Profilaktyka osteoporozy

Najbardziej korzystne z punktu widzenia kosztów i jakości życia jest zapobieganie wystąpieniu choroby, dlatego też działania o charakterze profilaktycznym należy rozważyć u wszystkich osób, które:

• przekroczyły 60 rok życia
• mają jeden lub więcej czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy
• w wywiadzie rodzinnym mają choroby zaburzające gospodarkę wapniowo-fosforanową
• wykonały (z jakichkolwiek powodów) badanie densytometryczne, którym ujawniono tzw. osteopenię (wartość T - score pomiędzy - 1 a - 2,5)
• cierpią na przewlekłe choroby układu krążenia i narządu ruchu ograniczające sprawne poruszanie się

Środki zapobiegawcze są zróżnicowane i obejmują:

• używki - Konieczne jest zaprzestanie palenia tytoniu i ograniczenie spożycia alkoholu
• zwiększenie aktywności fizycznej Ćwiczenia fizyczne zwiększają masę kości i zapobiegają osteoporozie oraz korzystnie na układ krążenia, oddychania. Najprostszą formą ćwiczenia ruchowego jest spacer. Zalecamy go osobom starszym, niepełnosprawnym. Widoczny efekt leczniczy daje spacer trwający nie mniej niż godzinę dziennie. Osoby sprawniejsze mogą zacząć jazdę na rowerze na wolnym powietrzu, lub kupić sobie rower treningowy do ćwiczeń w domu. Najlepsze efekty uzyskamy stosując specjalistyczne ćwiczenia przez co najmniej 20 min. dziennie. Zadaniem ćwiczeń w osteoporozie jest stymulowanie tworzenia kości przez jej obciążanie mechaniczne. Można to osiągnąć obciążając kościec ciężarem własnego ciała (spacer, biegi, taniec) lub też siłą napinania mięśni (ćwiczenia na przyrządach). Poprawa zakresu ruchów w stawach i kręgosłupie jest w tym przypadku drugorzędna, chociaż niewątpliwie równie korzystna. Ćwiczenia gimnastyczne najlepiej pokaże instruktor w ośrodku rehabilitacyjnym.
• unikanie upadków - Upadek następuje najczęściej skutkiem obniżenia sprawności chorej Eliminowanie ryzyka upadków wymaga stworzenia bardziej przyjaznego otoczenia w sensie technicznym oraz co nie mniej ważne, fachowe leczenie zaburzeń krążenia i równowagi .
• odpowiednie spożycie wapnia - U osób starszych jak i w wielu schorzeniach dochodzi do osłabienia wchłaniania wapnia z jelit. W sytuacji takiej organizm utrzymuje właściwy poziom tego pierwiastka w krwi przez resorpcje kości dzięki działaniu parathormonu co prowadzi do rozwoju osteoporozy. Dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie menopauzy i u osób starszych wynosi ok. 1500mg. Jeżeli nasza dieta nie pokrywa zapotrzebowania w wapń niezbędne jest uzupełnienie go odpowiednimi preparatami. Dostępnymi w większości bez recepty. Dla człowieka najbardziej naturalnym i podstawowym źródłem tego pierwiastka jest mleko i produkty mleczne. Ilość i przyswajalność wapnia z mleka, serów żółtych, twarogów oraz jogurtu jest w warunkach ich regularnego spożywania dostateczna i przewyższa wszystkie inne produkty. Dla osób rozmiłowanych w diecie wegetariańskiej można polecić kapustę, koper oraz migdały jednak prawie zawsze trzeba wtedy uzupełniać wapń w inny sposób. Poniższa tabela informuje, ile wapnia możemy spożyć z różnymi pokarmami.

Produkt	Miara	Zawartość wapnia
mleko	szklanka - 250 ml	300 mg
jogurt	kubek - 150g	255 mg
biały ser	porcja - 100g	65 mg
ementaler	plasterek - 30g	260 mg
gouda	plasterek - 30g	210 mg
tylżycki	plasterek - 30g	145 mg
sardynki (z ośćmi)	puszka - 150g	630 mg
chleb	kromka -50g	11 mg
ziemniaki	porcja - 300g	24 mg
mięso	kotlet - 100g	13 mg

• stosowanie witaminy D - Witamina D jest niezbędna do wchłaniania wapnia spożytego z pokarmami z jelit. Organizm człowieka produkuje wit. D w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Uważa się że 15 minut pełnego nasłonecznienia codziennie jest niezbędne aby poziom wit. D był wystarczający. W okresie zimowo - jesiennym w Polsce spada zdolność wytwarzania witaminy D przez skórę. Dlatego zwłaszcza w tym okresie podawanie wit. D jest obowiązkowe w leczeniu osteoporozy. Jest to szczególnie ważne u osób starszych, które mają osłabione wchłanianie wapnia i obniżony poziom wit. D. Minimalna dawka dobowa witaminy D zalecana u takich osób wynosi 800 IU.