Anatomia i fizjologia skóry

Anatomia i fizjologia skóry
Spis treści
  1. Budowa skóry
  2. Główne funkcje skóry

Skóra jest największym narządem ludzkiego ciała. U dorosłej osoby jej powierzchnia stanowi około 2 m2, waży 3 kg i ma średnio 3 mm grubości. W jej budowie anatomicznej wyróżnia się trzy warstwy: naskórek, skórę właściwą oraz tkankę podskórną.Anatomia skóry

Budowa skóry

Naskórek (epidermis )
Jest najbardziej zewnętrzną warstwą skóry. Składa się z komórek ściśle przylegających do siebie (keranocytów), ułożonych w zachodzące na siebie warstwy. Daje to skórze możliwość zmiany kształtu podczas wykonywania ruchów. Warstwy nabłonka płaskiego tworzące naskórek łączą się ze skórą właściwą poprzez brodawki skórne. Komórki te stale powstają w czynnych podziałowo, najgłębszych warstwach rozrodczych naskórka: podstawnej i kolczystej. Pod wpływem kolejnych pokoleń keranocytów dokonuje się ich wędrówka. Podczas tej biernej wędrówki zachodzą w nich istotne zmiany- ulegają rogowaceniu, odwodnieniu, a ich metabolizm stopniowo słabnie aż wreszcie zamiera. Białka żywych komórek naskórka przekształcają się w tzw. skleroproteiny- białka włókniste, keratynę, odporną na wpływy chemiczne i nierozpuszczalną w wodzie. Martwe komórki warstwy zrogowaciałej złuszczają się. Pomiędzy komórkami warstwy podstawnej znajdują się melanocyty i komórki Langerhansa.
Naskórek jest najbardziej aktywną biologicznie warstwą- spełnia wiele funkcji, m.in. dzięki obecności keratyny pełni funkcję ochronną, dzięki melaninie- chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym.Naskórek stanowiąc zewnętrzną powłokę chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów.

Skóra właściwa (cutis/ corium )

Zbudowana jest z mocnej tkanki łącznej poprzetykanej naczyniami włosowatymi. W graniczącej z naskórkiem warstwie brodawkowatej występują fibrocyty wytwarzające włókna oraz komórki układu odpornościowego: histiocyty, komórki tuczne, limfocyty. W sieci elastycznych włókien kolagenowych znajdują się sploty naczyń krwionośnych i chłonnych oraz liczne zakończenia nerwowe. W obrębie tej struktury znajdują się również gruczoły potowe i łojowe. Wszystkie składowe są luźno ułożone w międzykomórkowej substancji podstawnej, której zrąb strukturalny tworzą liczne włókna kolagenowe, retikulinowe i sprężyste. Włókna kolagenowe są głównym składnikiem budulcowym skóry, stanowiąc około 72% jej suchej masy. Cechuje je rozciągliwość i oporność na urazy mechaniczne. Od kondycji włókien zależy wygląd zewnętrzny skóry- wraz z wiekiem, a także pod wpływem czynników środowiskowych, m.in. promieniowania ultrafioletowego stają się kruche. Przejawia się utratą jędrności i młodzieńczego wyglądu.
Włókna sprężyste tworzą siatkę oplatającą włókna kolagenowe. Są bardzo rozciągliwe (do 50%), odpowiadają za rozciągliwość i sprężystość skóry. Budują je aminokwasy, a przestrzenie między nimi wypełnia bezpostaciowa substancja glikoproteinowa Włókna retikulinowe stanowią siatkę w warstwie brodawkowatej w okolicy naczyń krwionośnych itp. Substancja podstawna, określana mianem matriks skóry, to śluzowielocukry, kwas hialuronowy i chondroitynosiarkowy, białka i glikoproteiny.

Tkanka podskórna (subcutis )

Zbudowana jest przede wszystkim z komórek tłuszczowych różnej wielkości zgrupowanych w tzw. zraziki tłuszczu. Ponadto znajdują się tu naczynia krwionośne i chłonne oraz włókna nerwowe. Pełni funkcje podporowe i chroni przed urazami mechanicznymi. Stanowi jednocześnie magazyn energetyczny organizmu. Tkanka podskórna ma różną grubość w poszczególnych okolicach ciała, a w niektórych nie występuje wogóle np. na powiekach.

Główne funkcje skóry

Skórny system termoregulacji
Skóra jest głównym narządem regulacji temperatury organizmu. Pośredniczy pomiędzy organizmem a środowiskiem zewnętrznym. Niezależnie od temperatury otoczenia ciało zdrowej osoby utrzymuje 36.6oC. Służą temu dwa rodzaje mechanizmów- pierwszy to kurczenie i rozszerzanie naczyń włosowatych, drugi zaś angażuje gruczoły potowe.
Istotą pierwszego mechanizmu jest fakt, iż zakończenia czuciowe ciepła i zimna wywołują rozszerzanie lub kurczenie naczyń w zależności od temperatury. Pod wpływem niskich temperatur naczynia włosowate kurczą się zaś pod wpływem wysokich- rozszerzają. Przy rozszerzonych naczyniach włosowatych napływa więcej krwi i szybciej następuje wychłodzenie organizmu. W niskich temperaturach krążenie jest utrudnione, co zapobiega ochładzaniu organizmu.
Istotą drugiego mechanizmu jest czynność gruczołów potowych wydzielających słonawy pot, który parując schładza organizm. Gruczoły potowe są w stanie wydzielić nawet 10 litrów potu by uchronić w ten sposób organizm przed przegrzaniem.

Ochronny płaszcz skóry
Powłoka skórna zabezpiecza organizm przed utratą płynów oraz przed wnikaniem drobnoustrojów do wnętrza organizmu. Ochronę przed drobnoustrojami zapewnia kwaśna powłoka hydro- lipidowa pokrywająca naskórek. W jej skład wchodzi m.in. wydzielina gruczołów łojowych oraz pot. Ponadto istnieje jeszcze jedna zapora w postaci warstwy zrogowaciałych komórek, które przepuszczają jedynie cząsteczki o odpowiednim ładunku elektrycznym.

Przed wnikaniem mikroorganizmów chroni również nieustanne złuszczanie się martwych komórek nabłonkowych. Skóra wytwarza również substancję podobną do hormonów (interleukinę), która współdziała podczas mobilizacji systemu odpornościowego organizmu. Ponadto obecne w niej komórki Largenhansa wychwytują mikroorganizmy oraz inne antygenty by "zaprezentować" je limfocytom T, które są odpowiedzialne za powstanie odpowiedniej odpowiedzi układu odpornościowego. Skóra stanowi zatem istotną część układu immunologicznego. Dodatkowo chroni przed zanieczyszczeniem powietrza, dymem papierosów, promieniami słonecznymi.

Ocena artykułu

4.23
z 48 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(23)
4
 
(19)
3
 
(2)
2
 
(2)
1
 
(2)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.23 z 48 głosów

88%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty