Postacie leków ziołowych

Z ziół przyrządzamy do użytku wewnętrznego napary, odwary, soki i nalewki, do zewnętrznego - okłady i kompresy. Korzenie, nasiona, kłącza i owoce, czyli surowce twarde, należy gotować 5 minut pod przykryciem. Jeden rodzaj ziół można zażywać przez 2-6 tygodni, a potem należy zrobić przerwę na 21 dni.

Postaci leków ziołowych:

• Zioła (Species) - mieszanki drobno pokrojonych surowców roślinnych.
• Napary (Infusum) - jest to jedyna z najczęściej stosowanych form wyciągów z ziół. Napary przyrządza się z surowców zawierających olejki lotne lub substancje nie znoszące dłuższego gotowania. Odpowiednią ilość suszonych ziół (np. 1,2 łyżeczki) zalewamy wrzątkiem i odstawiamy w naczyniu pod przykryciem na 20-30min. Można je także podgrzewać, ale nie powinny się gotować. Napary są nietrwałą postacią leków i powinny być spożyte w dniu przygotowania. Pijemy pół szklanki 3-4 razy dziennie, zazwyczaj pomiędzy posiłkami.
• Odwary (Decoctum) - Przygotowanie odwaru uzależnia się od rodzaju surowca, rozpuszczalność substancji czynnych w wodzie, odporności na wysoką temperaturę. Zioła zawierające składniki łatwiej rozpuszczalne w wodzie gotuje się krócej; natomiast odporne na działanie wysokiej temperatury lub bardzo twarde (korzenie, kory) gotuje się dłużej. 1-2 łyżki mieszanki ziołowej (surowiec należy rozdrobnić) zalewamy wodą o temperaturze pokojowej i podgrzewamy aż do wrzenia, a następnie gotujemy jeszcze 3-5 minut. W przypadku roślin zawierających trudno rozpuszczalne substancje czas gotowania należy wydłużyć do 10 i więcej minut. Odstawiamy odwar na kilkanaście minut i po przecedzeniu możemy spożywać.
• Maceraty (Maceratio) -Maceraty przygotowuje się najczęściej z ziół zawierających śluzy. Surowiec zielarski zalewa się letnią Przegotowana wodą i pozostawia w temperaturze pokojowej przez 3 - 10 godzin, w zależności od rodzaju surowca. Po przecedzeniu i wyciśnięciu surowca macerat należy zużyć w ciągu dnia. W przypadku twardych, trudno pęczniejących surowców /korzenie żywokostu, korzenie prawoślazu/, korzystne jest po 2 godzinach maceracji, doprowadzić do wrzenia i pozostawić na dalsze 6 - 8 godzin. Zioła zalewamy zimną wodą i odstawiamy na kilka godzin w temperaturze pokojowej.
• Nalewki (Tincturae) - Nalewkę otrzymuje się najczęściej przez wytrawienie rozdrobnionych ziół 60 -70% alkoholem lub winem. Po 7 -14 dniach trzymania w temperaturze pokojowej i mieszania co pewien czas, nalewkę należy zlać a pozostałość wypłukać niewielką ilością spirytusu i wycisnąć zioła.
• Intrakty (Intracta) - wyciągi podobne z wyglądu do nalewek, otrzymywane ze świeżych roślin działaniem wrzącego etanolu, dzięki czemu zawarte w roślinie enzymy nie powodują rozkładu pierwotnych substancji czynnych np. Intractum Crataegi.
• Wyciągi (Extracta) - przetwory otrzymywane przez wytrawienie surowca roślinnego odpowiednim rozpuszczalnikiem i częściowe lub całkowite usunięcie rozpuszczalnika. Rozróżnia się wyciągi suche (extracta sicca), z których całkowicie usunięto rozpuszczalnik, stanowiące proszek lub masę dającą się sproszkować oraz wyciągi płynne (extracta fluida), które charakteryzują się tym, że najczęściej jedna część wyciągu płynnego odpowiada jednej części surowca roślinnego. Wyciągi zawierają 10-krotnie większą zawartość substancji czynnych niż nalewki np. Extractum Chamomillae fluidum.
• Sok (Succus) - wygnieciony ze świeżego surowca, często stabilizowany alkoholem np. Succus Taraxaci.
• Mikstura (Mixtura) - mieszanina naparów, odwarów, nalewek, syropów lub wyciągów.
• Krople (Guttae) - wyciągi lub roztwory substancji stosowane w dawkach określonych liczbą kropli np. Guttae stomachicae
• Syropy (Sirupi) - wyciągi za świeżych lub suszonych ziół gotowane w roztworze cukru. Syropy przyrządza się w niewielkich ilościach, ponieważ łatwo ulegaja zepsuciu. Przechowuje w chłodnym miejscu, w szczelnie zamkniętych naczyniach.
• Olejki eteryczne (Oleum aethereum) - produkt destylacji surowców aromatycznych parą wodną.
• Granulaty (Granulata) - otrzymuje się ze sproszkowanych ziół zmieszanych z substancją pomocniczą.
• Tabletki (Tabulettae) - sprasowane maszynowo suche wyciągi z ziół, często powlekane (drażetki).
• Kapsułki (Capsulae)- sproszkowane zioła, suche ekstrakty z ziół powleczone otoczką skrobiową lub żelatynową.

Orientacyjne miary domowe ziół:

• łyżka ziół - 7-8g
• łyżeczka ziół - 1,5 - 2g
• łyżka wody - 15g
• łyżeczka wody - 5g
• szklanka wody - 200 -250 ml
• kieliszek miarowy wody - 30g