Naparstnica wełnista

Rodzina: Scrophulariaceae

Opis surowca: Surowcem są liście wyżej wymienionej rośliny zebrane w czasie suchej i słonecznej pogody i natychmiast wysuszone. W lecznictwie używa się wyłącznie mianowanych liści - Folium Digitalis lanatae titrantum.

Związki czynne: Glikozydy kardenolidnowe pierwotne: lanatozydy A, B, C, D, oraz wtórne. Lanatozydy pierwotne są glikozydami różnych pochodnych digitoksygeniny o wspólnej części cukrowej. Oprócz tego występują saponiny i flawonoidy. Do glikozydów wtórnych należy między innymi digoksyna, która jest podstawowym glikozydem nasercowym stosowanym w lecznictwie.

Działanie: Cardiotonicum. Glikozydy nasercowe stosowane są w leczeniu niewydolności krążenia pochodzenia sercowego. Powodują zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego, prowadząc do zwiększenia wydajności jego pracy. Ponadto powodują zwiększenie napięcia mięśnia sercowego i zwolnienie rytmu pracy. Dzięki temu serce pracuje wolniej ale wydajniej. Do niekorzystnych działań należy zaliczyć zwiększenie pobudliwości mięśnia co może prowadzić do zaburzeń rytmu serca. Surowiec wykazuje również słabe działanie diuretyczne. Surowiec jest stosowany w postaci preparatów galenowych (mianowanych). Jest także wykorzystywany do izolacji zespołów kardenolidów. Te ostatnie mają obecnie większe znaczenie. Przedawkowanie prowadzi do zatrzymania akcji serca w fazie skurczu.

Wskazania: Niewydolność krążenia pochodzenia sercowego (jako lek drugiego rzutu), rzadko w częstoskurczu nadkomorowym.

Przeciwwskazania: Częstoskurcz nadkomorowy, nadczynność tarczycy, blok przedsionkowo-komorowy, bradykardia.

Uwagi: Glikozydy naparstnicy wełnistej są powoli wydalane i mogą ulegać kumulacji w organizmie. Przy stosowaniu glikozydów może występować bezsenność, barwne widzenie i występowanie mroczków, zaburzenia akomodacji i słuchu, bóle brzucha, nudności, biegunka, zaburzenie rytmu serca. Występowanie tych objawów jest wynikiem działania toksycznego i wskazuje na przedawkowanie leku. W tej sytuacji należy zastosować sole potasu.

Stanowiska: W Polsce surowiec pochodzi wyłącznie z upraw.

Wygląd zewnętrzny: Liść lancetowaty o równoległym unerwieniu do brzegu blaszki liścia. Szczyt blaszki jest zaostrzony, a jej brzeg gładki lub niekiedy równomiernie piłkowany. Liście są słabo owłosione. Surowiec łatwo pomylić z liściem babki lancetowatej.Surowiec ma gorzki smak.