POChP w Polsce

W Polsce liczbę chorych na POChP szacuje się na 2 mln osób, co stanowi ponad 5 procent społeczeństwa, jednak faktyczna liczba cierpiących na tę chorobę może być aż trzykrotnie wyższa. Badania wykazują, że co dziesiąty Polak powyżej 30-tego roku życia ma objawy POChP, a 3,6 procent z hospitalizowanych każdego roku pacjentów to chorzy na tę chorobę. Jest ona częstą przyczyną zwolnień chorobowych, renty inwalidzkiej i przedwczesnej śmierci tysięcy Polaków (rocznie z powodu POChP umiera w Polsce ok. 15 tysięcy osób).

Dostrzegając skalę problemu POChP w Polsce, Polskie Towarzystwo Ftizjopneumonologiczne ogłosiło w listopadzie ubiegłego roku nowe polskie wytyczne postępowania w POChP: Konsensus 2002 - "Zalecenia Rozpoznawania i Leczenia POChP", które uwzględniają nowe dane epidemiologiczne, wyniki badań oraz pojawienie się nowych leków. Tak jak międzynarodowe wytyczne inicjatywy GOLD, polskie "Zalecenia Rozpoznawania i Leczenia POChP" mają ten sam cel. Jest nim polepszenie profilaktyki oraz leczenia, jak najwcześniejsze rozpoznawanie choroby, a także zwrócenie uwagi środowisk decyzyjnych i opiniotwórczych na problemy związane z tym schorzeniem.

Zwiększenie świadomości POChP w Polsce wspomóc mają też Szkoły Leczenia POChP, już działające w Warszawie, Katowicach, Łodzi, Bydgoszczy i Gdańsku. Placówki te pomagają lekarzom w lepszym zrozumieniu potrzeb osób chorych i zwiększeniu efektywności leczenia, chorym zaś ułatwiają zrozumienie przyczyn POChP i dają wsparcie w ich walce z chorobą.

Przyczyny
POChP jest nieuleczalną, przewlekłą chorobą układu oddechowego. Ostatnie badania naukowe wykazują, że POChP zabija więcej osób niż rak płuc i choroby układu krążenia związane z paleniem tytoniu. Choroba dotyka głównie długoletnich palaczy, ale czynnikami ryzyka jej powstania i rozwoju są również: palenie bierne, praca w środowisku, gdzie występuje duży poziom zapylenia bądź zadymienia, obecność pyłów i dwutlenku siarki w powietrzu. Choroba dotyka także osoby z częstymi infekcjami dróg oddechowych. W populacjach narażonych na przebywanie w miejscach, gdzie powietrze jest zanieczyszczone (np. z powodu używania kuchenek i grzejników na drewno i/lub węgiel) ryzyko zachorowania gwałtownie wzrasta. Do przyczyn powstania POChP należą również uwarunkowania genetyczne. W ostatnim czasie wśród chorych zwiększyła się liczba biernych palaczy, młodych ludzi oraz kobiet.

Objawy i skutki choroby
Jednym z pierwszych niepokojących sygnałów POChP jest przewlekły kaszel. Większość chorych bagatelizuje ten objaw i zgłasza się do lekarza w zaawansowanym stadium choroby, kiedy zauważa u siebie kolejne, bardziej niepokojące dolegliwości. Są nimi duszność podczas wysiłku, w trakcie wykonywania codziennych czynności, a - w końcu - trudności z oddychaniem nawet podczas snu. Podstawowa czynność życiowa, jaką jest oddychanie, zostaje bezpowrotnie zakłócona.

Duszność spowodowana przez POChP może tak ograniczać aktywność, że pacjent nie jest w stanie samodzielnie wykonywać takich czynności dnia codziennego, jak wchodzenie po schodach, zabiegi higieniczne, czy przygotowanie posiłku. Może to poważnie wpływać na jakość życia pacjenta, w efekcie prowadząc w niektórych przypadkach do izolacji społecznej i depresji. konsekwencją ciężkiej niewydolności oddechowej oraz niewydolności krążenia jest przedwczesne inwalidztwo, a nawet śmierć chorego.

Statystyka
Istotną kwestią w przypadku POChP jest jej słaba wykrywalność. Objawy POChP często bywają mylone z astmą. Dodatkowo, z racji tego, że choroba występuje najczęściej po 40 roku życia, część osób przewlekły kaszel uważa za jedną z naturalnych oznak starzenia. W ten sposób aż 75 procent pacjentów chorych na POChP w Europie pozostaje niezdiagnozowanych. Koszty leczenia zaawansowanej POChP są ogromne. W 1995 roku, w USA, na walkę z tą chorobą wydawano 1500 dolarów na jednego chorego, natomiast w Wielkiej Brytanii kwota ta wynosiła 781 funtów.

Profilaktyka
Szansą na uniknięcie poważnych skutków choroby jest jej wczesne wykrycie oraz natychmiastowe rozpoczęcie leczenia. Podjęcie tych działań spowalnia jej dalszy rozwój oraz daje szansę chorym na normalne życie. Podstawowym narzędziem w walce z POChP jest badanie spirometryczne, - które pozwala zdiagnozować chorobę we wczesnym stadium, gdy jedynym objawem jest kaszel. Podczas badania spirometrycznego mierzy się pojemność płuc oraz szybkość wydechu. To proste, tanie i łatwe do wykonania badanie daje również szansę na uniknięcie poważnych kosztów, związanych z późniejszym, długotrwałym leczeniem pacjentów.

Terapia
Pacjenci cierpiący na POChP poddawani są często długotrwałej i kosztownej hospitalizacji, wspomaganej przyjmowaniem odpowiednich leków oraz tlenoterapią. Przez wiele lat lekarze pierwszego kontaktu musieli przy leczeniu chorych na POChP polegać na terapiach przeznaczonych do leczenia astmy. Obecnie dostępne są długo działające leki, opracowane głównie dla pacjentów z POChP, które pomagają poprawić jakość życia osób dotkniętych tą chorobą. Korzyść ze stosowania długo działających leków jest podkreślana w uzupełnianych na bieżąco międzynarodowych wytycznych GOLD (Światowa Inicjatywa przeciw POChP), gdzie po raz pierwszy wskazano na nowoczesny, przyjmowany raz dziennie lek: tiotropium. Lek jest już dostępny w ponad 30 krajach, w tym również w Polsce.

Adresy istniejących Szkół Leczenia POChP:

Szkoła Leczenia Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) w Bydgoszczy przy Fundacji Oddech Nadziei dla Cierpiących na Schorzenia Płuc i Oskrzeli
ul. Konarskiego 1-3, 85-066 Bydgoszcz
Prowadzący Szkołę Leczenia POChP - dr Małgorzata Czajkowska-Malinowska
tel: 0 608 388 459

Szkoła Leczenia Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) w Gdańsku
Katedra i Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy Akademii Medycznej w Gdańsku
80-211 Gdańsk, ul. Dębinki 7
Prowadzący Szkołę Leczenia POChP - dr hab.med.Jan Marek Słomiński
tel: 0 608 388 435

Szkoła Leczenia Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) w Łodzi
Klinika Pneumonologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 1 w Łodzi
90-153 Łodź, ul. Kopcińskiego 22
Prowadzący Szkolę Leczenia POChP - prof.dr hab.med. Piotr Kuna
tel: 0 608 388 452

Szkoła Leczenia Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) w Katowicach
Centralny Szpital Kliniczny Śląskiej Akademii Medycznej
40-752 Katowice, ul. Medyków 14
Prowadzący Szkołę Leczenia POChP - prof.dr hab.med.Władysław Pierzchała
tel: 0 608 388 451

Szkoła Leczenia Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) w Warszawie
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Akademii Medycznej w Warszawie
02-907 Warszawa, ul. Banacha 1
Prowadzący Szkołę Leczenia POChP - prof.dr hab.med. Ryszarda Chazan
tel: 0 608 388 462