Bariery związane ze stosowaniem środków antykoncepcyjnych przez młodzież

Przyczyną niestosowania środków antykoncepcyjnych przez młodzież jest zazwyczaj wstyd przed wizytą u lekarza ginekologa oraz zakłopotanie związane z ich zakupem – wynika z badań przeprowadzonych przez CBOS w ramach Kampanii na Rzecz Świadomego Rodzicielstwa „Kiedy 1+1 = 3”. Uczestnicy badania wspomnieli również o kosztach – chcieliby, aby środki antykoncepcyjne były przynajmniej współfinansowane przez państwo.

Psychologiczną barierą przed zwróceniem się do lekarza o przepisanie środków antykoncepcyjnych było zakłopotanie. Respondentki czuły się skrępowane faktem, że lekarz może się okazać mężczyzną lub tym, że badanie dotyczy miejsc intymnych. Wstydziły się również poprosić o przepisanie tabletek antykoncepcyjnych. Mimo, iż wiedziały o ich istnieniu zakłopotane nie potrafiły zwrócić się z prośbą o przepisanie recepty ani porozmawiać na tematy związane ze współżyciem. Często czuły się winne, że nie powinny tego robić ze względu na „tak młody wiek”. Jedna z respondentek zauważyła, że środki antykoncepcyjne stosują mieszkańcy miast, bo według niej „ludzie ze wsi raczej się boją stosować środki antykoncepcyjne, dziewczyny obawiają się nawet pójść do apteki i kupić prezerwatywy.” Strach przed reakcją otoczenia sprawia, że młode kobiety niechętnie decydują się na zakup preparatów antykoncepcyjnych.

„W małych miejscowościach czy na wsiach młodzież idąc do apteki po środki antykoncepcyjne nie czuje się wystarczająco swobodnie i anonimowo  – mówi dr n. med. Grzegorz Południewski, ginekolog, prezes Towarzystwa Rozwoju Rodziny. – Dziewczęta obawiają się, że w kolejce mogą spotkać sąsiadkę lub inną znajomą osobę, która negatywnie oceni ich postępowanie. Młodzi ludzie boją się, że w ten sposób staną się obiektem nieprzyjemnych plotek i drwin, a ich życie seksualne nie będzie już tylko i wyłącznie ich intymną sprawą.”

Z badania „Postawy i zachowania seksualne młodych Polaków” przeprowadzonego przez CBOS na potrzeby kampanii „Kiedy 1+1=3” wynika, że młodzi ludzie chcieliby, aby środki antykoncepcyjne były w całości lub przynajmniej częściowo finansowane przez państwo. Młodociane matki podzielały tę opinię i wyrażały poparcie dla refundowania środków antykoncepcyjnych przez państwo. Jedna z badanych respondentek stwierdziła nawet, że dobrym rozwiązaniem byłoby bezpłatne rozdawanie środków antykoncepcyjnych przez szkolne pielęgniarki lub higienistki.

Według młodzieży zakup preparatów antykoncepcyjnych jest problemem z kilku powodów:

• cena środków antykoncepcyjnych w stosunku do zarobków jest wysoka, nie każdego na nie stać;
• młodzi ludzie, którzy nie zarabiają nie mogą (lub nie chcą) liczyć na pomoc finansową rodziców, ponieważ wiąże się to z rozmową na temat ich życia seksualnego (wstyd, obawa przed reakcją rodziców);
• dobre środki antykoncepcyjne są droższe.
  

Uczestnicy obu badań wymieniali następujące argumenty przemawiające za refundacją:

• środki antykoncepcyjne będą bardziej dostępne, więcej osób będzie mogło je kupić;
• łatwiejszy dostęp do środków antykoncepcyjnych pozwoli na zmniejszenie się liczby ciąż młodych dziewcząt;
• z punktu widzenia ekonomiczno-społecznego: refundacja środków antykoncepcyjnych jest dla państwa bardziej opłacalna niż późniejsza pomoc samotnej matce; więcej osób będzie miało udane życie, będzie mniej samotnych matek, będzie więcej szczęśliwych ludzi. Wśród innych barier dotyczących niestosowania preparatów antykoncepcyjnych młodzież wyróżniła: obawy zdrowotne, przekonania religijne czy brak wiary w ich skuteczność.
  

Kampania na Rzecz Świadomego Rodzicielstwa „Kiedy 1+1=3” Inspiracją do powstania Kampanii były niepokojące statystyki dotyczące nieodpowiedzialnych zachowań seksualnych młodych ludzi, a także niedostateczną wiedzą nt. antykoncepcji w Polsce. Potwierdziły to przeprowadzone w kwietniu br. badania nt. postaw i zachowań seksualnych młodych Polaków oraz badanie sytuacji młodocianych matek. Celem kampanii jest edukacja młodych ludzi nt. odpowiedzialnych zachowań seksualnych poprzez uświadamianie ich, że z seksem zawsze będzie wiązał się temat macierzyństwa i rodzicielstwa. Kampania na Rzecz Świadomego Rodzicielstwa ma za zadanie promować świadomość antykoncepcyjną oraz świadome planowanie rodziny, aby w przyszłości rodzicami stawali się ludzie dojrzali do decyzji o posiadaniu potomstwa. Zdaniem specjalistów głównym czynnikiem pozwalającym realizować świadome rodzicielstwo jest wiedza. Bez informacji na temat antykoncepcji i bez swobodnego dostępu do niej, nikt nie zrealizuje skutecznie swoich planów, szczególnie w tak delikatnej materii jaką jest sfera intymna. Dlatego organizatorzy Kampanii postawili sobie za cel edukację. W ramach przeprowadzonego Miesiąca Świadomego Rodzicielstwa Kampania odwiedziła z akcjami edukacyjnymi Lublin, Kraków, Wrocław, Gdańsk i Toruń. Rozdano ponad 4000 przewodników po antykoncepcji. W każdym mieście była możliwość skorzystania z porad specjalistów: ginekologa i/lub seksuologa. Patronat honorowy nad Kampanią objęli: Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i Towarzystwo Rozwoju Rodziny. Inicjatorem Kampanii jest firma Gedeon Richter Plc. – patron świadomego rodzicielstwa.

• * Badanie CBOS, kwiecień 2008, reprezentatywna próba ogólnopolska 495 osób w wieku 13-21 lat
• ** Badanie CBOS, kwiecień 2008, wywiady pogłębione z 30 młodocianymi matkami z różnych regionów Polski, 14 kobiet urodziło w ciągu ostatnich 12 miesięcy, 6 nie później niż 5 lat temu, 5 ponad 5 lat temu i 10 ponad 10 lat temu.