Czynniki ryzyka osteoporozy

- Czynniki genetyczne i demograficzne
- Czynniki hormonalne i prokreacyjne
- Czynniki żywieniowe, środowiskowe, styl życia
- Leki
- Choroby
Czynniki genetyczne i demograficzne
- wiek powyżej 65 lat - U obu obu płci, masa kostna zmniejsza się wraz z wiekiem
- płeć żeńska - U kobiet osteoporoza występuje znacznie częściej i wcześniej niż u mężczyzn co wiąże się z wcześniej występującą menopauzą u kobiet niż andropauzą u mężczyzn
- wątła budowa ciała- Im bardziej masywna budowa ciała tym mniejsze zagrożenie osteoporoza. Osoby o „drobnych kościach” są bardziej narażone na rozwój osteoporozy niż osoby o masywnej budowie ciała. Przy niskiej masie kości 5% ubytek może oznaczać przekroczenie tzw. progu złamania, natomiast u osoby o masywnych kościach pozostaje jeszcze znaczny margines bezpieczeństwa.
- osteoporoza u matki - skłonność do osteoporozy dziedziczymy po matce. Jeżeli nasza mama czy babcia miała osteoporozę, to jesteśmy na nią narażeni w większym stopniu od innych osób. Cechy genetyczne decydują w głównej mierze jaką osiągniemy masę szczytową kości, czy będziemy mieć wątłą czy też masywną budowę ciała.
- niska masy kostnej - Stwierdzenie w badaniu densytometrycznym (pomiar gęstości tkanki kostnej) ujemnego współczynnika T-score poniżej 2,5.
- rasa biała i żółta- Częściej chorują kobiety białe i żółte niż osoby rasy czarnej
Czynniki hormonalne i prokreacyjne
- menopauza u kobiet - Niedobór hormonów takich jak estradiol i progesteron zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy. Większe ryzyko osteoporozy występuje wtedy, gdy menopauza pojawia się niezależnie od przyczyny przed 45 rokiem życia lub przerwa w miesiączkach jest długa i trwa powyżej 6 miesięcy. W okresie menopauzy kobieta może tracić nawet 4-7% masy kostnej rocznie.
- kastracja chirurgiczna lub farmakologiczna - Ubytek masy kostnej może być szczególnie szybki po menopauzie pooperacyjnej u kobiet po zabiegach ginekologicznych, podczas których konieczne było usunięcie jajników.
- przedwczesne wygaśnięcie czynności jajników
- zaburzenia miesiączkowania, hiperprolaktynemia
- pierwotny lub wtórny brak miesiączki
- nierodzenie
- hipogonadyzm
Czynniki żywieniowe, środowiskowe, styl życia
- niska podaż wapnia w diecie - Dieta pozbawiona wapnia doprowadza do obniżania się jego poziomu w surowicy krwi a to kolejno zmusza organizm do uwalniania wapnia z kości poprzez zmniejszanie jej masy. Utrzymywanie się tego procesu przez kilka lat jest jedną z przyczyn osteoporozy. Typowa polska dieta dostarcza średnio 600 mg wapnia na dobę podczas gdy optymalne spożycie dobowe wapnia u dorosłych powinno wynosić 1000 mg.
- mała dostępność do naturalnego światła słonecznego - Pod wpływem promieni słońca zwiększa się w skórze synteza ważnych dla kości witamin z grupy D.
- obniżona podaż witaminy D
- obniżona lub nadmierna podaż fosforanów
- niedobór lub nadmiar białka w diecie
- dieta wegetariańska ścisła
- nadmierna podaż sodu
- używki - Palenie tytoniu i picie alkoholu poprzez toksyczny wpływ na komórki kostne niekorzystnie wpływa na gospodarkę wapniowo-fosforanową. Wskazany jest również umiar w piciu mocnej kawy.
- siedzący tryb życia- Aktywność fizyczna to stały bodziec dla narządu ruchu modelujący kości i nasilający obrót wapniem. Komórki kostne "są wrażliwe" na obciążenia mechaniczne i pod wpływem naprężeń budują kość, by im sprostać. Brak obciążeń ( np. długotrwałe leżenie w łóżku) powoduje niszczenie kości a w konsekwencji ich zaniki.
Leki
- glikokortykoidy - Wieloletnie stosowanie leków steroidowych (Encorton, Prednisolon) w dawce powyżej 6 mg co ma miejsce w leczeniu astmy lub leków przeciwpadaczkowych może powodować osteoporozę.
- leki przeciwpadaczkowe
- leki przeciwnowotworowe
- leki przeciwgruźlicze
- leki przeciwzakrzepowe
- tetracykliny
- leki alkalizujące sole glinu
Choroby
- choroby przewodu pokarmowego- nietolerancja laktozy, zespoły złego wchłaniania lub trawienia i poresekcyjne
- choroby nerek – moczówka fosforanowa, niewydolność nerek
- choroby endokrynologiczne – nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, nadczynność nadnerczy, niedoczynność tarczycy, cukrzyca
- choroby wrodzone tkanki łącznej – wrodzona łamliwość kości, zespół Ehlersa-Danlosa, hemocystynuria
- choroby układowe - szpiczak mnogi, białaczka szpikowa, chłoniak, raeumatoidalne zapalenie stawów
Czynniki ryzyka rozwoju osteoporozy u mężczyzn są podobne jak u kobiet . U osób w wieku podeszłym kluczowym jest niedobór testosteronu. Wiadomo, że aż u 30 % młodych mężczyzn ze złamaniami trzonu kości udowej stwierdza się obniżony poziom tego hormonu. Większy niż u kobiet jest również niekorzystny wpływ palenia tytoniu, spożywania dużych ilości alkoholu, nadwagi oraz braku regularnej kontroli lekarskiej (mężczyźni rzadziej odwiedzają lekarza).
lek. med. Bogdan Kowalczykmedycyna rodzinna
Podobne teksty
Objawy ciąży
Jakie objawy ciąży jedynie sugerują możliwość i prawdopodobieństwo ciąży a jakie są pewnym dowodem ciąży.
Badanie ogólne moczu
Badanie, które może pomóc w rozpoznaniu choroby nerek i wątroby oraz dróg moczowych.
Test ciążowy
Opisy różnych metod rozpoznawania ciąży opierających się na wykazaniu obecności gonadotropiny kosmówkowej.
Ciąża pozamaciczna rodzaje i objawy
Ciąża ektopowa to każda ciąża, która rozwija się poza jamą macicy.
Pierwsze zwiastuny
Ciało wysyła do nas alarmujące sygnały, które zauważone mogą stać się cenna wskazówką dla dalszego postępowania.
Bank komórek macierzystych
Komórki macierzyste znajdują też zastosowanie w leczeniu chorób nienowotworowych (choćby chorób krwi i układu immunologicznego) oraz dziedzicznych.
Cykl menstruacyjny
Zachodzący w organiźmie kobiety cykliczne zmiany są wynikiem procesu wymiany informacji między obszarem mózgu zwanym podwzgórzem, przysadką mózgową, jajnikami i macicą.
Zaburzenia erekcji problemem wielu mężczyzn
W naszym kraju zaburzenia wzwodu ma około 3,5 miliona mężczyzn a tylko 36% z nich zdaje sobie sprawę, że cierpi na zaburzenia erekcji.
Leczenie alergii
Skuteczne leczenie alergii jest skomplikowanym procesem składający się z kilku elementów.