Testy do wykonania w domu

Spis treści

1. Waga ciała i BMI (Body Mass Index) - Wskaźnik masy ciała
2. Obwód w talii
3. Ciśnienie tętnicze krwi
4. Obecność glukozy we krwi i w moczu
5. Oględziny skóry
6. Samokontrola piersi
7. Badanie oddechu
8. Test na wytrzymałość układu sercowo - naczyniowego
9. Test na tężyznę i siłę mięśni górnej połowy ciała
10. Test na tężyznę i siłę mięśni dolnej połowy ciała
11. Uważaj na objawy !
12. Prawidłowa odpowiedź brzmi „TAK”

Coraz częściej przytakujemy przysłowiu, że „trzeba mieć końskie zdrowie, żeby się leczyć...”. Bardzo często zdrowie traktujemy po macoszemu, a kiedy organizm odpłaca nam za to chorobą wpadamy w panikę. Czasami nasza nonszalancja sięga tak daleko, że kiedy wreszcie zauważamy naszą niedyspozycję zaawansowanie choroby jest tak dalekie, że nawet pomoc ze strony lekarzy jest ograniczona. Tymczasem wystarczy trochę wiedzy i samodyscypliny, a wszelkie dolegliwości i ryzyko zachorowania na wiele chorób możemy zredukować do minimum. Jak to zrobić ? Wystarczy znajomość kilku testów, które wykonane w zaciszu domowym przez nas samych pozwolą na ocenę ryzyka i zagrożenia naszego cennego zdrowia.

Waga ciała i BMI (Body Mass Index) - Wskaźnik masy ciała

Zarówno nadwaga, jak i niedowaga nie są dla nas korzystne. Pierwsza jest nierozerwalnie związana ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na:

• nowotwory złośliwe (rak sutka, macicy, pęcherzyka żółciowego i jajnika u kobiet oraz jelita grubego, odbytnicy i prostaty u mężczyzn)
• choroby serca i naczyń (nadwaga sprzyja chorobie wieńcowej i zawałowi serca; u otyłych podniesiony jest zwykle poziom cholesterolu co jest kolejnym czynnikiem ryzyka w chorobach serca)
• kamica pęcherzyka żółciowego
• problemy ginekologiczne (nadwaga sprzyja zaburzeniom miesiączkowania i problemom z zajściem w ciążę; u kobiet otyłych częściej dochodzi również do poronień i zatruć ciążowych; dziewczynki z nadwagą zaczynają miesiączkować znacznie wcześniej niż ich rówieśniczki o wadze normalnej)
• nadciśnienie tętnicze (z każdym kilogramem nadwagi wzrasta ciśnienie krwi i częstość pracy serca)
• choroby mięśni i stawów (nadmiar kilogramów powoduje zwiększony ucisk na chrząstki, stawy i mięśnie, które zmuszone są nosić całą resztę... w konsekwencji u otyłych znacznie częściej dochodzi do zapaleń stawów, mięśni, dolegliwości bólowych kręgosłupa, kolan i stóp)
• cukrzyca typu dorosłych polegająca na tym, że insulina nie potrafi poradzić sobie z nadmiarem glukozy w organizmie (prawdopodobnie nadmiar odłożonego tłuszczu przeszkadza insulinie w jej obowiązkach).

Z kolei niedowaga sprzyja:

• opóźnionemu wystąpieniu pierwszej miesiączki i zaburzeniom miesiączkowania - uważa się bowiem, że tkanka tłuszczowa powinna stanowić około 10-20% wagi, aby uruchomić grę hormonalna, która stymuluje i kontroluje cykl menstruacyjny
• niedoborom witaminowym i minerałowym
• osteoporozie czyli zrzeszotnieniu kości (odwapnienie kości mogące prowadzić do patologicznych złamań)

Ile zatem powinniśmy ważyć ?
Literatura fachowa podaje wiele wzorów i przeliczeń masy ciała, jednak najbardziej praktycznym i najprostszym jest wzór następujący:

• kobiety - wzrost minus 100 cm i minus 10% z tej sumy, np. pani o wzroście 170 cm powinna ważyć: 170 - 100 = 70 i minus 10% z 70 tj. 7 czyli 63 kg
• mężczyźni - zasada ta sama, tylko zamiast 10% należy odliczyć 5%
• w obydwu przypadkach różnice w granicach 10% wagi uważa się za normę

Oprócz regularnego ważenia się (najlepiej o tej samej porze - np. po wstaniu z łóżka) możemy obliczyć też nasz BMI, czyli wskaźnik masy ciała. Obliczamy go za pomocą wzoru:

waga : ((wzrost/10)²)

Otrzymana w częściach setnych liczba oznacza procentową zawartość tłuszczu w naszym organizmie. Jeżeli wskaźnik jest wyższy niż 0.24 mamy do czynienia z nadwagą, jeżeli przewyższa 0.30 oznacza otyłość.

Obwód w talii

Raz na jakiś czas za pomocą zwykłej miarki krawieckiej zmierz swój obwód w talii. Jeśli jest większy niż 87,5 cm, jesteś obarczona większym ryzykiem wystąpienia cukrzycy i chorób serca. Naukowcy twierdzą, że znacznie lepsze, bo nie obciążone tego rodzaju ryzykiem jest odkładanie tkanki tłuszczowej na udach i pośladkach...

Ciśnienie tętnicze krwi

Należy je mierzyć co najmniej raz do roku. Jeżeli masz nadwagę lub chorobę nadciśnieniową wśród członków rodziny należy dokonywać pomiaru częściej. Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi wynosi 120/80. Jeżeli wartości są wyższe niż 145/95 i na dodatek taki stan utrzymuje się, powinnaś się zgłosić do lekarza, bowiem nieleczone nadciśnienie pociąga za sobą zwiększone ryzyko chorób serca i naczyń oraz wylewu krwi do mózgu.

Obecność glukozy we krwi i w moczu

„Cukrzyca przez wiele lat może przebiegać bez znaczących objawów klinicznych” - ostrzega prof. Robin Goland, endokrynolog z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Tzw. utajniona cukrzyca bywa niezwykle groźna, bowiem w momencie ujawnienia się objawów takich jak: częstomocz, nadmierne pragnienie, senność, nadmierny apetyt i zaburzenia widzenia w naczyniach krwionośnych i otaczających je nerwach istnieją już nieodwracalne patologiczne zmiany (najgroźniejsze są te, które występują w naczyniach krwionośnych oka i nerek), a nieleczona cukrzyca znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia zawałów serca i mózgu. Prawidłowy poziom glukozy we krwi wynosi poniżej 115 mg/dl krwi. Osoby, u których stwierdza się poziom pomiędzy 115 a 126 mg/dl zaliczane są do grupy ryzyka zachorowania na cukrzycę, a te u których poziom przekracza 126 mg/dl zaliczane są do diabetyków. Pomiar poziomu glukozy we krwi można wykonać samemu za pomocą dostępnych w aptece testów paskowych o nazwie: Glucofilm, Glucostix, Exac Tech, One Touch Glucose czy Accutrend - Glucose. Nakłuwa się opuszkę palca za pomocą specjalnego bagneciku, a następnie za pomocą paska sprawdza czy poziom glukozy nie jest podwyższony. Samemu można również wykonać test na obecność glukozy w moczu. W normalnych warunkach w moczu zawarte są jedynie niewielkie ilości glukozy w postaci wolnej. W cukrzycy poziom ten znacznie wzrasta i można go wykryć w moczu za pomocą testów paskowych dostępnych w aptece o nazwie: S-Glukotest i Test-Tape. Badania w kierunku obecności glukozy we krwi i w moczu zalecane są szczególnie kobietom po 40-tym roku życia oraz wszystkim ciężarnym.

Oględziny skóry

Należy dokładnie (z pomocą lustra w przypadku pleców) oglądać skórę i zwracać uwagę na znamiona, które noszą cechy tzw. złośliwienia (nagłe powiększanie się znamion, zmiana koloru, sączenie ze znamion, obrzęk i bolesność). Taką samokontrolę należy przeprowadzać co trzy miesiące lub częściej, jeśli się jest w grupie zwiększonego ryzyka. Najwyższym stopniem ryzyka zachorowania na czerniaka złośliwego objęte są osoby posiadające liczne (ponad 100) znamiona, członków rodziny dotkniętych tą chorobą, jasną karnację i naturalne blond lub rude włosy oraz conajmniej dwa oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub okresie młodzieńczym. Należy pamiętać, że czerniak złośliwy choć należy do najgroźniejszych i najszybciej rozprzestrzeniających się nowotworów, wykryty we wczesnym stadium może być w 100% uleczalny.

Samokontrola piersi

Amerykańskie Towarzystwo Raka zaleca kobietom, które ukończyły 20-ty rok życia samokontrolę piersi raz w miesiącu tuz po zakończeniu krwawienia miesiączkowego. W razie wykrycia jakichkolwiek zgrubień w miąższu sutka należy natychmiast udać się do lekarza, najlepiej chirurga onkologa. Pamiętaj, że 6% raków sutka występuje u kobiet przed 40-tym rokiem życia, a jak dowodzą amerykańscy naukowcy 25% kobiet w wieku 35 lat posiada gen BRCA1 odpowiedzialny za powstawanie raka piersi (u 85% tych kobiet istnieje bardzo duże ryzyko zachorowania na raka piersi).

Badanie oddechu

Nieprzyjemny oddech jest nie tylko żenujący, ale również może być objawem chorób przyzębia i układu trawiennego, a także nowotworów układu pokarmowego, stanów odwodnienia i niedoboru cynku oraz gruźlicy. Test jest bardzo prosty. Złóż dłonie obejmując nimi usta i nos i chuchnij. Jeśli twój oddech jest nieświeży, na pewno to poczujesz. Inna metoda to zbadanie węchem nitki, którą czyścimy przestrzenie między zębami.

Test na wytrzymałość układu sercowo - naczyniowego

Ten test pozwoli ci na ocenę w jakim stanie jest wydolność twojego serca i naczyń. Spróbuj przebiec 1600 m. Jeżeli nie możesz pokonać całego dystansu biegnąc, chód jest dozwolony, ale finiszuj najszybciej jak potrafisz. Jeżeli pokonałeś cały dystans w czasie:

• 7 min. 30 sek. lub mniej - wydolność jest bardzo wysoka,
• 7:31 - 8:45 - wysoka,
• 8:46 - 10:00 - średnia,
• 10:01 - 11:15 - niska
• powyżej 11:16 bardzo niska.

Test na tężyznę i siłę mięśni górnej połowy ciała

Co prawda siła mięśni nie ma bezpośredniego związku z zapadalnością na choroby, ale za to ma związek z siłą naszego metabolizmu oraz zdolnościami do funkcjonowania w życiu codziennym.

Usiądź na brzegu stabilnego krzesła, wyprostuj nogi opierając je na piętach. Dłonie oprzyj na przedzie krzesła. Powoli wysuwaj nogi do przodu, tak aby pośladki zawisły w powietrzu (kończyny górne wyprostowane). Opuszczaj powoli (około 4 sek.) biodra w dół do zgięcia kończyn górnych w stawach łokciowych do kąta prostego, a potem wznoś do góry do wyprostu kończyn górnych (przez około 2 sek. ). Ile razy udało ci się to zrobić ?

• więcej niż 10 - siłę twoich mięśni można określić jako bardzo wysoką,
• 7-9 razy - wysoką,
• 4-6 - średnią,
• 1-3 - niską
• 0 - bardzo niską.

Test na tężyznę i siłę mięśni dolnej połowy ciała

Stań prosto z lekko rozstawionymi stopami (na szerokość bioder) i rękami skrzyżowanymi na piersiach. Za sobą postaw krzesło. Uginaj nogi w kolanach do momentu kiedy pośladki dotkną krzesła (około 4 sek.), a następnie wróć do pozycji wyprostnej przez następne 2 sek. Wynik ?

• 25 lub więcej razy - bardzo duża siła mięsni,
• 20-24 - wysoka,
• 15-19 - średnia,
• 10-14 - niska,
• 9 lub mniej - bardzo niska.

Uważaj na objawy !

Utrzymujące się różne objawy mogą być pierwszymi sygnałami różnych chorób. Zgłoś się do lekarza, jeżeli cierpisz na:

• nawracające bóle brzucha
• utrzymujące się bóle pleców
• bóle w klatce piersiowej
• nawracające kołatania serca
• utratę słuchu, zaburzenia równowagi i dzwonienie lub szum w uszach
• zaburzenia widzenia
• gorączkę bez ewidentnej przyczyny
• nawracające bóle głowy
• mrowienie i uczucie zimna w kończynach
• zaburzenia miesiączkowania i upławy z dróg rodnych
• nagłą utratę wagi lub jej przybór
• dolegliwości ze strony układu moczowego i nerek (częstomocz, krwiomocz, ból przy oddawaniu moczu).

Prawidłowa odpowiedź brzmi „TAK”

Odpowiedz na 10 poniższych pytań. Im więcej razy odpowiesz „tak” tym lepsza jest twoja kondycja i zdrowie fizyczne i emocjonalne.

1. Czy zdrowo się odżywiasz ?
2. Czy ćwiczysz regularnie ?
3. Czy sypiasz około 8 godzin dziennie i budzisz się wypoczęta ?
4. Czy dajesz sobie radę ze stresem i wprowadzasz zmiany w swoim życiu, aby zredukować sytuacje stresujące?
5. Czy związek z twoim partnerem jest satysfakcjonujący ?
6. Czy ograniczasz alkohol?
7. Czy nie palisz papierosów ?
8. Czy zawsze zakładasz pasy bezpieczeństwa?
9. Czy stosujesz kremy z filtrem przeciwsłonecznym?
10. Czy masz satysfakcjonującą pracę ?