Chemioterapia jako jedna z metod leczenia nowotworów
- Czym jest chemioterapia?
- W jaki sposób podawane są cytostatyki?
- Jak często podawana jest chemioterapia?
- Skutki uboczne chemioterapii
Chemioterapia kojarzy się jednoznacznie z chorobą nowotworową i z wieloma skutkami ubocznymi. Początki leczenia nowotworów z pomocą substancji chemicznych nastąpiły w XX wieku, wcześniej choroby te leczone były tylko za pomocą radioterapii i chirurgicznie i było tak aż do lat 60-tych. I chociaż wciąż trwają poszukiwania skutecznego leku na nowotwory, to chemioterapia wciąż stosowana jest najszerzej.
Czym jest chemioterapia?
Ta metoda leczenia nowotworów polega na podawaniu leków, które niszczą komórki. Dzięki chemioterapii wstrzymywany jest proces podziału komórek rakowych, które mają tendencje do reprodukcji. Terapia oddziałuje na cały organizm, dzięki czemu atakuje wszystkie komórki nowotworowe, a to pozwala na leczenie choroby, która już rozprzestrzeniła się na wiele miejsc w organizmie. Podczas terapii pacjentowi podaje się leki cytostatyczne, zwane także cytostatykami albo lekami przeciwnowotworowymi. Leki cytotoksyczne to substancje naturalne i syntetyczne, które działają toksynie na komórki nowotworowe, ale niestety uszkadzają także zdrowe, ale szybko dzielące się komórki. To dlatego uszkadzają też szpik kostny, komórki włosów czy błony śluzowe powodując nudności, wymioty, anemię i łysienie. Chemioterapię stosuje się przed oraz po operacji chirurgicznej, a także równolegle z radioterapią.
W jaki sposób podawane są cytostatyki?
Dzięki podawaniu chemioterapii za pomocą kroplówek dożylnych docierają one do każdej części organizmu. Podobnie jest z lekami podawanymi doustnie, które wchłaniają się do krwiobiegu przez przewód pokarmowy - ta metoda pozwala na stosowanie chemioterapii w domu, bez konieczności stawiania się w szpitalu czy przychodni. Znacznie rzadziej stosuje się chemioterapię dotętniczą czy podawaną do jam ciała. Chemioterapia podawana bywa także w postaci maści aplikowanej miejscowo. W przypadku trudnych do wyleczenia nowotworów lekarze stosują także polichemioterapię, która oznacza, że pacjent przyjmuje dwa lub trzy leki jednocześnie, zwłaszcza gdy pojawia się obawa, że komórki rakowe szybko uodpornią się na jedną substancję. Stosowanie kilku leków cytostatycznych może oznaczać zwiększoną skuteczność, zwłaszcza gdy leki podawane są w odpowiedniej kombinacji, która zwiększa szanse na wyleczenie, ale ograniczy występowanie uciążliwych skutków ubocznych.
Problemem w leczeniu chemioterapią jest powstawanie oporności na leki. Zdolność komórek nowotworu do uodparniania się na podawane leki jest jednym z największych problemów współczesnej medycyny i przeszkodą w dochodzeniu chorych do zdrowia. Komórki nowotworowe mają bowiem tendencję do dostosowywania się do niekorzystnych warunków. Podobnie jak w przypadku selekcji odporności bakterii na działanie antybiotyków, tak i w leczeniu nowotworów za pomocą cytostatyków komórki dzielą się na te, które można eliminować, jak i na takie, które stają się niewrażliwe na zastosowaną terapię.
Jak często podawana jest chemioterapia?
Leczenie za pomocą cytostatyków jest metodą dobieraną indywidualnie do pacjenta. To jak często leki będą podawane i jaką metodą, zależy od rodzaju nowotworu, celów leczenia (wyleczenie, powstrzymanie rozprzestrzeniania się nowotworu, opóźnienie rozwoju, złagodzenie symptomów choroby), samych leków, jakie pacjent będzie przyjmował, a także od tego, jak organizm chorego na nie reaguje. Zwykle jednak stosowane są cykle - przyjmowanie leków wiąże się też z okresami odpoczynku i regeneracji. Lekarz może zdecydować się na podawanie chemioterapii codziennie, raz w tygodniu czy raz na miesiąc. Obowiązkiem pacjenta jest dostosowanie się do tych zaleceń. Unikanie przyjmowania chemioterapii może sprawić, że leczenie opóźni się albo stan pacjenta się pogorszy.
Skutki uboczne chemioterapii
Informacja o chorobie paraliżuje pacjentów i sprawia, że w ich życiu pojawia się lęk o przyszłość. Świadomość skutków ubocznych, jakie występują w leczeniu cytostatykami także zniechęca pacjentów do poddania się terapii. Wśród skutków ubocznych chemioterapii wyróżniamy:
- supresję, czyli spadek produkcji komórek krwi produkowanych w szpiku kostnym
- niedokrwistość, czyli anemii
- neutropenię, czyli zahamowanie funkcji szpiku kostnego, która prowadzić może do infekcji organizmu
- małopłytkowość
- utratę włosów na całym ciele, która pojawia się zwykle dwa lub trzy tygodnie po rozpoczęciu terapii. Jest to efekt tymczasowy
- mdłości lub wymioty
- biegunki
- owrzodzenia jamy ustnej
- zmiany smaku jedzenia i napojów
- przewlekłe zmęczenie.
Niektóre powikłania mijają szybko i nie są niebezpieczne dla organizmy, inne mogą stanowić dodatkowe zagrożenie. Współczesna medycyna pozwala jednak na doraźne uśmierzenie wielu dolegliwości, a także na stałe kontrolowanie zdrowia i kondycji obciążonego leczeniem organizmu.
Źródło danych: Chemioterapia - czym jest i jak działa - https://myday.eu.com/pl-pl/article/what-chemotherapy-and-how-does-it-work/.