Szczoteczki do zębów

Prawidłowa higiena jamy ustnej to pierwszy krok do utrzymania zdrowych zębów i dziąseł a drogą do jej osiągnięcia jest codzienne czyszczenie zębów szczoteczką manualną lub elektryczną, która w sposób mechaniczny usuwa płytkę bakteryjną i osady nazębne z powierzchni zębów – jeden z głównych czynników rozwoju próchnicy i chorób przyzębia.

Systematyczne czyszczenie powierzchni zębowych usuwa stale gromadzącą się na nich płytkę nazębną, która w przypadku zaniechania lub złego czyszczenia zębów może stwardnieć tworząc kamień nazębny, usuwany przez stomatologa.

Skuteczność oczyszczania zębów zależy od częstości i sposobu szczotkowania, rodzaju szczoteczki oraz stosowanej pasty do zębów. Aby zachować higienę jamy ustnej zaleca się szczotkowanie po każdym posiłku przez co najmniej 2 minuty.

O Szczoteczkach

Od jakości szczoteczki w dużej mierze zależy efekt higieniczny. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje o szczoteczkach manualnych.

Budowa szczoteczki:

• główka – część szczoteczki o długości od 2-3cm i szerokości 1-1,5cm na której umieszczone jest włosie
• szyjka – cześć szczoteczki łącząca główkę z rączką, która często jest wygięta lub sprężysta ułatwiająca w ten sposób dotarcie do trudno dostępnych miejsc
• rączka – cześć szczoteczki o długości od około 10-18cm za którą trzymamy szczoteczkę podczas mycia zębów
• sztuczne włosie - na główce umieszczone są pęczki włosia zazwyczaj w kilku rzędach i szeregach. Pęczki mogą mieć różną długość i mogą być na końcu zaokrąglone. Wyróżniamy dwa rodzaje szczoteczek: pęczkowe (tufted) mające 5-16 rzędów w 2—3 szeregach i wielopęczkowe (multi-tufted) z 10-12 rzędami w 3-4 szeregach. Pęczki mogą być ułożone we wzór waflowy (jak krzesła w kinie) lub liniowo (jeden za drugim) z wyraźnymi przestrzeniami między pęczkami.
  

Szczoteczki różnią się między sobą kształtem i wielkością główki, ilością i sposobem ułożenia na główce włosia, rodzajem szyjki oraz rączki.

Twardość szczoteczki

W zależności o twardości użytego włosia wyróżnia się:

• włosie twarde (hard) – polecane osobom palącym z prawidłowymi dziąsłami
• włosie średnie (medium) – najczęściej polecana szczoteczka
• włosie miękka (soft) – polecane dla osób z wrażliwymi dziąsłami, ze skłonnością do krwawień podczas mycia

Obecnie preferuje się szczoteczki o średniej twardości włosia, a w przypadkach zapaleń dziąseł, szczególnie przebiegających z bolesnością i krwawieniem szczoteczki o miękkim lub bardzo miękkim włosiu.

Istnieją również szczoteczki o dwóch różnych twardościach włosia:

• miękkie w rzędach skrajnych które masują dziąsła
• średnie w rzędach środkowych które czyszczą zęby

Ponieważ szczoteczki mogą różnić się między sobą wieloma cechami, dlatego też kupując nową szczoteczkę należy kierować się kilkoma podstawowymi zasadami:

• Rozmiar szczoteczki należy dobierać w zależności od wieku.
• Wielkość główki szczoteczki należy dobierać w zależności do wieku przy czym powinna być ona względnie mała, tak aby pozwalała swobodnie dotrzeć do wszystkich miejsc w jamie ustnych zwłaszcza do zębów tylnych. Dla dzieci główka powinna mieć długość 2-2.5cm, a dla dorosłych 2.5-3cm. Podczas czyszczenia główka powinna obejmować swym zasięgiem trzy przyległe do siebie zęby, mieć zaokrąglone brzegi, a pęczki włosia mieć umieszczone jak najbliżej krawędzi.
  
• Włosie szczoteczki powinno być raczej miękkie lub średnie, gdyż takie włosie łątwiej usuwa płytkę nazębną. Należy raczej unikać szczoteczek z włosiem twardym, które może uszkadzać dziąsła. Włosie powinno mieć dokładnie zaokrąglone, polerowane końce włókien, ktgóre zapewniają skuteczne czyszczenie bez ryzyka uszkodzenia zębów i dziąseł podczas gdy nie zaokrąglone końcówki włosia są na ogół bardzo ostre i łątwo mogą uszkodzić dziąsła.
  
• Rodzaj rączki należy tak dobrać, aby szczoteczkę można było wygodnie trzymać.  Dla dzieci rączka powinna mieć około 11-13 cm, dla dorosłych 15-17 cm długości.  Rączka powinna swobodnie mieścić się w dłoni tak aby umożliwić pewne utrzymanie i sprawne operowanie szczoteczką, szczególnie przy wykonywaniu ruchów obrotowych.
  

Nową szczoteczkę przed pierwszym użyciem należy zdezynfekować poprzez sparzenie wrzątkiem, moczenie w środkach bakteriobójczych lub pozostawienie na 12-24h w wodzie utlenionej o ile nie jest to szczoteczką z antybakteryjną ochroną. Odkażanie jest również polecane okresowo podczas używania szczoteczki, gdyż likwiduje bakterie obecne na włosiu.

Po każdym użyciu szczoteczki należy ją opłukać i wysuszyć co powoduje, że włosie powraca do swojej wyjściowej pozycji i dłużej zachowuje swoje właściwości. Szczoteczkę należy przechowywać najlepiej w kubeczku w pozycji stojącej z włosiem skierowanym ku górze. Należy unikać stykania się dwóch szczoteczek włosiem, gdyż może to spowodować przedostawanie się bakterii z jednej szczoteczki na drugą.

Szczoteczkę należy wymieniać średnio co 2–3 miesiące lub gdy widać na niej pierwsze oznaki zużycia (włókna przestają być sprężyste i rozchylają się na boki).

Technika czyszczenia zębów szczoteczką manualną

Właściwe szczotkowanie zębów i oczyszczanie języka są to najskuteczniejsze metody utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej. W zależności od wieku, stanu uzębienia i przyzębia oraz sprawności manualnych danej osoby zaleca się różne metody szczotkowania, które może ustalić jedynie lekarz stomatolog. Zaleca się szczotkowanie po każdym posiłku przez co najmniej 2 minuty.

Prawidłowe czyszczenie zębów polega na wykonywaniu przy linii dziąseł, w miejscach trudno dostępnych zębów tylnych, wokół plomb czy koron łagodnych ruchów szczoteczką według następującego (przykładowego) schematu:

• czyszczenie zewnętrznych powierzchni zębów górnych
• czyszczenie zewnętrznych powierzchni zębów dolnych
• czyszczenie wewnętrznych powierzchni zębów górnych
• czyszczenie wewnętrznych powierzchni zębów dolnych
• czyszczenie powierzchni żujących
• czyszczeniu języka