Pomiar stopnia otyłości
Otyłość charakteryzuje się zwiększenie masy ciała ponad przyjętą normę, co zależy od zwiększenia ilości tłuszczu w organizmie. Wzrost ilości tłuszczu w organiźmie następuje w wyniku tworzenia nowych adipocytów (komórek tłuszczowych) wypełnionych triglicerydami lub jest wynikiem ich hiperplazji (rozrostu) i hipertrofii (przerostu).
Body Mass Index
Ilość nadmiernej tkanki tłuszczowej można określić dzięki Indeksowi Masy Ciała (BMI - Body Mass Index), który jest najbardziej użytecznym miernikiem prawidłowości masy ciała. BMI dobrze oddaje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem.
BMI = masa ciała (kg)/wzrost2 (m2)
Należna masa ciała, bez względu na płeć, powinna znajdować się w przedziale BMI od 18,5 do 24,9. Za nadwagę uznaje się przedział 25-29,9 a powyżej 30 rozpoznaje się otyłość. Poniżej przedstawiamy klasyfikację otyłości w zależności od BMI wg WHO ( Genewa 3-5.07.1997)
od | do | opis | Ryzyko rozwoju chorób towarzyszących |
18.5 | niedobór masy | Niskie (ale zwiększone ryzyko innych problemów zdrowotnych) | |
18.5 | 24,9 | masa prawidłowa | Średnie |
25,0 | 29,9 | nadwaga | Podwyższone |
30 | 34,9 | I° otyłości | Znacznie podwyższone |
35 | 39,9 | II° otyłości | Wysokie |
40 | III° otyłości | Bardzo wysokie |
Indeks masy ciała (BMI) nie jest dobrym miernikiem w przypadku:
- dzieci, które ciągle rosną
- osób w wieku starszym, u których nie można dokonać dokładnych pomiarów wzrostu
- sportowców oraz osób o rozbudowanej tkance mięśniowej
- kobiet ciężarnych
Badania antropometryczne
Badania te opierają się głównie na pomiarze różnych obwodów ciała jak również pomiarze grubości fałdów skórno-tłuszczowych.
W celu określenia rozmieszczenia tłuszczu najczęściej mierzy się obwód talii (w centymetrach) w połowie odległości między dolnym brzegiem żeber a górnym grzebieniem kości biodrowej oraz obwód bioder (w centymetrach) określający najszerszy wymiar na wysokości krętarza większego. Po dokonaniu niezbędnych pomiarów określa się stosunek obwodów talii do bioder tzw. WHR ( waist to hip ratio). Jeżeli wskaźnik WHR jest równy lub wyższy od 0,8 u kobiet, a u mężczyzn gdy WHR jest równy lub wyższy od 1,0 mówimy o otyłości typu jabłko czyli tzw. Otyłości wisceralnej. W przypadku gdy wartości tego wskaźnika wynosi poniżej 0,8 u kobiet, a także poniżej 1,0 u mężczyzn wówczas mówimy o otyłości udowo-pośladkowej.
Stwierdzono, że sam obwód pasa również stanowi cenny wskaźnik stanu zdrowia. Obwód pasa powyżej 102 cm u mężczyzn i powyżej 88 cm u kobiet jest częściej powiązany z zaburzeniami oddychania, wysokim ciśnieniem krwi, wysokim poziomem cholesterolu i cukrzycy w porównaniu do grupy osób szczupłych. Mężczyźni z obwodem talii powyżej 102 cm są 4,5 raza bardziej narażeni na występowanie cukrzycy insulinozależnej w porównaniu do mężczyzn z obwodem pasa poniżej 94 cm, natomiast kobiety z obwodem pasa powyżej 88 cm są 3,8 raza bardziej narażone na wystąpienie cukrzycy typu II w porównaniu do kobiet z obwodem pasa poniżej 80 cm.
Tomografia komputerowa
Dokładnego pomiaru tkanki tłuszczowej wewnątrzbrzusznej można dokonać za pomocą tomografii komputerowej (CAT), która pozwala bezpośrednio określić powierzchnię i ilość tkanki tłuszczowej wewnątrzbrzusznej.
Rezonans magnetyczny
Dokładnego pomiaru tkanki tłuszczowej wewnątrzbrzusznej można dokonać za pomocą rezonansu magnetycznego (MRJ).
Inne metody
Do innych rzadziej wykonywanych badań określających stopień otyłości należy:
- metoda dwukwantowej i dwufazowej absorbcji rentgenowskiej
- pomiar przewodnictwa elektrycznego organizmu (TOBEC),
- metody biologicznej impedancji (BIM)