarkowana - aktywność fizyczna duża ciężarna - II połowa ciąży karmiąca powyżej 60	3500 3500 3500 3500 3500 3500 3500 3500 3500

** Zalecenia dla niemowląt oparte są na średniej zawartości sodu, potasu i chloru w 1000 ml mleka kobiecego (dolna granica rozrzutu). Zalecenia dla dzieci od 1 do 9 lat przedstawiono w granicach od-do, pierwsza wartość jest minimalną zalecaną ilością dziennego spożycia dla danego pierwiastka, druga wartość jest poziomem bezpiecznym.