Endometrioza ? jak ją leczyć i co ją wywołuje?

Jak powstaje endometrioza?

Istnieje wiele teorii na temat przyczyn powstawania endometriozy, jednak żadna z nich nie wyjaśnia jednoznacznie dlaczego dochodzi do przemieszczenia błony śluzowej poza jamę macicy. Wiadomo jednak, że fragmenty tkanki macicy mogą lokalizować się zarówno w obrębie narządów płciowych (jajników i jajowodów), jak i w obrębie pęcherza moczowego, jelit czy w tkance łącznej, wypełniającej jamę brzuszną.

Endometrium występujące poza macicą zachowuje się w sposób analogiczny jak ma to miejsce w macicy - w tkance zachodzi normalny cykl miesiączkowy. Pod wpływem zmian hormonalnych błona śluzowa ulega pogrubieniu, a następnie złuszczeniu. Organizm nie ma jednak możliwości wydalenia wytwarzającej się wydzieliny, przez co gromadzi się ona w miejscu wszczepu. Powoduje to rozwinięcie reakcji zapalnej, co może być przyczyną pojawienia się bolesnych guzków, torbieli oraz zrostów, które ograniczają drożność jajowodów i przyczyniają się do powstawania niepłodności.

Jakie są objawy endometriozy?

Do objawów nasuwających podejrzenie endometriozy należą:

• cykliczne występowanie bólu w obrębie miednicy, który z czasem przechodzić może w ból ciągły,
• ból w okolicy krzyżowej,
• bolesne miesiączkowanie, ból związany ze współżyciem,
• zaburzenia płodności.

W przypadku lokalizacji zmian w obrębie pęcherza moczowego lub moczowodów mogą występować problemy z oddawaniem moczu. Dodatkowo, do alarmujących objawów należą krwawienia pozamiesiączkowe, nadmiernie obfite miesiączki i plamienia występujące po stosunku płciowym. Należy pamiętać, że nasilenie dolegliwości bólowych nie musi mieć związku z wielkością torbieli, czy głębokością nacieku - nawet zaawansowane postacie endometriozy mogą przebiegać bez objawów klinicznych, podczas gdy niewielkie zmiany powodować będą bardzo silny ból.

Endometrioza a niepłodność - jak diagnozować?

Endometrioza wpływa na czynność jajników i powoduje zaburzenia równowagi hormonalnej, przez co prowadzi do występowania cykli bezowulacyjnych (takich, podczas których nie zachodzi jajeczkowanie). Dodatkowo, nieprawidłowo położona tkanka powoduje powstanie reakcji zapalnej, która zaburza proces zagnieżdżenia zarodka i może być przyczyną samoistnych poronień.

Podczas badania ginekologicznego da się wykryć ogniska, położone w obrębie warg sromowych, pochwy, szyjki macicy i jajników. Torbiele w obrębie jajników mogą zostać wychwycone także w trakcie badania ultrasonograficznego. Stwierdzenie prawidłowego stanu narządów rodnych podczas badania ginekologicznego nie oznacza jeszcze jednak, że lekarz może wykluczyć występowanie endometriozy. Jedyną metodą, pozwalającą na rozpoznanie choroby jest laparoskopia, połączona z mikroskopową analizą zaobserwowanych zmian. Wykonanie badania laparoskopowego wskazane jest zwłaszcza u pacjentek, u których występują silne dolegliwości bólowe, a leczenie farmakologiczne okazuje się nieskuteczne. Wykonuje się je także w sytuacji, gdy podczas badania ginekologicznego zauważone zostały zmiany, które mogą być ogniskiem endometriozy oraz u pacjentek z niepłodnością, u których wcześniej wykonane badania nie wykazały innych nieprawidłowości.

Leczenie endometriozy - leki i operacja

W leczeniu endometriozy stosuje się zarówno leczenie operacyjne, jak i metody farmakologiczne. Decyzja o sposobie postępowania zależy od wielu czynników, między innymi wieku pacjentki, stopnia zaawansowania choroby, umiejscowienia ognisk oraz aktualnej motywacji do zajścia w ciążę.

Leczenie farmakologiczne obejmuje leczenie przeciwbólowe oraz leczenie hormonalne, którego działanie polega na hamowaniu wydzielania hormonów przez jajniki, dzięki czemu ogniska chorobowe ulegają zmniejszeniu. Jest to metoda stosowana głównie u kobiet, u których mimo leczenia operacyjnego obserwuje się liczne nawroty dolegliwości.

Leczenie operacyjne u kobiet pragnących zachować płodność można przeprowadzać zarówno metodą klasyczną, jak i laparoskopową. W trakcie zabiegów usuwa się ogniska chorobowe oraz, w razie potrzeby koryguje również nieprawidłowości w budowie macicy, tak by zwiększyć szanse pacjentki na donoszenie ciąży.

Źródła:

* Leczenie endometriozy - klinikainvicta.pl

* Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i metod leczenia endometriozy, Ginekol Pol. 2012, 83, 871-876
* Położnictwo i ginekologia t.II, Grzegorz H. Bręborowicz, wyd. 1, 2010