Hormonalna terapia zastępcza
HTZ ma na celu uzupełnienie niedoboru estrogenów występującego w okresie menopauzy. Estrogen może być stosowany:
- w sposób sekwencyjny z comiesięcznymi krwawieniami przypominającymi krwawienia miesiączkowe
- w sposób ciągły, bez krwawień
U kobiet z zachowaną macicą zaleca się dodanie do leku estrogenowego preparatu zawierającego progestagen przynajmniej przez 10-12 dni w każdym cyklu, który hamuje nadmierny wzrost błony śluzowej macicy i ryzyko rozwoju raka błony śluzowej macicy. Wykazano, że w przypadku stosowania estrogenów z pochodnymi progesteronu ryzyko to jest nawet mniejsze niż u kobiet nie przyjmujących hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).
Wszystkie metody HTZ skutecznie łagodzą objawy klimakteryczne(uderzenia gorąca, zlewne poty, zaburzenia nastroju). Są również skuteczne w leczeniu dolegliwości moczowo-płciowych spowodowanych zmianami zanikowymi nabłonka oraz zapewniają również ochronę przed osteoporozą i chorobami układu sercowo-naczyniowego. Istnieją sugestie, że HTZ zapobiega też rozwojowi choroby Alzheimera.
Istnieją różne rodzaje i drogi podawania HTZ. Brakujące hormony możemy podawać
- w tabletkach doustnych
- w globulkach dopochwowych,
- w iniekcjach domięśniowych co 4-6 tygodni,
- w plastrach przezskórnych
- w żelach przezskórnych
- w implantach podskórnych, zakładanych co 6 miesięcy
HTZ powinna być indywidualnie dobrana, po rozważeniu wskazań i przeciwwskazań w oparciu o badania dodatkowe takie jak: mammografia, USG dopochwowe, pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz poziomy cukru i lipidów w surowicy. Zawsze decyduje o metodzie stosowania HTZ lekarz-ginekolog w porozumieniu z pacjentką.
HTZ nie należy stosować u kobiet, u których rozpoznano:
- raka piersi,
- raka błony śluzowej macicy,
- krwawienie z dróg rodnych o niewyjaśnionej przyczynie
- chorobę zakrzepowo-zatorową
- niewydolność wątroby
Prawidłowo prowadzona hormonalna terapia zastępcza (HTZ) zwykłe nie powoduje wystąpienia poważnych objawów niepożądanych. Do najczęstszych jeżeli wystąpią należy
- napięcie i bolesność piersi ustępujące zwykle po 6-8 tygodniach
- objawy podrażnienia skóry w przypadku stosowania plastrów przezskórnych
Długotrwałe stosowanie estrogenów w niewielkim stopniu zwiększa ryzyko wystąpienia kamicy pęcherzyka żółciowego. Zapobiec temu można podając hormony przezskórnie w postaci plastrów lub maści zawierającej estradiol. Wchłaniany tą drogą hormon omija krążenie wrotne i wątrobie przez co w mniejszym stopniu niekorzystnie wpływa na pęcherzyk żółciowy i wątrobę.