Serce podczas menopauzy

Okres menopauzy wyraźnie zwiększa ryzyko zachorowania na schorzenia układu krążenia. Profilaktyka pomaga minimalizować negatywne skutki okresu przekwitania.

Panuje mylny pogląd, że choroby układu krążenia dotyczą głównie mężczyzn. Tymczasem dolegliwości sercowo-naczyniowe zagrażają w równym stopniu obydwu płciom. Kobiety do 45 roku życia są mniej narażone na zachorowanie, ponieważ chroni je żeński hormon płciowy – estrogen. Ryzyko jednak znacznie wzrasta w okresie menopauzy, kiedy poziom estrogenów spada. U większości kobiet menopauza pojawia się między 45 a 55¹ rokiem życia. W tym przedziale wiekowym jest obecnie przeszło 3 miliony² Polek (około 15% wszystkich kobiet). W związku z wydłużającym się średnim czasem życia, coraz więcej kobiet znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na schorzenia układu krążenia.

Zmiany w organizmie kobiet spowodowane menopauzą polegają głównie na stopniowym zmniejszaniu się poziomu estrogenów, które dotychczas pełniły funkcję ochronną. Kiedy ilość estrogenów spada, stan serca i naczyń krwionośnych znacznie się pogarsza – mówi prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong, ekspert programu „Serce na nowo”. –  Kobiety w tym okresie są szczególnie narażone na chorobę niedokrwienną serca (chorobę wieńcową) oraz jej najpoważniejszą postać – zawał serca.

Mniejsza ilość estrogenów sprzyja zaburzeniom gospodarki lipidowej, zwiększa poziom tzw. „złego” cholesterolu LDL i zmniejsza poziom tzw. „dobrego” cholesterolu HDL. Złogi cholesterolu odkładające się w ścianie tętnic wieńcowych, zwężają ich światło i uniemożliwiają dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do serca. Złogi cholesterolu budują tzw. blaszki miażdżycowe, na których mogą powstawać zakrzepy krwi, zagrażając zamknięciem tętnicy wieńcowej. Nagłe zatrzymanie przepływu krwi w tętnicy wieńcowej objawia się zawałem serca. Miażdżyca tętnic wieńcowych powodowana złogami cholesterolu jest najważniejszą przyczyną choroby niedokrwiennej serca. Ponadto obniżony poziom estrogenów odpowiada za przyśpieszony rozwój nadciśnienia tętniczego. Nieleczone nadciśnienie tętnicze przyczynia się do wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, zawału, niewydolności serca i udaru mózgu.  

Kondycja zdrowotna kobiet po menopauzie w dużym stopniu uzależniona jest od stanu, w jakim znajduje się ich organizm już przed menopauzą. Niestety, podawanie brakujących estrogenów, czyli hormonalna terapia zastępcza nie chroni przed chorobami serca. Ogromne znaczenie dla zapobiegania rozwojowi chorób układu krążenia ma profilaktyka. Przede wszystkim należy kontrolować podstawowe wskaźniki tj. poziom cholesterolu czy ciśnienie krwi. Jeśli leczenie wykrytych nieprawidłowości zostanie rozpoczęte przed menopauzą, to możemy spodziewać się o wiele większej skuteczności terapii. Nie bez znaczenia jest stosowanie odpowiedniej diety. W codziennym jadłospisie powinno znaleźć się dużo warzyw i owoców, a tłuszcze pochodzenia zwierzęcego warto zastąpić roślinnymi. Aktywność fizyczna, utrzymywanie właściwej wagi, unikanie nadmiernego spożywania alkoholu i palenia papierosów skutecznie zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia.

Prawidłowe wskazania dla kobiet

• Cholesterol Całkowity < 190 mg/dl
• HDL > 46 mg/dl
• LDL < 115 mg/dl
• Ciśnienie tętnicze
• Skurczowe < 140 mm Hg
• Rozkurczowe < 90 mm Hg
• Waga ciała BMI < 25
• Obwód pasa < 80 cm
  

Źródło:

1. World Heatht Organizations, Progress in Reproductive Health Research, www.who.int.
2. Główny Urząd Statystyczny, Rocznik demograficzny 2007, str. 137.