Rodzaje i leczenie wad zgryzu

Prawidłowy stosunek zębów szczęki i żuchwy czyli zgryz to taki, kiedy każdy ząb styka się z dwoma zębami przeciwległej szczęki (z wyjątkiem dolnych siekaczy środkowych i górnych trzecich trzonowców, które stykają się z jednym zębem) oraz zęby górne wystają poza zęby dolne.  Każde inne ustawienie zębów, kiedy zęby górne i dolne stykają się ze sobą w nieprawidłowy sposób uznaje się za wadę zgryzu.

Rodzaje wad zgryzu

Ze względu na ustawienie zębów górnych względem dolnych rozpoznaje się:

• Zgryz otwarty - zgryz w którym  między zębami górnymi a dolnymi możemy dostrzec prześwit czyli zęby górne nie kontaktują się z zębami dolnymi
• Zgryz głęboki - zgryz w którym zęby górne zakrywają zęby dolne powyżej normy np. w odcinku przednim zęby górne zakrywają powyżej 2/3 wysokości zębów dolnych
• Tyłozgryz – zgryz w którym zęby górne znajdują się znacznie przed zębami dolnymi, co powoduje cofnięcie zębach żuchwy w stosunku do zębów szczęki
• Przodozgryz  - zgryz w którym zęby przednie dolne znajdują się przed zębami górnymi
• Zgryz krzyżowy  - zgryz w którym którykolwiek z zębów dolnych jest położony na zewnątrz w stosunku do zębów górnych, prawidłowo wszystkie zęby górne powinny być na zewnątrz dolnych
• Stłoczenia – zgryz w którym z powodu braku miejsca zęby są obrócone lub położone na zewnątrz lub do wewnątrz w stosunku do innych zębów
• Zęby odseparowane – zgryz w którym z powodu nadmiaru miejsca zęby są tak położone że nie kontaktują ze sobą a między nimi znajdują się widoczne "szpary"
  

Leczenie

Leczenie wad zgryzu można zacząć w każdym wieku chociaż przeważnie leczenie jest rozpoczynane w okresie  wymiany uzębienia, kiedy dziecko ma już stałe siekacze i szóstki.

U dzieci najczęściej występuje tyłozgryz oraz zgryz otwarty, które to wady przeważnie są następstwem ssania smoczka, palca czy obgryzania paznokci. Natomiast u młodzieży i osób dorosłych najczęściej występują nieprawidłowości zębowe (zęby obrócone, przemieszczone, zęby rosnące poza łukiem. Wady zgryzu koryguje się za pomocą aparatów ortodontycznych, które dzieli sie na stałe i ruchome.

Aparat ruchomy przeznaczone są przede wszystkim dla dzieci (do 13. roku życia), a ich głównym zadaniem jest wpływ na rozwój kości szczęk. Aparaty ruchome najczęściej wykonane są z akrylu składają się z elementów utrzymujących (klamry) i mechanicznych (śruby, sprężyny). Aparaty te nosi  się w czasie nocy oraz przez minimum 4 godz. dziennie, jednak im dłuższy czas noszenia tym szybsze wyleczenie wady. Okres leczenie aparatami ruchomy wynosi około 3-4lat.

Aparaty stałe składają się widocznych na powierzchni zęba przyklejonych zameczków,  pierścieni zakładanych na zęby trzonowe oraz drutów przebiegających między zamkami a pierścieniami, które systematycznie , średnio raz na miesiąc są wymieniane. Aparaty stałe zakłada się na około 2 lata, po czym następuje leczenie podtrzymujące uzyskaną korekcję wady za pomocą innych aparatów bądź specjalistycznych szyn.

Przeciwwskazania

Leczenie wad zgryzu można rozpocząć praktycznie w każdym wieku, to istnieją pewne przeciwwskazania, które uniemożliwiają założenie aparatu ortodontycznego. Należą do nich:

• braki w uzębieniu
• próchnica
• parodontoza
• zła higiena jamy ustnej
• stany zapalne jamy ustnej
• brak motywacji ze strony pacjenta
• duży stopień niepełnosprawności fizycznej i umysłowej
• niektóre schorzenia ogólne
  

Jak dbać o aparaty

W czasie noszenia aparatu stałego należy bezwzględnie przestrzegać zasad higieny jamy ustnej:

• zęby należy starannie myć po każdym posiłku
• należy stosować specjalne szczoteczki do zębów (z rowkiem pośrodku)
• do miejsc między zamkami należy stosować specjalne szczoteczki  jednopęczkowe ortodontyczne
• należy używać past do mycia zębów i płynów do płukania ust z dużą zawartością fluoru
• należy czyścić przestrzenie międzyzębowe grubymi nićmi
  

W celu dodatkowej ochrony elementów aparatu ortodontycznego przed odkształceniem lub odklejeniem należy przestrzegać następujących zasad:

• należy unikać jedzenia owoców pestkowych
• należy wyeliminować  słodycze zwłaszcza cukierki typu żelki czy ciągutki
• należy unikać twardych produktów np. suszonych kiełbas, kości z kurczaka
  

Jeśli dojdzie do uszkodzenia aparatu należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który prowadzi leczenie i naprawę aparatu.