Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Na świecie na chorobę Alzheimera cierpi ponad 11 milionów ludzi. W Polsce choruje na nią ok. 250 tysięcy, co odpowiada np. liczbie mieszkańców Gdyni. Choroba Alzheimera spowodowana jest odkładaniem się w mózgu dwóch patologicznych białek (beta-amyloidu i białka tau), co prowadzi do utraty zdolności pełnienia prawidłowych funkcji przez komórki, a w efekcie do ich śmierci. W wyniku tego w chorobie Alzheimera mamy do czynienia z:

  • zanikiem mózgu
  • nieprawidłowym przekazywaniem informacji pomiędzy poszczególnymi komórkami nerwowymi

W pięćdziesięciu procentach otępienie starcze jest spowodowane chorobą Alzheimera. Choroba ta jest zwyrodnieniową, postępującą i nieuleczalną chorobą mózgu, która wpływa na pamięć, myślenie i życie emocjonalne. Powyższy proces w mózgu osoby chorej trwa wiele lat (10-20) przed wystąpieniem objawów choroby. Przyjmuje się, że dopiero utrata około 60-80% komórek nerwowych w istotnych dla procesów poznawczych częściach mózgu skutkuje zaburzeniami obserwowanymi w chorobie Alzheimera.

Stadia choroby Alzheimera:

  • stadium wczesne – trudności w formułowaniu myśli, doborze słów. Chory nie kończy rozpoczętych zdań. Ma narastające zaburzenia pamięci np. zapomina, że się z kimś umówił, nie pamięta nazwisk, zdarzeń z niedawnej przeszłości, ale jeszcze dobrze pamięta wydarzenie dawno minione. Unika kontaktów, ukrywa swoje problemy z pamięcią
  • stadium średnie – zaburzenia pamięci są coraz głębsze, chory zapomina wykonywać znane mu czynności, nie poznaje członków rodziny, ma zaburzenia w czasie i przestrzeni, często nie potrafi czytać i pisać. Pacjent może być agresywny i musi być pod stałą kontrolą, gdyż po wyjściu z domu może się zagubić. Nie kontroluje potrzeb fizjologicznych.
  • stadium późne – głębokie zaburzenia pamięci prowadzą do zupełnego braku samodzielności. Chory wymaga karmienia, mycia, ubierania. Chory przestaje chodzić, leży i wymaga pielęgnacji.

Choroba Alzheimera należy do otępień pierwotnych o nieustalonych przyczynach. Mimo wielu badań nadal brak w pełni potwierdzonej listy czynników ryzyka zachorowania na nią.

Najważniejsze czynniki ryzyka to:

  • wiek chorego (ryzyko zachorowania podwaja się najczęściej po 65 roku życia, choć znane są przypadki zachorowań u osób 40-sto i 50-cio letnich),
  • uwarunkowania genetyczne, rodzinne występowanie choroby Alzheimera,- choroby naczyń (miażdżyca, nadciśnienie tętnicze),
  • przebyte urazy głowy.

Opieka nad chorym i obraz jego życia

Osoba cierpiąca na chorobę Alzheimera wymaga stałej opieki i wiele poświęcenia ze strony rodziny oraz najbliższego otoczenia. Należy pamiętać, że z chorobą tą zmagają się nie tylko sami pacjenci, ale przede wszystkim osoby najbliższe, czyli opiekunowie, którzy najczęściej są także osobami starszymi, chorującymi też na inne schorzenia. Opiekunowie, w celu zapewnienia bezpieczeństwa choremu, powinni przygotować w odpowiedni sposób mieszkanie, jednak zmiany nie mogą być gwałtowne, aby nie wywołać uczucia zagubienia i nie przestraszyć chorego. Sugeruje się, aby oznakować trasy między pomieszczeniami domowymi, które powinny być także opisane i oznaczone graficznie, pozwala to zapobiec błądzeniu pacjenta. Chorzy często niepotrzebnie krzątają się po domu, wykonują bezcelowe czynności np. mycie czystych naczyń, nie należy im wówczas przeszkadzać, ani tłumaczyć bezsensowności tych działań.Chory może tracić poczucie czasu, myli mu się dzień z nocą, konieczne jest zatem niejednokrotne przypominanie mu o porze dnia, o nazwie danego miesiąca, czy pory roku. Ważne, aby informować go o pogodzie, tym samym opiekun pomaga choremu w orientacji i buduje poczucie bezpieczeństwa. Często zdarza się, że chory przestaje rozpoznawać osoby ze swojego najbliższego otoczenia, tak więc opiekunowie powinni pamiętać o podpisywaniu zdjęć w ramkach (np. Piotr – twój wnuczek). Ważne, aby zasłaniać w domu lustra, osoba chora może z czasem nie rozpoznawać swojego odbicia i traktować siebie jako obcego. Wraz z narastaniem choroby wzrasta również agresja i drażliwość pacjenta. W późniejszym stadium choroby zdarza się, iż osoba cierpiąca na chorobę Alzheimera myśli, że wydarzenia na ekranie telewizora dzieją się realnie wokół niego.W znaczący sposób utrudniona jest komunikacja chorego z bliskimi osobami. Coraz trudniej wyrazić choremu swoje uczucia i myśli, nie pamięta on słów i nie rozumie, co się do niego mówi. Z tego względu bardzo ważne jest utrzymywanie kontaktu wzrokowego w trakcie rozmowy, należy dawać osobie chorej sygnały pozawerbalne - uśmiechy, pozytywna mimika, dotyk, mówienie spokojnym, optymistycznym tonem.W ostatniej fazie choroby, pacjent traci całkowicie umiejętności samodzielnego funkcjonowania, wymaga stałej opieki, karmienia, mycia, ubierania, nie kontroluje działania jelit i pęcherza moczowego, narastają trudności w połykaniu. Najczęstszą przyczyną śmierci w chorobie Alzheimera są infekcje.Opiekun nie może zapominać o sobie i o swoich potrzebach, tym bardziej, że najczęściej jest to również osoba starsza, borykającą się z różnymi chorobami. Niezbędne są zatem pomoc i wsparcie osób trzecich. Opieka nad pacjentem stanowi poważne obciążenie czasowe, fizyczne, materialne, ale przede wszystkim psychiczne.

Leczenie choroby Alzheimera
Wszystkie dostępne obecnie metody leczenia choroby Alzheimera to leczenie objawowe. Stosowane leki spowalniają przebieg choroby i opóźniają pojawienie się nowych objawów. Mimo dostępności ponad 200 różnych środków przeznaczonych do leczenia choroby Alzheimera, tylko nieliczne z nich mają udowodnione działanie terapeutyczne. Jedynym leczeniem powszechnie uznanym za skuteczne są inhibitory esterazy acetylocholinowej (AChEI). Kurację należy rozpocząć jak najwcześniej, ponieważ zwiększa to szanse chorego na dłuższe utrzymanie samodzielności. Skutkiem leczenia inhibitorami (AChEI) jest także zmniejszenie występujących zaburzeń zachowania. Wyniki badań wskazują, że stosując AChEI można uzyskać zatrzymanie postępów choroby na okres ponad dwóch lat.

W Polsce dostępne są obecnie trzy substancje czynne z tej grupy (AchEI):

  • donopezil (Donepex, Aricept, Cobnition, Yasnal),
  • riwastigmina (Exelon),
  • galantamina (Reminyl).

Leczenie choroby Alzheimera nie należy do najtańszych. Powszechne jest w Polsce diagnozowanie przez lekarzy POZ tej choroby, ale niestety z jednoczesnym nieprzepisywaniem leków. Często lekarz wiedząc, iż pacjent, skromny emeryt nie wykupi lekarstw, nie przypisuje leku lub nie kieruje nawet chorego do specjalisty.

Piśmiennictwo:

  1. Poradnik dla opiekunów z chorobą Alzheimera – Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera
  2. Choroba Alzheimera w teorii i praktyce klinicznej - Maria Barcikowska, Adam Bilikiewicz, Biblioteka Neurologii Praktycznej, Lublin. 2004

Ocena artykułu

4.06
z 33 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(14)
4
 
(13)
3
 
(2)
2
 
(2)
1
 
(2)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.06 z 33 głosów

82%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty