Czy zapalenie oskrzeli jest zaraźliwe?

Jak można zarazić się zapaleniem oskrzeli?

Chorobą można zarazić się poprzez blisko kontakt z osobą już chorą na zapalenie oskrzeli, która kaszląc i kichając doprowadza do szerzenie się zakażenia. Warto zatem unikać bliskiego kontaktu z osobą chorą, a jeśli jest on niezbędny, ograniczyć czas kontaktu do minimum, założyć maseczkę i o to samo poprosić osobę kaszlącą, a także myć ręce.

Zapalenie oskrzeli – przyczyny

Chorobę najczęściej powodują przez wirusy, wśród których dominują wirusy  grypy, paragrypy, adenowirusy, rinowirusy. W około 10% przyczyną są bakterie – głownie głównie M. pneumoniae, C. pneumoniae, Legionella, H. influenzae, S. pneumoniae oraz M. catarrhalis, a także pałeczka krztuśca. Przy podejrzeniu etiologii wirusowej nie ma w większości przypadków do wykonywania badań mikrobiologicznych pod kątem wykrycia konkretnego wirusa (1). Łatwiej o zarażenie zapaleniem oskrzeli osób z obniżoną odpornością, z chorobami płuc (np. astma ), a także u palaczy papierosów.

Zapalenie oskrzeli – objawy u dzieci i dorosłych

Objawy u dorosłych oraz u dzieci są podobne. Głównym symptomem jest kaszel. Z początku jest on suchy, następnie wilgotny z odkrztuszaniem wydzieliny, która najczęściej jest przezroczysta. Część osób może zgłaszać ból w klatce piersiowej w czasie kaszlu, złe samopoczucie, bóle mięśni, podwyższenie temperatury, katar.

U większości osób objawy ustępują po około tygodniu, jednak u niektórych chorych kaszel utrzymuje się nawet przez kilka tygodni z uwagi na tzw. nadreaktywność oskrzeli (skłonność do skurczu oskrzeli, a w efekcie do napadów kaszlu).

Rodzaje zapalenia oskrzeli

 Zapalenie oskrzeli można podzielić ze względu na czas trwania choroby na:

• Ostre zapalenie oskrzeli – trwa do 3 tygodni
• Podostre zapalenie oskrzeli – trwa od 3 do 8 tygodni
• Przewlekłe zapalenie oskrzeli – trwa ponad 8 tygodni

Leczenie zapalenia oskrzeli

W większości przypadków leczenie polega na zwalczaniu poszczególnych objawów, między innymi kaszlu. Leczenie kaszlu jest zależne od jego charakteru (suchy lub produktywny).
W łagodzeniu kaszlu suchego można zastosować nieopioidowe leki o działaniu ośrodkowym: butamirat, dekstrometorfan, pentoksywerynę, okseladynę, a także lewodropropizynę (działanie obwodowe, bezpieczniejsze).

Kaszel produktywny daje podstawę do podania leków mukolitycznych, które zmieniają właściwości fizykochemiczne śluzu, powodując zmniejszenie lepkości wydzieliny )np.  N-acetylocysteina i erdosteina)  albo leków mukokinetycznych, np. ambroksolu oraz bromheksyny – działają one w obrębie aparatu rzęskowego komórek nabłonka dróg oddechowych, usprawniając transport śluzowo-rzęskowy. Czasem pomocny może być także miód podawany na noc (2).

Nie zaleca się rutynowego podawania glikokortykosteroidów dożylnie, doustnie lub wziewnie oraz leków rozszerzających oskrzela (b2-mimetyków lub cholinolityków) w leczeniu zapalenia oskrzeli.

Nie zaleca się także rutynowego podawania antybiotyków, ale jeśli kaszel przedłuża się powyżej 14 dni, należy rozważyć podawanie makrolidu, zwłaszcza w przypadku podejrzenia krztuśca. U osób z produktywnym, przewlekającym się kaszlem (powyżej 4 tygodni), można rozważyć podawanie przez 10–14 dni amoksycyliny z kwasem klawulanowym lub makrolidu. Dodatkowo w razie potrzeby można zastosować leki przeciwbólowe/przeciwgorączkowe oraz nawilżać gardło.

Powikłania zapalenia oskrzeli

Powikłaniem zapalenia oskrzeli jest przede wszystkim zapalenie płuc, zwykle spowodowane jest one niewłaściwym leczeniem. Skłonność do tego powikłania mają przede wszystkim osoby starsze, palące papierosy, z obniżoną odpornością. Do rzadkich powikłań zapalenia oskrzeli zalicza się także pogorszenie ogólnej wydolności oddechowej, zatorowość płucna, odma opłucnowa.

Jak zapobiegać zapaleniu oskrzeli?

Należy przede wszystkim unikać kontaktu z osobami chorymi, myć często ręce mydłem, nosić maseczki. Należy ponadto zaszczepić się przeciwko grypie oraz koronawirusowi (często te wirusy powodują zapalenie oskrzeli). Aby uniknąć cięższego przebiegu, należy rzucić palenie, dbać o odpowiednią aktywność fizyczną oraz dietę.

Piśmiennictwo:

1. Mejza F. „Zapalenie oskrzeli: przyczyny, objawy i leczenie”. Medycyna Praktyczna dla pacjentów 10/2022.
2. Cots JM, Moragas A, Garcia-Sangenis A i wsp. Effectiveness of antitussives, anticholinergics or honey versus usual care in adults with uncomplicated acute bronchitis: a study protocol of an open randomised clinical trial in primary care. BMJ Open 2019; e028159