Testy do wykonania w domu

Spis treści

1. Waga ciała i BMI (Body Mass Index) - Wskaźnik masy ciała
2. Obwód w talii
3. Ciśnienie tętnicze krwi
4. Obecność glukozy we krwi i w moczu
5. OglÄ™dziny skóry
6. Samokontrola piersi
7. Badanie oddechu
8. Test na wytrzymałość układu sercowo - naczyniowego
9. Test na tężyznÄ™ i siÅ‚Ä™ mięśni górnej poÅ‚owy ciaÅ‚a
10. Test na tężyznę i siłę mięśni dolnej połowy ciała
11. Uważaj na objawy !
12. PrawidÅ‚owa odpowiedź brzmi „TAK”

Coraz częściej przytakujemy przysÅ‚owiu, że „trzeba mieć koÅ„skie zdrowie, żeby siÄ™ leczyć...”. Bardzo czÄ™sto zdrowie traktujemy po macoszemu, a kiedy organizm odpÅ‚aca nam za to chorobÄ… wpadamy w panikÄ™. Czasami nasza nonszalancja siÄ™ga tak daleko, że kiedy wreszcie zauważamy naszÄ… niedyspozycjÄ™ zaawansowanie choroby jest tak dalekie, że nawet pomoc ze strony lekarzy jest ograniczona. Tymczasem wystarczy trochÄ™ wiedzy i samodyscypliny, a wszelkie dolegliwoÅ›ci i ryzyko zachorowania na wiele chorób możemy zredukować do minimum. Jak to zrobić ? Wystarczy znajomość kilku testów, które wykonane w zaciszu domowym przez nas samych pozwolÄ… na ocenÄ™ ryzyka i zagrożenia naszego cennego zdrowia.

Waga ciała i BMI (Body Mass Index) - Wskaźnik masy ciała

Zarówno nadwaga, jak i niedowaga nie są dla nas korzystne. Pierwsza jest nierozerwalnie związana ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na:

• nowotwory zÅ‚oÅ›liwe (rak sutka, macicy, pÄ™cherzyka żółciowego i jajnika u kobiet oraz jelita grubego, odbytnicy i prostaty u mężczyzn)
• choroby serca i naczyÅ„ (nadwaga sprzyja chorobie wieÅ„cowej i zawaÅ‚owi serca; u otyÅ‚ych podniesiony jest zwykle poziom cholesterolu co jest kolejnym czynnikiem ryzyka w chorobach serca)
• kamica pÄ™cherzyka żółciowego
• problemy ginekologiczne (nadwaga sprzyja zaburzeniom miesiÄ…czkowania i problemom z zajÅ›ciem w ciążę; u kobiet otyÅ‚ych częściej dochodzi również do poronieÅ„ i zatruć ciążowych; dziewczynki z nadwagÄ… zaczynajÄ… miesiÄ…czkować znacznie wczeÅ›niej niż ich rówieÅ›niczki o wadze normalnej)
• nadciÅ›nienie tÄ™tnicze (z każdym kilogramem nadwagi wzrasta ciÅ›nienie krwi i czÄ™stość pracy serca)
• choroby mięśni i stawów (nadmiar kilogramów powoduje zwiÄ™kszony ucisk na chrzÄ…stki, stawy i mięśnie, które zmuszone sÄ… nosić caÅ‚Ä… resztÄ™... w konsekwencji u otyÅ‚ych znacznie częściej dochodzi do zapaleÅ„ stawów, mięśni, dolegliwoÅ›ci bólowych krÄ™gosÅ‚upa, kolan i stóp)
• cukrzyca typu dorosÅ‚ych polegajÄ…ca na tym, że insulina nie potrafi poradzić sobie z nadmiarem glukozy w organizmie (prawdopodobnie nadmiar odÅ‚ożonego tÅ‚uszczu przeszkadza insulinie w jej obowiÄ…zkach).

Z kolei niedowaga sprzyja:

• opóźnionemu wystÄ…pieniu pierwszej miesiÄ…czki i zaburzeniom miesiÄ…czkowania - uważa siÄ™ bowiem, że tkanka tÅ‚uszczowa powinna stanowić okoÅ‚o 10-20% wagi, aby uruchomić grÄ™ hormonalna, która stymuluje i kontroluje cykl menstruacyjny
• niedoborom witaminowym i mineraÅ‚owym
• osteoporozie czyli zrzeszotnieniu koÅ›ci (odwapnienie koÅ›ci mogÄ…ce prowadzić do patologicznych zÅ‚amaÅ„)

Ile zatem powinniśmy ważyć ?
Literatura fachowa podaje wiele wzorów i przeliczeń masy ciała, jednak najbardziej praktycznym i najprostszym jest wzór następujący:

• kobiety - wzrost minus 100 cm i minus 10% z tej sumy, np. pani o wzroÅ›cie 170 cm powinna ważyć: 170 - 100 = 70 i minus 10% z 70 tj. 7 czyli 63 kg
• mężczyźni - zasada ta sama, tylko zamiast 10% należy odliczyć 5%
• w obydwu przypadkach różnice w granicach 10% wagi uważa siÄ™ za normÄ™

Oprócz regularnego ważenia się (najlepiej o tej samej porze - np. po wstaniu z łóżka) możemy obliczyć też nasz BMI, czyli wskaźnik masy ciała. Obliczamy go za pomocą wzoru:

waga : ((wzrost/10)²)

Otrzymana w częściach setnych liczba oznacza procentową zawartość tłuszczu w naszym organizmie. Jeżeli wskaźnik jest wyższy niż 0.24 mamy do czynienia z nadwagą, jeżeli przewyższa 0.30 oznacza otyłość.

Obwód w talii

Raz na jakiś czas za pomocą zwykłej miarki krawieckiej zmierz swój obwód w talii. Jeśli jest większy niż 87,5 cm, jesteś obarczona większym ryzykiem wystąpienia cukrzycy i chorób serca. Naukowcy twierdzą, że znacznie lepsze, bo nie obciążone tego rodzaju ryzykiem jest odkładanie tkanki tłuszczowej na udach i pośladkach...

Ciśnienie tętnicze krwi

Należy je mierzyć co najmniej raz do roku. Jeżeli masz nadwagę lub chorobę nadciśnieniową wśród członków rodziny należy dokonywać pomiaru częściej. Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi wynosi 120/80. Jeżeli wartości są wyższe niż 145/95 i na dodatek taki stan utrzymuje się, powinnaś się zgłosić do lekarza, bowiem nieleczone nadciśnienie pociąga za sobą zwiększone ryzyko chorób serca i naczyń oraz wylewu krwi do mózgu.

Obecność glukozy we krwi i w moczu

„Cukrzyca przez wiele lat może przebiegać bez znaczÄ…cych objawów klinicznych” - ostrzega prof. Robin Goland, endokrynolog z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Tzw. utajniona cukrzyca bywa niezwykle groźna, bowiem w momencie ujawnienia siÄ™ objawów takich jak: czÄ™stomocz, nadmierne pragnienie, senność, nadmierny apetyt i zaburzenia widzenia w naczyniach krwionoÅ›nych i otaczajÄ…cych je nerwach istniejÄ… już nieodwracalne patologiczne zmiany (najgroźniejsze sÄ… te, które wystÄ™pujÄ… w naczyniach krwionoÅ›nych oka i nerek), a nieleczona cukrzyca znacznie zwiÄ™ksza ryzyko wystÄ…pienia zawałów serca i mózgu. PrawidÅ‚owy poziom glukozy we krwi wynosi poniżej 115 mg/dl krwi. Osoby, u których stwierdza siÄ™ poziom pomiÄ™dzy 115 a 126 mg/dl zaliczane sÄ… do grupy ryzyka zachorowania na cukrzycÄ™, a te u których poziom przekracza 126 mg/dl zaliczane sÄ… do diabetyków. Pomiar poziomu glukozy we krwi można wykonać samemu za pomocÄ… dostÄ™pnych w aptece testów paskowych o nazwie: Glucofilm, Glucostix, Exac Tech, One Touch Glucose czy Accutrend - Glucose. NakÅ‚uwa siÄ™ opuszkÄ™ palca za pomocÄ… specjalnego bagneciku, a nastÄ™pnie za pomocÄ… paska sprawdza czy poziom glukozy nie jest podwyższony. Samemu można również wykonać test na obecność glukozy w moczu. W normalnych warunkach w moczu zawarte sÄ… jedynie niewielkie iloÅ›ci glukozy w postaci wolnej. W cukrzycy poziom ten znacznie wzrasta i można go wykryć w moczu za pomocÄ… testów paskowych dostÄ™pnych w aptece o nazwie: S-Glukotest i Test-Tape. Badania w kierunku obecnoÅ›ci glukozy we krwi i w moczu zalecane sÄ… szczególnie kobietom po 40-tym roku życia oraz wszystkim ciężarnym.

Oględziny skóry

Należy dokładnie (z pomocą lustra w przypadku pleców) oglądać skórę i zwracać uwagę na znamiona, które noszą cechy tzw. złośliwienia (nagłe powiększanie się znamion, zmiana koloru, sączenie ze znamion, obrzęk i bolesność). Taką samokontrolę należy przeprowadzać co trzy miesiące lub częściej, jeśli się jest w grupie zwiększonego ryzyka. Najwyższym stopniem ryzyka zachorowania na czerniaka złośliwego objęte są osoby posiadające liczne (ponad 100) znamiona, członków rodziny dotkniętych tą chorobą, jasną karnację i naturalne blond lub rude włosy oraz conajmniej dwa oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub okresie młodzieńczym. Należy pamiętać, że czerniak złośliwy choć należy do najgroźniejszych i najszybciej rozprzestrzeniających się nowotworów, wykryty we wczesnym stadium może być w 100% uleczalny.

Samokontrola piersi

Amerykańskie Towarzystwo Raka zaleca kobietom, które ukończyły 20-ty rok życia samokontrolę piersi raz w miesiącu tuz po zakończeniu krwawienia miesiączkowego. W razie wykrycia jakichkolwiek zgrubień w miąższu sutka należy natychmiast udać się do lekarza, najlepiej chirurga onkologa. Pamiętaj, że 6% raków sutka występuje u kobiet przed 40-tym rokiem życia, a jak dowodzą amerykańscy naukowcy 25% kobiet w wieku 35 lat posiada gen BRCA1 odpowiedzialny za powstawanie raka piersi (u 85% tych kobiet istnieje bardzo duże ryzyko zachorowania na raka piersi).

Badanie oddechu

Nieprzyjemny oddech jest nie tylko żenujący, ale również może być objawem chorób przyzębia i układu trawiennego, a także nowotworów układu pokarmowego, stanów odwodnienia i niedoboru cynku oraz gruźlicy. Test jest bardzo prosty. Złóż dłonie obejmując nimi usta i nos i chuchnij. Jeśli twój oddech jest nieświeży, na pewno to poczujesz. Inna metoda to zbadanie węchem nitki, którą czyścimy przestrzenie między zębami.

Test na wytrzymałość układu sercowo - naczyniowego

Ten test pozwoli ci na ocenę w jakim stanie jest wydolność twojego serca i naczyń. Spróbuj przebiec 1600 m. Jeżeli nie możesz pokonać całego dystansu biegnąc, chód jest dozwolony, ale finiszuj najszybciej jak potrafisz. Jeżeli pokonałeś cały dystans w czasie:

• 7 min. 30 sek. lub mniej - wydolność jest bardzo wysoka,
• 7:31 - 8:45 - wysoka,
• 8:46 - 10:00 - Å›rednia,
• 10:01 - 11:15 - niska
• powyżej 11:16 bardzo niska.

Test na tężyznę i siłę mięśni górnej połowy ciała

Co prawda siła mięśni nie ma bezpośredniego związku z zapadalnością na choroby, ale za to ma związek z siłą naszego metabolizmu oraz zdolnościami do funkcjonowania w życiu codziennym.

Usiądź na brzegu stabilnego krzesła, wyprostuj nogi opierając je na piętach. Dłonie oprzyj na przedzie krzesła. Powoli wysuwaj nogi do przodu, tak aby pośladki zawisły w powietrzu (kończyny górne wyprostowane). Opuszczaj powoli (około 4 sek.) biodra w dół do zgięcia kończyn górnych w stawach łokciowych do kąta prostego, a potem wznoś do góry do wyprostu kończyn górnych (przez około 2 sek. ). Ile razy udało ci się to zrobić ?

• wiÄ™cej niż 10 - siÅ‚Ä™ twoich mięśni można okreÅ›lić jako bardzo wysokÄ…,
• 7-9 razy - wysokÄ…,
• 4-6 - Å›redniÄ…,
• 1-3 - niskÄ…
• 0 - bardzo niskÄ….

Test na tężyznę i siłę mięśni dolnej połowy ciała

Stań prosto z lekko rozstawionymi stopami (na szerokość bioder) i rękami skrzyżowanymi na piersiach. Za sobą postaw krzesło. Uginaj nogi w kolanach do momentu kiedy pośladki dotkną krzesła (około 4 sek.), a następnie wróć do pozycji wyprostnej przez następne 2 sek. Wynik ?

• 25 lub wiÄ™cej razy - bardzo duża siÅ‚a miÄ™sni,
• 20-24 - wysoka,
• 15-19 - Å›rednia,
• 10-14 - niska,
• 9 lub mniej - bardzo niska.

Uważaj na objawy !

Utrzymujące się różne objawy mogą być pierwszymi sygnałami różnych chorób. Zgłoś się do lekarza, jeżeli cierpisz na:

• nawracajÄ…ce bóle brzucha
• utrzymujÄ…ce siÄ™ bóle pleców
• bóle w klatce piersiowej
• nawracajÄ…ce koÅ‚atania serca
• utratÄ™ sÅ‚uchu, zaburzenia równowagi i dzwonienie lub szum w uszach
• zaburzenia widzenia
• gorÄ…czkÄ™ bez ewidentnej przyczyny
• nawracajÄ…ce bóle gÅ‚owy
• mrowienie i uczucie zimna w koÅ„czynach
• zaburzenia miesiÄ…czkowania i upÅ‚awy z dróg rodnych
• nagÅ‚Ä… utratÄ™ wagi lub jej przybór
• dolegliwoÅ›ci ze strony ukÅ‚adu moczowego i nerek (czÄ™stomocz, krwiomocz, ból przy oddawaniu moczu).

PrawidÅ‚owa odpowiedź brzmi „TAK”

Odpowiedz na 10 poniższych pytaÅ„. Im wiÄ™cej razy odpowiesz „tak” tym lepsza jest twoja kondycja i zdrowie fizyczne i emocjonalne.

1. Czy zdrowo się odżywiasz ?
2. Czy ćwiczysz regularnie ?
3. Czy sypiasz około 8 godzin dziennie i budzisz się wypoczęta ?
4. Czy dajesz sobie radę ze stresem i wprowadzasz zmiany w swoim życiu, aby zredukować sytuacje stresujące?
5. Czy zwiÄ…zek z twoim partnerem jest satysfakcjonujÄ…cy ?
6. Czy ograniczasz alkohol?
7. Czy nie palisz papierosów ?
8. Czy zawsze zakładasz pasy bezpieczeństwa?
9. Czy stosujesz kremy z filtrem przeciwsłonecznym?
10. Czy masz satysfakcjonujÄ…cÄ… pracÄ™ ?