Postawy Polaków wobec chorych na AIDS

Według badania TNS OBOP autorstwa dr hab. Zbigniewa Izdebskiego, przeprowadzonego na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS, 71% badanych jest zadania, iż ludzie z HIV powinni mieć możliwość kontynuowania swojej pracy. W ciągu ostatnich 4 lat poziom akceptacji polskiego społeczeństwa względem osób zarażonych wirusem HIV bądź chorych na AIDS zwiększył się o 7 punktów procentowych.

Opinie kobiet (72%) i mężczyzn (70%) są do siebie zbliżone. Największy odsetek badanych akceptujących
w pracy osoby z HIV wystąpił w grupie wiekowej 20-24 lata i wyniósł 76%, zaś najmniejszy wśród najstarszych badanych 40-49 lat: 65%.

Najwyższy poziom akceptacji charakteryzuje trzy grupy społeczne: inteligencję i kadrę kierowniczą (86%), pracowników umysłowych (81%) oraz uczniów i studentów (80%), zaś najmniej skłonni do akceptacji są rolnicy (51%).

Respondenci posiadający większą wiedzę na temat HIV/AIDS częściej są skłonni twierdzić, że osoby zarażone powinny mieć możliwość kontynuowania swojej pracy. Aż 80% badanych akceptujących osoby chore na AIDS w pracy to osoby, które poprawnie wskazały wszystkie trzy sposoby zapobiegania HIV/AIDS, czyli odpowiedzi: "ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS, jeżeli będą współżyli z jednym, wiernym partnerem (-ką)", "ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS, jeżeli będą używać prezerwatyw podczas stosunków płciowych" oraz "ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS, jeżeli będą się upewniać, że każdy zastrzyk, jaki dostają, jest wykonany czystą igłą". Dla porównania, taką akceptację wyraża jedynie 32% osób, które nie potrafiły wskazać żadnej metody zapobiegania HIV/AIDS.

Postawa badanych wobec możliwości kontynuowania pracy przez osoby zarażone HIV/AIDS związane są również z wielkością miejsca zamieszkania - 63% na wsiach uważa, że powinny mieć one możliwość dalszej pracy. W miastach powyższej 200 tys. mieszkańców taką opinię wyraża 79%. Najbardziej tolerancyjni są mieszkańcy województw opolskiego i zachodniopomorskiego, a najmniej świętokrzyskiego i kujawsko-pomorskiego.

"Wyniki wskazują, że stajemy się społeczeństwem coraz bardziej tolerancyjnym wobec osób żyjących
z HIV/AIDS. Wprawdzie są to na ogół postawy deklaratywne, a nie rzeczywiste, jednakże na przestrzeni
4 ostatnich lat zwiększył się odsetek osób akceptujących kontynuację pracy przez osoby zakażone wirusem HIV - twierdzi dr Zbigniew Izdebski, seksuolog.

Gotowość opieki
Jeśli chodzi o gotowość opieki na chorymi na AIDS, to w ciągu ostatnich 4 lat zwiększył się jej poziom
o 22%. W 2001 56% badanych deklarowało, że opiekowałoby się osobą chorą na AIDS, 32% zaznaczyło odpowiedź "trudno powiedzieć", a tylko 7% przyznało, że wolałoby tego nie robić. Wydaje się jednak, że respondenci mogą uzależniać swoją decyzję od stopnia pokrewieństwa, sytuacji materialnej i innych czynników, których nie sposób uwzględnić w jednym pytaniu.

"W ostatnim czasie pacjenci, którym przekazałem wiadomość o dodatnim wyniku testu i którzy w związku z tym zdecydowali się powiedzieć o tym w domu, spotkali się z akceptacją. Jeszcze kilka lat temu trudno byłoby to sobie wyobrazić. Nie chcę przez to powiedzieć, że te osoby nie mają problemów na co dzień, ale zmiany idą w korzystnym kierunku" - mówi dr Zbigniew Izdebski.

Prawo do informacji
Z badania TNS OBOP nt. postaw wobec osób chorych na HIV/AIDS wynika ponadto, że 46% badanych jest zdania, iż ludzie z HIV/AIDS powinni mieć prawo do zachowania tej informacji w tajemnicy. W porównaniu
z badaniami z 1997 roku zmniejszył się odsetek osób, które uważają, że informacje takie powinno się ujawniać. Obecnie twierdzi tak prawie co czwarty badany.

Opieka medyczna
Ogromna większość badanych przyznaje osobom z AIDS prawo do większej lub takiej samej opieki medycznej, jak innym poważnie chorym osobom. W 2001 roku uzyskano niemalże taki sam wynik, jak w roku 1997.

Zwiększenie poziomu akceptacji osób zakażonych HIV i chorych na AIDS jest spowodowane przede wszystkim zwiększeniem poziomu wiedzy społeczeństwa na temat HIV i AIDS. Wpłynęły na to liczne działania edukacyjno-profilaktyczne, uwzględniające m.in. prawa człowieka, wartości społeczne, pomoc ludziom żyjącym z HIV i AIDS oraz ich rodzinom, partnerom, a także leczącym je osobom. Różnorodne działania (szkolenia przeznaczone dla różnych grup zawodowych i społecznych, kampanie medialne, materiały edukacyjne opracowywane we współpracy ze specjalistami) były ukierunkowane nie tylko na posiadanie wiedzy o AIDS, ale przede wszystkim na zmianę postaw, zarówno wobec osób żyjących z HIV, jak i promowanie postaw społecznych, które sprzyjają eliminowaniu w życiu człowieka sytuacji ryzykownych, mogących spowodować zakażenie HIV.

Działania profilaktyczno-edukacyjne są realizowane zarówno przez instytucje rządowe, przede wszystkim Krajowe Centrum ds. AIDS - agendę Ministerstwa Zdrowia, jak i organizacje pozarządowe. Szczegółowe informacje na temat działań zrealizowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS we współpracy z organizacjami pozarządowymi dostępne są na stronie internetowej www.aids.gov.pl.

Badanie "Wiedza, postawy społeczne wobec HIV/AIDS i zachowania seksualne", autorstwa dr hab. Zbigniewa Izdebskiego, przeprowadzono w grudniu 2001 na 3200-osobowej reprezentatywnej próbie mieszkańców Polski w wieki 15-49 lat na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS.