Epidemiologia AIDS na świecie w 2006 r.

ONZ w swym najnowszym raporcie zrewidowała globalną liczbę zakażonych wirusem HIV, którą obecnie szacuje się na ok. 33 mln w 2007 r. W dorocznym raporcie oenzetowski program ds. problemów HIV/AIDS – UNAIDS – podkreśla, że najwięcej zakażonych i chorych żyje w Afryce, tymczasem w Azji dochodzi do największej liczby zakażeń. ONZ podała, że liczby z 2006 roku okazały się zawyżone, gdyż badania przeprowadzone w Indiach dowiodły mniejszej ilości zakażeń niż wcześniejsze szacunki.

Tylko w tym roku 2,5 mln ludzi na całym świecie zakaziło się wirusem HIV – wynika z opracowania UNAIDS. Z powodu choroby w 2007 roku zmarło 2,1 mln osób. Z raportu wynika też, że 22,5 mln mieszkańców Afryki subsaharyjskiej jest zakażonych HIV, ale liczba nowych zakażeń – 1,7 mln rocznie – jest niższa niż we wcześniejszych latach. W Azji zakażonych wirusem jest 4,9 mln osób, najpoważniejsza sytuacja panuje w Wietnamie, gdyż liczba zakażeń od 2000 roku wzrosła tam dwukrotnie. Regionem równie mocno dotkniętym przez chorobę są Karaiby; tam zakażonych HIV jest około 1% całej populacji.
Jednocześnie miał także miejsce znaczny wzrost liczby zakażeń w Europie Wschodniej i Azji Centralnej, gdzie według niektórych wskaźników ilość nowych przypadków HIV od 2004 r. wzrasta rokrocznie nawet o 50%. Na Ukrainie i w Federacji Rosyjskiej odsetek osób żyjących z HIV wynosi prawdopodobnie około 2% całego społeczeństwa. Szacunkowo w tym regionie już 30% wszystkich osób żyjących z HIV/AIDS to kobiety.

Nadal wysoki odsetek zakażonych stanowią osoby stosujące dożylne środki psychoaktywne, szczególnie w danych skumulowanych, jednak obserwuje się znaczący wzrost zakażeń przenoszonych drogą kontaktów seksualnych, z przewagą kontaktów heteroseksualnych.

W Europie Zachodniej przez ostatnie osiem lat liczba nowych zakażeń wzrosła niemal dwukrotnie (z 42 przypadków na milion w 1998 r. do 74 obecnie), a statystycznie do większości nowych zakażeń dochodzi poprzez kontakty seksualne między kobietą i mężczyzną. Wpływają na to migracje zewnętrzne – przybywanie do państw Unii Europejskiej osób z obszarów świata o wysokiej prewalencji HIV, a także migracje wewnątrz UE. Po 2000 r. „powróciły” inne zakażenia i choroby przenoszone drogą płciową, jak rzeżączka, opryszczka genitalna i inne. Są one czynnikiem zdecydowanie zwiększającym ryzyko zakażenia HIV. Dodatkowo w Europie obserwowane jest zjawisko „zmęczenia zapobieganiem”, a więc spada np. odsetek osób regularnie stosujących prezerwatywę.

Epidemia HIV w Europie ma bardzo zróżnicowane oblicze. Sytuacja w nawet sąsiadujących ze sobą państwach może się znacznie różnić. Skandynawia i Europa Środkowa, w tym także Polska, pozostają obszarem o niskiej dynamice epidemii HIV/AIDS, choć nowe zakażenia dotyczą teraz głównie kontaktów seksualnych, a nie stosowania środków psychoaktywnych w iniekcji. Natomiast Państwa Bałtyckie, przede wszystkim Estonia, w sposób szczególny pozostają dotknięte HIV/AIDS. Na Zachodzie Europy najpoważniejsza sytuacja odnotowywana została w Wielkiej Brytanii. W kilku państwach, w tym w Niemczech, nastąpił gwałtowny wzrost zakażeń wśród mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z mężczyznami, głównie na skutek masowego odejścia od stosowania prezerwatyw.

Liczba osób leczonych, chorych na AIDS, w krajach biednych i o gospodarce przejściowej wzrosła trzykrotnie od 2003 r. i wyniosła w 2005 r. 1,3 mln – wynika z opublikowanego raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i UNAIDS. Obie organizacje – autorzy raportu – przyznały, że nie został osiągnięty wyznaczony przez nie cel objęcia leczeniem do 2005 r. 3 mln spośród 6,5 mln chorych na AIDS. „Na wzroście dostępu do leczenia najwięcej skorzystała Afryka subsaharyjska, najbardziej dotknięta przez epidemię AIDS” – napisano w raporcie. Liczba leczonych chorych z Afryki zwiększyła się ośmiokrotnie – ze 100 000 do 810 000. Jeden na sześciu Afrykańczyków ma dostęp do terapii antyretrowirusowej. W latach objętych raportem mniej niż 10% kobiet zarażonych wirusem HIV otrzymywało antywirusowe leczenie profilaktyczne przed porodem lub w jego trakcie. Na skutek tego codziennie rodziło się 1800 dzieci zarażonych tym wirusem. Co roku umiera na AIDS ponad 570 tys. dzieci poniżej 15. roku życia. Większość z nich zakaziła się od matek.

Kolejny cel w walce z AIDS, wyznaczony w ubiegłym roku przez państwa G-8 i Zgromadzenie Ogólne NZ, jest następujący: zbliżyć się „jak najbardziej” do powszechnego dostępu do leczenia AIDS do 2010 roku. Jak jednak podkreślają WHO i UNAIDS, będzie to wymagało dużych nakładów finansowych. Według UNAIDS, do 2008 r. będzie potrzeba co najmniej 22 mld dol. rocznie na finansowanie pełnych krajowych programów prewencji i leczenia AIDS. Od 2003 do 2005 r. światowe wydatki na leczenie AIDS wzrosły z 4,7 do 8,3 mld dol. W Europie Zachodniej i Centralnej oraz Ameryce Północnej dzięki odpowiedniej i pełnej opiece nad osobami żyjącymi z HIV i chorymi na AIDS poziom jakości życia osób zakażonych stał się dobry. Leczenie antyretrowirusowe przedłuża życie do wieku naturalnej śmierci, chroni przed chorobami i zakażeniami oportunistycznymi. Coraz większej liczbie osób terapia umożliwia prowadzenie trybu życia nie odbiegającego znacznie od stanu sprzed zakażenia. To niezwykle ważne osiągnięcie, stan do którego dążą państwa z innych części świata. Liczba zgonów na skutek AIDS konsekwentnie spada, w roku 2006 odnotowano w całym regionie 30 tys. przypadków. W porównaniu do 1993 r. wskaźnik śmiertelności z powodu AIDS w USA zmniejszył się o ponad 80%. Z drugiej strony rok 2006 przyniósł ok. 65 tysięcy nowych zakażeń, co sprawia, iż w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej i Centralnej z HIV żyje już ponad 2 mln osób (z czego 750 tys. w Europie, w USA i Kanadzie 1,25 mln)

Źródło danych: UNAIDS, WHO