Odnaleźć Siebie

Co drugi Polak uważa, że zadaniem szpitala psychiatrycznego jest ochrona ludzi zdrowych przed chorymi psychicznie. Co trzeci badany uważa, że można umieścić osobę w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody. 1 Tymczasem według ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zmiany Postaw wobec Psychiatrii "Odnaleźć siebie" do przymusowej hospitalizacji może dojść tylko w szczególnych okolicznościach.

Podstawowym zadaniem szpitala psychiatrycznego jest zapewnienie osobie z zaburzeniami psychicznymi pełnej opieki psychiatrycznej i psychologicznej. O potrzebie hospitalizacji decyduje lekarz psychiatra po przeprowadzeniu szczegółowej analizy przypadku chorego. Decyzja o hospitalizacji jest także decyzją pacjenta i zawsze dąży się do uzyskania od niego zgody na taką formę leczenia. Celem hospitalizacji jest przede wszystkim pomoc choremu i ułatwienie mu powrotu do społeczeństwa. Chory musi się poddać leczeniu szpitalnemu tylko wtedy, gdy istnieje realne zagrożenie dla zdrowia i życia jego lub osób z jego otoczenia.

"Leczenie w szpitalu w oddziale pełnodobowym traktuje się jako ostateczność i zależy nam na tym, aby czas pobytu pacjenta w izolacji od środowiska był jak najkrótszy. Cały ciężar opieki kładzie się na leczenie środowiskowe. W tym celu potrzebny jest dalszy rozwój form pośrednich leczenia oraz edukacja nie tylko pacjentów i ich rodzin, ale i społeczeństwa, które przyjmie do siebie z powrotem chorego po rehabilitacji"- mówi doc. dr hab. Joanna Meder, Zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Osoba cierpiąca na zaburzenia psychiczne może być przyjęta - bez uprzedniego wyrażenia na to zgody - do szpitala psychiatrycznego w pewnych szczególnych okolicznościach. Postępowanie takie dokładnie regulują przepisy "Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego" oraz odpowiednie rozporządzenia Ministra Zdrowia. W obydwu przypadkach nadrzędną zasadą jest dobro i zdrowie chorego.

Pacjent z zaburzeniami psychicznymi może być hospitalizowany przymusowo w chwili, gdy jego zachowanie wskazuje, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie jego stanu zdrowia. Podstawą do przymusowego leczenia w warunkach szpitalnych może być także orzeczenie sądu opiekuńczego. Zawsze w takich sytuacjach konieczne jest szczegółowe uzasadnienie potrzeby hospitalizacji, dokonywane przez lekarza psychiatrę.

Szpital psychiatryczny nie jest izolatką dla chorych psychicznie, lecz instytucją niosącą pomoc osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne. O każdym przyjęciu do szpitala psychiatrycznego chorego bez jego zgody musi zostać powiadomiony prokurator. Ta wielostopniowa weryfikacja zasadności hospitalizacji wbrew woli chorego wynika ze szczególnej ochrony osób z zaburzeniami psychicznymi, do jakiej ustawowo jest zobowiązane państwo.

Badanie dotyczące postaw Polaków wobec leczenia psychiatrycznego zostało przeprowadzone przez TNS OBOP w ramach Ogólnopolskiego Programu Zmiany Postaw Wobec Psychiatrii "Odnaleźć Siebie". Przeprowadzono je w sierpniu 2003 r. na 1000 osobowej, reprezentatywnej grupie mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Jego głównym celem było określenie postaw społecznych wobec lekarzy psychiatrów i leczenia psychiatrycznego, jak również rozpoznanie podstawowych barier związanych z leczeniem psychiatrycznym i sposobów ich przezwyciężania.

Ogólnopolski Program Zmiany Postaw Wobec Psychiatrii "Odnaleźć siebie" ma charakter edukacyjny. Jego nadrzędnym celem jest przełamanie barier związanych z leczeniem zaburzeń psychicznych. Program ma za zadanie przekonać Polaków, że tylko odpowiednio wczesna diagnoza i wcześnie rozpoczęte leczenie dają szansę chorym na wyleczenie i aktywne życie w społeczeństwie.

Celem akcji jest także zbudowanie pozytywnego wizerunku psychiatrii wśród innych nauk medycznych. Patronat merytoryczny nad akcją "Odnaleźć Siebie" objął Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Honorowy patronat nad programem objął Minister Zdrowia.