Choroby alergiczne

Spis treści

1. Zapalenie alergiczne błony śluzowej nosa
2. Astma oskrzelowa
3. Atopowe zapalenie skóry
4. Alergiczne zapalenie spojówek
5. Alergia pokarmowa

Szacuje się, że na alergię w zależności od postaci choroby choruje od 10-30% populacji. Najczęstszą postacią alergii jest obecnie alergiczny nieżyt nosa, który często współwystępuje z astmą oskrzelową lub wyprzedza jej pojawienie się. Innymi częstymi postaciami alergii jest katar sienny, astma, całoroczny nieżyt nosa, atopowe zapalenie skóry. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę poszczególnych jednostek chorobowych.

Zapalenie alergiczne błony śluzowej nosa

Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa spowodowane jest antygenami inhalacyjnymi pyłków roślin, występującymi w okresie pylenia drzew, krzewów, traw i chwastów. Choroba charakteryzuje się napadami kichania, swędzenia nosa, zwiększoną ilością wodnistej wydzieliny w nosie i uczuciem jego "zatykania" tzw. blokady nosa, która utrudnia oddychanie. U niektórych pacjentów dochodzi także do upośledzenia węchu. W przebiegu zapalenia alergicznego błony śluzowej nosa często mamy do czynienia z silnymi bólami głowy, może pojawić się wtórne zapalenie zatok obocznych nosa, zaburzenia snu oraz zmniejszona koncentracja. Dość często objawom ze strony nosa towarzyszą objawy ze strony spojówk oczu jak łzawienie, zaczerwienienie i swędzenie czy też ze strony gardła jak np kaszel.

Zapalenie alergiczne błony śluzowej nosa charakteryzuje się silną, genetyczną predyspozycją do produkcji swoistych przeciwciał klasy IgE na poszczególne gatunki roślin. Pozytywne testy skórne czy też podwyższone poziomy totalnych i swoistych przeciwciał klasy IgE potwierdzają rozpoznanie choroby na dany alergen.

Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa dzielimy na sezonowe i całoroczne.

• Sezonowy alergiczny nieżyt nosa - (pyłkowica) spowodowany jest pyłkami roślin lub zarodnikami grzybów. Występuje sezonowo w okresie pylenia roślin na których pyłek jesteśmy uczuleni. U większości występuje uczulenie na pyłek jednej określonej rośliny i objawy nieprzyjemne ale często bagatelizowane lub źle leczone występują stosunkowo krótko kilka tygodni. U innych uczulonych na całe spektrum pyłków roślinnych, objawy występują nawet kilka miesięcy od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Schorzenie te charakteryzują następujące objawy, do których należy łzawienie oczu, wyciek z nosa lub blokada nosa, kichanie, podrażnienia śluzówek.
• Całoroczny alergiczny nieżyt nosa spowodowany jest przez alergeny występujące przez cały rok w naszym środowisku, np. roztocza kurzu domowego, pleśnie, grzyby, pierze, itp. Bardzo często poprzedza pojawienie się astmy oskrzelowej i może być słusznie uważane za stadium wstępne choroby astmatycznej.

Astma oskrzelowa

Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą, w której dochodzi do procesu zapalnego błony śluzowej układu oddechowego i związanego z nim nadreaktywnością błony śluzowej na czynniki zewnętrzne. Astma charakteryzuje się napadowym zwężeniem dróg oddechowych, który u jednych osób pojawia się tylko w określonych sytuacjach u innych niemal stałe. Głównym objawem astmy jest napad duszności w kontakcie ze swoistym alergenem charakteryzujący się utrudnionym wydechem, męczącym kaszlem i obecnością patologicznych szmerów oddechowych, niejednokrotnie słyszalnych na odległość.

W zależności od czynników powodujących rozwój choroby wyróżnia się astmę atopową, która dotyczy głównie młodych osób a która spowodowana jest przez alergeny. Astmę, w której nie stwierdza się swoistego alergenu jako czynnika etiologicznego, określa się mianem astmy endogennej (nieatopowej) i występuje ona głównie u osób w wieku dojrzałym.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry (wyprysk atopowy), popularnie zwane "skazą białkową", charakteryzuje się uogólnionym zapaleniem skóry, przebiegającym z trudnym do zniesienia silnym świądem. Choroba ta pierwotnie wywoływana przez alergeny pokarmowe lub wziewne, bywa z biegiem lat zaostrzona przez zakażenia, czynniki emocjonalne i klimatyczne. Choroba rozpoczyna się od drugiego trzeciego miesiąca życia, a czasami wcześniej.

Niezwykle charakterystyczną cechą atopowego zapalenia skóry jest silny świąd, który w wielu przypadkach dominuje albo wyprzedza pojawienie się zmian na skórze, które są uzależnione od wieku. U małych dzieci najczęściej zajęta jest twarz i ręce natomiast u dzieci starszych i osób dorosłych choroba dotyczy zgięcia łokciowego i okolicy podkolanowej oraz szyi. Często zmiany lokalizują się w okolicy płatków usznych (tzw. "naderwane uszy"). Skóra dotknięta zmianami jest zaczerwieniona, napięta i łuszczy się a w miarę trwania stanu zapalnego skóra staje, się zgrubiała, szorstka i często w wyniku przewlekłego drapania i dołączającego się zakażenia bakteryjnego dochodzi do zliszajcowacenia.

Wiele czynników może nasilać lub wyzwalać atopowe zapalenie skóry. Do najczęstszych z nich należą:

• infekcje,
• czynniki drażniące,
• zbyt częste kąpiele,
• zwiększoną temperaturę i poty,
• stres emocjonalny
• alergeny.

Najczęstszym alergenem pokarmowym atopowym zapaleniu skóry, który nie stanowi więcej niż 10% są jaja, mleko, owoce morza takie jak krewetki, ryby, orzechy, pszenica oraz soja.

Zasadniczą rolę w patogenezie tej choroby odgrywa immunoglobulina IgE. U większości dzieci z atopowym zapaleniem skóry udaje się prześledzić podwyższony poziom IgE, zarówno totalny jak i swoisty. Bardzo często też można zidentyfikować potencjalny alergen, jednak pozytywne testy skórne nie świadczą o tym, że ten antygen jest czynnikiem wywołującym.

Alergiczne zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek charakteryzuje się obrzękiem, zaczerwienieniem, swędzeniem spojówek i nadmiernym łzawieniem do którego dochodzi w wyniku kontaktu ze swoistym alergenem.

Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa charakteryzuje się wystąpieniem wymiotów, nudności, biegunki, zaparcia czy też bólu brzucha do którego dochodzi w wyniku kontaktu ze swoistym alergenem. Często pierwszym objawem alergii pokarmowej może być wzdęcie brzucha, kolki jelitowe, utrata łaknienia, przykry zapach z ust oraz świąd odbytu. Alergia pokarmowa może być także przyczyną zmian ze strony układu nerwowego, takich jak: zmęczenie, nadmierna senność, bóle głowy, trudności w koncentracji i nadpobudliwość.

Wyprysk skóry kontaktowy występuje u osób z nadwrażliwością przy kontakcie z alergenem np. metalami, gumą, lateksem, detergentami itp. Charakteryzuje się wystąpieniem podrażnień skóry, pokrzywek, świądu, zaczerwienienia skóry, wyprysków, liszajcowacenie skóry itp.