Szczepionki skojarzone - nowoczesna profilaktyka dzieci

1. Szczepionki – co to takiego?
2. Typy szczepionek
3. Wskazania do szczepienia
4. Kalendarz szczepień

Szczepionki – co to takiego?

Szczepionki są to preparaty biologiczne, stosowane w celu uodpornienia organizmu. Ogólna zasada działania szczepionki polega na wprowadzeniu do organizmu antygenu, który jest rozpoznawany przez układ odpornościowy (immunologiczny). Dzięki temu w układzie odpornościowym powstają przeciwciała i komórki „pamięci immunologicznej”, które przy kolejnym kontakcie z wirusem lub bakterią chorobotwórczą szybciej rozpoznają „wroga” i niszczą go, zapobiegając rozwojowi choroby.

Typy szczepionek

Wyróżniamy szczepionki pojedyncze – monowalentne – uodparniające przeciw jednej chorobie oraz szczepionki skojarzone – poliwalentne – które chronią jednocześnie przed kilkoma chorobami. W jednej strzykawce może być nawet pięć szczepionek.

Szczepionki skojarzone są preparatami nowej generacji. Ich stosowanie pozwala znacznie ograniczyć liczbę wykonywanych wkłuć, oszczędza dziecku bólu i łez, a młodym rodzicom niepotrzebnego stresu. Zmniejszenie liczby wkłuć jest szczególnie istotne w przypadku niemowląt, ponieważ w pierwszym roku życia otrzymują one najwięcej szczepień. Co istotne, stosowanie szczepionek skojarzonych wzmaga odpowiedź immunologiczną i ostateczną odporność organizmu, ograniczając zarazem ilość substancji dodatkowych, w których rozpuszczona jest szczepionka.

Dzięki stosowaniu szczepionek skojarzonych zmniejsza się ryzyko wystąpienia niepożądanych objawów poszczepiennych, związanych z kilkoma wkłuciami, a także ogranicza się liczbę wizyt u lekarza koniecznych do wykonania szczepień.

Wskazania do szczepienia

Układ odpornościowy człowieka rozwija się wraz z wiekiem. Każdy noworodek po urodzeniu posiada tzw. odporność wrodzoną – są to m.in. naturalne przeciwciała, które zostały przekazane dziecku w okresie życia płodowego oraz w czasie karmienia piersią. Jednak przeciwciała te w sposób naturalny giną ok. 3-6 miesiąca i wówczas układ immunologiczny małego dziecka jest zbyt słaby, aby bronić się przed wirusami i bakteriami. Stąd też pojawiła się konieczność wspierania naturalnej odporności poprzez szczepienia.

Kalendarz szczepień

Podstawowym źródłem aktualnych informacji o szczepieniach jest Program Szczepień Ochronnych ustalany przez Głównego Inspektora Sanitarnego zawierający aktualny Kalendarz Szczepień Ochronnych.

Obecnie obowiązujący Program Szczepień Ochronnych składa się z kalendarza szczepień obowiązkowych dzieci, młodzieży i osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia oraz szczepień zalecanych. Kalendarz szczepień ochronnych jest corocznie opracowywany i może ulegać zmianom w zależności od sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w naszej populacji oraz postępu wiedzy dotyczącej szczepionek.

Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne.

Szczepienia zalecane są rekomendowane przez Ministerstwo Zdrowia. Do szczepień zalecanych należą np. te przeciwko ospie wietrznej, grypie, wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu A. Jednak w budżecie państwa brakuje na nie środków, w związku z czym koszt zakupu szczepionki pokrywają rodzice.

W polskim kalendarzu szczepień obowiązkowych jest szczepionka starszej generacji DTPw – przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, tzw. szczepionka pełnokomórkowa, czyli zawierająca 3.000 komórek krztuśca. Szczepionka ta jest dużym obciążeniem dla układu odpornościowego. W wielu krajach takie szczepionki zostały już wycofane. Zamiast nich stosuje się szczepionki nowej generacji, zwane acelularnymi (DTPa), to znaczy zawierające poza składowymi tężca i błonicy od 1. do 5. antygenów krztuścowych, które w sposób celowany stymulują organizm, by skutecznie bronił się przed groźną bakterią wywołującą krztusiec. W Polsce acelularna szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi dla niemowląt jest w wykazie szczepionek zalecanych.

Naturalnie, rodzice wraz z pediatrą, w miejsce szczepionki ujętej w kalendarzu szczepień, mogą wybrać szczepionkę skojarzoną nowej generacji.

W kalendarzu szczepień obowiązkowych zagwarantowane jest podanie dziecku w 6. tygodniu życia szczepionki DTPw czyli przeciwko błonicy (diphtheria), tężcowi (tetanus) i krztuścowi (pertussis), na przełomie 3. i 4. miesiąca podaje się drugą dawkę szczepionki przeciwko DTP oraz pierwszą przeciwko polio. Wielu rodziców kupuje również szczepionkę przeciwko chorobom wywoływanym przez bakterię Hib. Wówczas podczas jednej wizyty w przychodni niemowlę otrzymuje nawet 3 wkłucia. W sumie dziecko przyjmuje 4 dawki szczepionki przeciwko DTP, kolejne 4 dawki szczepionki przeciwko polio (z czego dwie doustnie) i 4 dawki szczepionki przeciwko zakażeniom wywoływanym przez bakterię Hib.

Podczas gdy już w 6. tygodniu życia można podać dziecku szczepionkę skojarzoną, która chroni przed ponad 5 chorobami: błonicą, tężcem, krztuścem, polio i zakażeniami wywoływanymi przez bakterię Hib. Druga dawka szczepionki skojarzonej przypada na przełomie 3. i 4. mies. życia, trzecia po kolejnych 6. tygodniach, a ostatnia między 16. a 18. miesiącem życia.Dzięki szczepionce skojarzonej dziecko otrzymuje w ciągu 18 mies. zaledwie 4 wkłucia zamiast 10!

Warto przyjrzeć się ofercie szczepionek i wybrać wspólnie z zaufanym pediatrą taką, która jest najlepsza dla dziecka – nowoczesną i bezpieczną, która oszczędzi dziecku bólu i łez. Infanrix –IPV+Hib to jedyna w dostępna w Polsce szczepionka, która chroni jednocześnie przed pięcioma chorobami. Koszt jednej dawki tej szczepionki to ok. 130-150 PLN, można ją kupić w aptece na receptę lub w punkcie szczepień.

Warto wiedzieć:

• Lekarz podejmuje decyzje o zaszczepieniu bądź nie zaszczepieniu dziecka.
• Przeciwwskazania do szczepienia nie stanowią:
  - drobne infekcje przebiegające bez temperatury lub z gorączką do 38° C
  - zakażenie górnych dróg oddechowych lub biegunka z gorączką poniżej 38,5°C
  - wcześniactwo, mała masa urodzeniowa u niemowląt, niedożywienie
• Miejscem szczepienia u dzieci jest mięsień naramienny po prawej stronie, a także przednia-boczna strona uda.
• Nie szczepimy w miejscu, gdzie występuje stan zapalny.
• W przypadku przerwania cyklu szczepień nie jest wymagane powtórzenie go, lecz kontynuowanie szczepienia wg indywidualnego kalendarza szczepień.