Krótki przewodnik po komunikacji niewerbalnej

Krótki przewodnik po komunikacji niewerbalnej
Spis treści
  1. Mimika
  2. Kontakt wzrokowy
  3. Dotyk
  4. Gesty
  5. Pozycja ciała
  6. Zachowania przestrzenne
  7. Komunikacja niewerbalna w kontaktach interpersonalnych
  8. Spójność pomiędzy poszczególnymi rodzajami ekspresji
Komunikacja interpersonalna, rozumiana zarówno jako zachowania werbalne jak i niewerbalne, zachodzi nieustannie - każda sytuacja społeczna implikuje proces nadawania i odbierania różnych informacji. Nie wypowiadając ani słowa, moje ciało nieustannie emituje sygnały, które wyrażają moje samopoczucie, nastawienia, postawy etc. Komunikacja niewerbalna jest wielokanałowym procesem przebiegającym spontanicznie, obejmującym subtelne nielingwistyczne zachowania, dokonującym się w sposób ciągły i, w dużej mierze, bez udziału mojej świadomości. Nawet jeżeli zdaję sobie sprawę z emitowania poprzez własne ciało określonych sygnałów niewerbalnych, to w niewielkim jedynie stopniu potrafię sprawować kontrolę nad tym procesem. Oto przykład: uczuciu silnego niepokoju, zdenerwowania często towarzyszy drżenie rąk. Pomimo usilnych starań, nie mogę tego powstrzymać, dokonuje się ono wbrew mojej woli. Innym przykładem jest zmiana wielkości źrenic - dokonuje się bez udziału mojej świadomości i nie sprawuję nad nią żadnej kontroli. Podobnie jest w przypadku głosu - pomimo zaangażowania całej siły woli, moja ekspresja wokalna wciąż pozostaje poza moją kontrolą. Głos najwierniej wyraża stany emocjonalne, najszybciej zdradza smutek czy przygnębienie, uznaje się go za najbardziej "dziurawy" kanał. Ale na przykład twarz - "największy niewerbalny kłamca" - w dużej mierze podlega wolicjonalnej kontroli. Potrafię sprawić, by moja twarz wyrażała uśmiech, zdziwienie czy oburzenie.

 

Przyjrzyjmy się teraz dokładniej poszczególnym kanałom ekspresji niewerbalnej. Można je podzielić na dwie grupy:

  • ruchy ciała
  • zależności przestrzenne

Do pierwszej grupy - ruchy ciała - zalicza się: mimikę, kontakt wzrokowy, gesty, pozycję ciała, dotyk.

Zależności przestrzenne natomiast to po prostu dystans, jaki utrzymujemy z rozmówcą w czasie interakcji.

Mimika

Twarz jest najbardziej ekspresyjną częścią ciała - odzwierciedla szybko zmieniające się nastroje, reakcje na wypowiedzi i zachowania rozmówcy. Wyraża przede wszystkim uczucia i emocje. Niektóre obszary twarzy są bardziej ekspresyjne niż inne. Bardzo wymowne są okolice brwi:

  • całkowicie podniesione wyrażają niedowierzanie,
  • podniesione do połowy - zdziwienie,
  • stan normalny - bez komentarza,
  • do połowy obniżone - zakłopotanie,
  • całkowicie obniżone - złość.

Podobną siłę ekspresji ma okolica ust. Zmiana położenia kącików ust wyraża stany od zadowolenia - podniesione, do przygnębienia - opuszczone.

Zmiana w zakresie mimiki podlega w dużej mierze świadomej kontroli. Poprzez kontrolowanie i panowanie nad mięśniami twarzy, ukrywamy niestosowne lub nieakceptowane przez otoczenie reakcje Dzięki stosowaniu tzw. technik kierowania mimiką, możemy osiągać następujące efekty:

  • intensyfikować emocje (np. spotkawszy osobę, do której nie żywimy żadnych ciepłych uczuć, staramy się ukryć naszą obojętność i w czasie rozmowy poprzez odpowiedni wyraz twarzy okazujemy zadowolenie ze spotkania)
  • deintensyfikować emocje (np. wyrażając złość wobec szefa zachowujemy się znacznie bardziej powściągliwie niż wobec osoby, która nie ma możliwości zastosować wobec nas jakichkolwiek sankcji)
  • neutralizować emocje (np. normy kulturowe nakazują by mężczyźni nie okazywali emocji, ponieważ jest to przejaw zniewieściałości. Kiedy pięcioletni "mężczyzna" płacze, ponieważ przewrócił się i zranił się w kolano, wówczas mówimy: jesteś mężczyzną, bądź dzielny, to tylko małe zadrapanie i na pewno wcale nie boli. W ten sposób dziecko uczy się ukrywać emocje)
  • maskować emocje (np. słuchając opowieści sąsiadki o tym co się jej przydarzyło kiedy czekała na wizytę u lekarza staramy się ukryć znużenie i brak zainteresowania. Zamiast tego okazujemy zainteresowanie, współczucie etc.)

Nie oznacza to, że techniki kierowania mimiką pozwalają ukryć przed wnikliwym obserwatorem prawdziwe emocje. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że w wyrażanie określonego stanu emocjonalnego jest zaangażowanych kilka obszarów twarzy, np. szczęście wyrażają policzki/usta oraz oczy/powieki natomiast złość - policzki/usta i brwi/czoło.

Tak więc twarz nie jest ani nieprzezroczystą maską ani wiernym odzwierciedleniem stanu wewnętrznego. Choć podlega wolicjonalnej kontroli i służy kreowaniu wrażenia, w pewnym stopniu wyraża również prawdziwe stany emocjonalne.

Kontakt wzrokowy

Oczy stanowią najważniejszy obszar wizualnej uwagi - w czasie rozmowy uwaga koncentruje się na oczach przez ok. 43% czasu. Zasadniczą funkcją kontaktu wzrokowego jest przekazywanie komunikatów relacyjnych. Co to oznacza? Ogólnie można powiedzieć, że patrzenie na inną osobę jest wyrazem zainteresowania a jednocześnie przejawem pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na to zainteresowanie. Na przykład podczas rozmowy kwalifikacyjnej kandydat usiłuje nawiązać dobry kontakt wzrokowy z rozmówcą by poprzez ten kanał wyrazić swoją wiarygodność, kompetencję, zainteresowanie firmą. Jeżeli rozmówca jest zainteresowany kandydatem, będzie skłonny pozytywnie odpowiadać na jego próby nawiązania kontaktu wzrokowego.

Inną ważną funkcją kontaktu wzrokowego jest redukowanie rozproszenia. W celu zwiększenia koncentracji uwagi, ograniczamy ilość odbieranych bodźców. Kanał wzrokowy jest jedną z dróg dostarczania bodźców, a zatem koncentrując myśli na pewnym zdarzeniu, przypominając sobie jakieś szczegóły, zastanawiając się nad odpowiedzią ograniczamy kontakt wzrokowy.

Ekspresja oczu wyraża się nie tylko poprzez spoglądanie, ale również:

  • zmianę wielkości źrenic (2-8 mm),
  • wskaźnik mrugania (zwykle co 3-10 sek.),
  • stopień otwarcia oczu (od szeroko otwartych do przymkniętych powiek),
  • wyraz oczu - tzw. maślane oczy, mordercze spojrzenie.

Dotyk

Z powodu konotacji z seksem i agresją dotyk stanowi sygnał o bardzo dużej sile oddziaływania. Dlatego istnieją określone normy społeczne, które regulują akceptowany obszar i liczbę dotyków w zależności od charakteru związku interpersonalnego. Istnieje szereg sytuacji, w których kontakt cielesny jest akceptowany, np. w sporcie, podczas tańca, podczas badania lekarskiego, w czasie składania życzeń. We wszystkich tych sytuacjach obowiązują inne reguły, ale wspólnym mianownikiem jest brak związku pomiędzy dotykiem i poczuciem intymności. Wymienione rodzaje dotyku stanowią bowiem przykłady dotyku funkcjonalnego.

Najważniejsze funkcje komunikacyjne dotyku to:

  • wspieranie/ pocieszanie,
  • funkcja afiliacyjna,
  • funkcja władzy

Przekazy dotykowe są szczególnie skuteczne w dostarczaniu pocieszenia osobom potrzebującym psychicznego wsparcia. Poprzez dotyk najlepiej dokonuje się transmisja uczucia sympatii, zrozumienia, współczucia. Bardzo ważna jest rola dotyku w relacjach rodzice-dzieci. Dotyk odgrywa ogromnie ważną rolę w kształtowaniu bliskich relacji.

Przekaz zawarty w dotyku zależy jednak od rodzaju relacji. W bliskich związkach dotyk komunikuje sympatię, życzliwość, wsparcie, etc. Z drugiej strony w relacji np. z szefem jest wskaźnikiem władzy, dominacji i statusu.

Gesty

Kiedy mówimy nieustannie poruszamy rękami, głową ale też całym ciałem. Ruchy te są skoordynowane z mową i stanowią część całościowego procesu komunikowania się. Kiwanie głową jest dość specyficznym rodzajem gestu i odgrywa dwie zasadnicze funkcje:

  • po pierwsze działa jako wzmocnienie, nagroda i zachęta dla rozmówcy do kontynuowania wypowiedzi
  • po drugie- służy synchronizacji interakcji - kilkakrotne kiwnięcie głową (seria) oznacza brak zgody i chęć zabrania głosu.

Gesty, w zależności od pełnionej funkcji, dzielimy na:

  • emblematory (niewerbalne substytuty konkretnych słów, np. znak słuchawki; znak ilustrujący, że czas minął)
  • afektatory (niewerbalne zachowania, które odzwierciedlają intensywność odczuwanych emocji, np. skrzyżowanie nóg czy rąk, częste zmiany postawy ciała)
  • ilustratory (niewerbalne zachowania, które służą uplastycznieniu wypowiedzi, np. opowiadając o małym dziecku gestykulujemy by dokładniej, wierniej opisać jego małe paluszki, rączki etc. )
  • regulatory (niewerbalne zachowania, które pomagają synchronizować przebieg rozmowy, np. zmiana postawy i ułożenia ciała, skinienie głową)
  • adaptatory (zachowania niewerbalne, które służą zaspokojeniu określonych potrzeb psychicznych lub fizycznych, np. obgryzanie paznokci jako przejaw zdenerwowania, kręcenie się na krześle jako przejaw zniecierpliwienia. Jako ciekawostkę warto podać, że kiedy ujawniamy informacje nt. wewnętrznych stanów, np. opowiadamy o swoich przeżyciach, wówczas najczęściej dotykamy lewej strony naszego ciała. Kiedy natomiast doświadczamy obawy w związku z nawiązaniem kontaktu z nową osobą, najczęściej dotykamy prawej części naszego ciała.)

Pozycja ciała

Sposób siedzenia czy stania ujawnia informacje nt. naszego samopoczucia. Jednym z komunikatów emitowanych przez postawę ciała jest stan napięcia psychicznego. Świadczą o nim znaki statyczne (stopy ściśle przylegające do siebie, ręce przyciśnięte do ciała, zaciśnięte dłonie) oraz kinezyczne (ciągłe poruszanie stopami, rękami, kręcenie głową). Za pomocą postawy ciała komunikujemy również nasze nastawienie wobec rozmówcy. Bezpośrednie ustawienie ciała ułatwiające kontakt wzrokowy, wychylenie ciała do przodu, dotykanie jest wyrazem pozytywnego nastawienia do rozmówcy. Wyrazem sympatii dla rozmówcy jest podobna/ lustrzana pozycja ciała.

Zachowania przestrzenne

Wyróżnia się cztery strefy używane przez nas nieświadomie podczas interakcji z innymi ludźmi. Są to:

  • strefa intymna (0-45cm),
  • strefa osobista (45-120 cm),
  • strefa społeczna (1,2-3,6 m),
  • strefa publiczna (3,6-6m).

Bliskość przestrzenna jest wskaźnikiem lubienia, sympatii. Im bliższy dystans, tym bliższa relacja.

Komunikacja niewerbalna w kontaktach interpersonalnych

Po dokonaniu przeglądu poszczególnych rodzajów ekspresji niewerbalnej warto zastanowić się jaką rolę pełni komunikacja niewerbalna w kontaktach interpersonalnych. Wyróżnia się pięć zasadniczych funkcji:

  • informacyjną,
  • wspieranie przekazów słownych,
  • wyrażanie postaw i emocji,
  • definiowanie relacji,
  • kształtowanie wrażenia.

Funkcja informacyjna
Cały kontekst niewerbalny dostarcza rozmówcy bezcennych informacji, przede wszystkim jest źródłem wiedzy nt. samopoczucia nadawcy, jego postawy wobec rozmówcy, stopnia pewności siebie, stanu emocjonalnego. Posiadanie tych informacji o nadawcy pozwala rozmówcy lepiej, efektywniej kontrolować proces komunikacji. Wartość odbieranych sygnałów niewerbalnych jest tym większa, że nie tylko nie są one świadomie kontrolowane przez nadawcę, ale nadawca nie jest świadom dokonującej się emisji.

Wspieranie przekazów słownych
Dzięki sygnałom niewerbalnym dokonuje się dookreślenie treści przekazywanych słowami. Sygnały niewerbalne sprzyjają lepszemu, pełniejszemu zrozumieniu przekazu.

Wspieranie przekazów słownych może przyjmować kilka form:

  • powtarzanie sygnałów werbalnych (stosowane jest dla podkreślenia lub wyjaśnienia przekazu słownego, np. gesty towarzyszące wskazywaniu rozmówcy drogi.)
  • zaprzeczanie (zachodzi wówczas, kiedy werbalnie zapewniam, że wszystko w porządku ale moje nerwowe ruchy, mimika i ton głosu przeczą słowom)
  • uzupełnianie (sygnały niewerbalne uzupełniają, zwiększają siłę oddziaływania, wiarygodność słów, np. wyznaniu uczuć towarzyszy kontakt wzrokowy, ciepły, aksamitny głos, bliskość fizyczna)
  • zastępowanie (np. niekiedy z powodu różnych okoliczności gesty zastępują słowa, np. kiedy odległość jest już zbyt duża, by słyszeć się wzajemnie machamy ręką na pożegnanie lub pokazujemy znak słuchawki, by przekazać wiadomość, że zadzwonimy)
  • akcentowanie (wyeksponowaniu określonego fragmentu wypowiedzi służy parajęzyk, pauzy, np. pytanie dokąd Ty idziesz? W zależności od położonego akcentu będzie miało inne znaczenie).

Wyrażanie postaw i emocji
Wyrażanie emocji dokonuje się przede wszystkim za pomocą sygnałów niewerbalnych. Dotyk, mimika, dystans fizyczny, parajęzyk są podstawowymi sposobami uzewnętrzniania emocji i postaw. Główną z postaw interpersonalnych jest przyjacielskość-wrogość. Sygnałami, które komunikują sympatię, przyjaźń są: uśmiechanie się, spoglądanie, bliskość fizyczna, dotykanie, otwarta pozycja ciała, wznoszący się tembr głosu. Drugą ważną postawą interpersonalną jest dominacja-podporządkowanie. Dominacja jest komunikowana za pomocą następujących sygnałów: brak uśmiechu, ręce na biodrach, patrzenie na rozmówcę podczas mówienia, donośny, niski głos.

Definiowanie relacji
Polega przede wszystkim na określaniu bilansu kontroli, poziomu zażyłości i poufałości pomiędzy rozmówcami. Co to oznacza? Za pomocą określonych sygnałów niewerbalnych dokonuje się komunikowanie wzajemnej atrakcyjności i bliskości, tzn. osoby, które darzą się sympatią, zaufaniem zachowują mniejszy dystans fizyczny wobec siebie, pochylają się ku sobie, częściej i dłużej utrzymują kontakt wzrokowy, więcej gestykulują i dotykają się wzajemnie. Dla wyrażenia dominacji szczególnie ważne są sygnały kinezyczne, przede wszystkim postawa, napięcie mięśni, kąt pochylenia ciała.

Kształtowanie wrażenia
Stosowanie określonych strategii komunikowania niewerbalnego pozwala wykreować określone wrażenie. Najskuteczniejsze są te strategie, które bazują na zaufaniu i atrakcyjności.

Spójność pomiędzy poszczególnymi rodzajami ekspresji

Kiedy już dokonaliśmy usystematyzowania informacji na temat rodzajów komunikacji niewerbalnej i jej znaczenia dla procesu komunikacji warto wspomnieć o zagadnienia braku spójności pomiędzy poszczególnymi rodzajami ekspresji (podwójne wiązanie).

Komunikację traktujemy jako całościowy przekaz - nie analizując poszczególnych jej wymiarów (werbalnego i niewerbalnych) - tak długo, jak długo treść przekazów werbalnych i niewerbalnych jest spójna. Kiedy tylko rozmówca dostrzeże brak zgodności pomiędzy poszczególnymi elementami przekazów, natychmiast uruchamia proces oceny stopnia wiarygodności poszczególnych kanałów komunikacyjnych. Dzieje się tak na przykład wówczas, kiedy rozmówca zapewnia mnie, że wszystko jest w porządku, ale z jego wyrazu twarzy, barwy głosu, unikania kontaktu wzrokowego i nerwowych gestów wnioskuję, że jest inaczej. Niespójne przekazy są poważną przeszkodą w skutecznym komunikowaniu. Wymuszają u odbiorcy przekazu reakcje wewnętrznie sprzeczne. Są szczególnie dysfunkcjonalne, kiedy kreują lub wzmacniają wrażenie zupełnie odmienne od zamierzonego przez nadawcę.

Jeżeli poszczególne przekazy są spójne, u odbiorcy wzmacnia się przekonanie, że nadawca jest prawdomówny, szczery, uczciwy, empatyczny. Jeżeli dostrzegamy brak spójności poszczególnych przekazów, jesteśmy skłonni poddawać w wątpliwość szczerość, uczciwość, prawdomówność nadawcy. Komunikowanie niespójne zazwyczaj nie jest wynikiem zamierzonego, świadomego działania. Posługiwanie się niespójnymi komunikatami raczej ma charakter nieintencjonalny. Może tak się zdarzyć wówczas, kiedy doświadczam pewnych uczuć ale określona konwencja towarzyska nie pozwala mi na ich ekspresję.

Oto przykład: w czasie rozmowy z szefem nasila się we mnie poczucie sprzeciwu, bezsilności, oburzenia, zniecierpliwienia ale wiem, że w trosce o swoją stabilną kondycję finansową nie mogę wyrazić tego, co czuję i dlatego patrząc ze zrozumieniem uprzejmie potakuję głową.

Niespójność przekazów można analizować na dwu wymiarach:

  • niespójność pomiędzy kanałem werbalnym a kanałami niewerbalnymi,
  • niespójność w obrębie ekspresji niewerbalnej - pomiędzy poszczególnymi kanałami.

Zacznijmy od braku zgodności pomiędzy przekazem słownym a jego kontekstem bezsłownym.

Przekazy mogą być niespójne negatywnie lub pozytywnie. Co to oznacza? Przekaz niespójny pozytywnie, to taki, w którym kanały niewerbalne przekazują treści pozytywne, zaś kanał werbalny - negatywne.

Przykład: Twoje zachowania niewerbalne wyrażają sympatię wobec mojej osoby, natomiast nigdy nie wyraziłeś tego słowami.

Przekaz niespójny negatywnie, to taki, w którym Twoja ekspresja pozawerbalna emituje sygnały negatywne zaś, słownie wyrażasz pozytywny przekaz.

Przykład: Przecząco kręcisz głową i marszczysz brwi, ale wypowiadasz przy tym słowa: zgadzam się z Tobą.

Jakie są powody emitowania takich niespójnych przekazów? Zasadnicze znaczenie mają następujące czynniki:

  • niejasna intencja nadawcy (moja koleżanka opowiada mi o swoim sukcesach w pracy, o perspektywach awansu etc., etc. Słucham z zainteresowaniem ale do czasu, kiedy uświadomię już sobie, ze moje życie upływa na nudnym zajęciu powtarzanym każdego dnia, tymczasem ona tak się rozwija, spełnia, zaczyna rodzić się we mnie niejasne uczucie - smutku, zazdrości, żalu... Wówczas moje wypowiedzi choć nadal będą wyrażać zaciekawienie, uznanie, podziw, ale wnikliwy obserwator w tonie głosu czy postawie ciała dostrzeże sygnały świadczące o braku spójności.)
  • brak zgodności pomiędzy intencją deklarowaną a rzeczywistą (Przychodzi do mnie znajoma, która kilka miesięcy temu straciła pracę. Prosi mnie bym jej pomogła. Być może w mojej firmie znalazłoby się dla niej jakiś stanowisko. Zapewniam o swoim współczuciu i zrozumieniu dla jej trudnej sytuacji, obiecuję, że zrobię wszystko co w mojej mocy. Prawda jest jednak nieco inna - zdaję sobie sprawę z zagrożenia jakie stanowi dla mnie jej osoba i raczej zrobię wszystko, by nie znalazła się w mojej firmie i nie zachwiała moją karierą.)
  • nadawca jest zmuszony przekazać złą lub nieprzyjemną informację (obiecałam mojemu dziecku wyjazd na narty w czasie ferii zimowych, ale z powodu zlecenia, które właśnie otrzymałam nie będę mogła dotrzymać obietnicy.)
  • brak zgodności pomiędzy faktycznym stanem emocjonalnym a wrażeniem jakie chcę wywrzeć na rozmówcy (jestem bardzo spięta, zdenerwowana i odczuwam paraliżującą tremę przed spotkaniem w sprawie pracy. Wiem, że muszę wypaść dobrze, bo to moja życiowa szansa. Próbuję zachować spokój, opanowanie, rzeczowo i elokwentnie prowadzić rozmowę. Z trudem jednak znajduję właściwe słowa, wykonuję nerwowe ruchy, jestem spięta, mam spocone dłonie a głos przybiera metaliczną barwę).

W przypadku braku spójności pomiędzy przekazem słownym a pozasłownym odbiorca wykazuje większą skłonność by wierzyć kanałom innym niż słowny.
Kiedy słowa przeczą sygnałom wizualnym, wówczas odbiorca zdaje się na sygnały wizualne, traktując je jako bardziej wiarygodne. Jak wynika z wielu badań rozkład znaczenia komunikatu jest następujący:

  • 7% - słowa,
  • 38% - głos,
  • 55% - ekspresja mimiczna

Co to oznacza? Zaledwie 7% informacji nt. emocji zawartych w przekazie przypisujemy słowom, 38% - sygnałom wokalnym, zaś wyrazy mimiczne zawierają aż 55% informacji.

Ekspresja mimiczna jest szczególnie przydatna do określania charakteru emocji - czy są one pozytywne czy negatywne. Jak dowodzą badania, twarz najlepiej pokazuje uczucie szczęścia oraz gniewu.

Pod wpływem braku spójności pomiędzy sygnałami niewerbalnymi, np. ekspresją wokalną i mimiką a słowami rozmówca kwestionuje szczerość przekazu słownego.

Oto przykład:
A: Bolek, wszystko w porządku?
B: Tak.
A: Sprawiasz wrażenie zdenerwowanego...
B: Ale tak nie jest! Mówię Ci przecież - wszystko w porządku!!!

Drugi rodzaj niespójności, to niespójność pomiędzy poszczególnymi kanałami ekspresji niewerbalnej.
Dzieje się tak na przykład wówczas, kiedy ktoś uśmiecha się do nas, ale nie nawiązuje kontaktu wzrokowego lub utrzymuje zamkniętą postawę ciała. Taka sytuacja komunikacyjna wymaga od odbiorcy dokonania wyboru tego kanału, który jest najbardziej wiarygodnym źródłem informacji. W im większym stopniu dany kanał nie poddaje się wolicjonalnej kontroli, tym bardziej jest wiarygodny bowiem trudniej nim manipulować. W sytuacji rozbieżności przekazu pomiędzy kanałami niewerbalnej ekspresji, kanał wizualny ustępuje miejsca sygnałom wokalnym. Jeżeli nadawca uśmiecha się ale jednocześnie mówi niskim, matowym, chropowatym głosem wówczas odbiorca skłonny jest pominąć w odbiorze tę cześć przekazu, którą wyraża mimika nadawcy zaś skupić swoją uwagę na tym, co wyraża głos. Dzieje się tak dlatego ponieważ mimika w większym stopniu podlega świadomej kontroli i tym samym została uznana za mniej wiarygodny kanał.

Niemniej jednak zasadniczą rolę w określaniu wiarygodności informacji przesyłanej poszczególnymi kanałami odgrywa kontekst komunikacyjny. Wchodzi on w interakcję z poszczególnymi kanałami komunikowania i dzięki temu pozwala ocenić stopień wiarygodności informacji emitowanych poprzez dany kanał. Co to oznacza? W zależności od charakteru zdarzeń poprzedzających określony sygnał niewerbalny przyjmuje inne znaczenie. Na przykład: uśmiech w sytuacji, kiedy dowiaduję się od lekarza, że proces choroby jest już na tyle zaawansowany, że interwencja chirurgiczna jest niemożliwa będzie miał zupełnie inną wymowę niż na widok bliskiej mi osoby.
Inny przykład: Podanie ręki przez szefa firmy na zakończenie rozmowy kwalifikacyjnej i towarzyszące temu słowa: "no cóż, miło było Panią spotkać, życzę powodzenia" zawiera zupełnie inne znaczenie niż uścisk dłoni przez szefa, który gratuluje mi odniesionego sukcesu.

Podsumowując, jeśli oba kanały komunikowania - werbalny i niewerbalny przekazują spójne, kompatybilne informacje (sygnały) wówczas można mówić o efektywnej komunikacji. Jeżeli wkrada się jakakolwiek niezgodność, wzbudza to podejrzenia odbiorcy co do wiarygodności, szczerości i empatyczności rozmówcy. Największą sugestywność wykazuje system wizualny. Kiedy jednak przekazy stają się wysoce niespójne, sygnały wizualne ustępują miejsca wokalnym.

Ocena artykułu

4.09
z 76 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(27)
4
 
(34)
3
 
(11)
2
 
(3)
1
 
(1)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.09 z 76 głosów

80%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty