Choroby zapalne jelit - przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Nieswoiste zapalenia jelit - przyczyny i rodzaje

Choroby zapalne jelit dotykają coraz młodsze osoby, a nawet małe dzieci. Przypadki zachorowań są częstsze w krajach wysokorozwiniętych, a w krajach o niższym stopniu rozwoju socjoekonomicznego zdarzają się rzadziej. W odróżnieniu od toksycznych lub typowych zapaleń jelit wywołanych przez toksyny, bakterie, grzyby lub toksyczne związki, nieswoiste zapalenia jelit nie mają konkretnie zdefiniowanej przyczyny. Wiadomo jedynie, że NZJ mogą wywoływać czynniki genetyczne, nieprawidłowe działania systemu odpornościowego (układ autoimmunologiczny reaguje nieprawidłowo na drobnoustroje naturalnie zasiedlające układ pokarmowy) lub czynniki zewnętrzne. Istnieje również teoria mówiąca o tym, że choroby o podłożu autoimmunologicznym mogą być wywołane nadmierną higieną w krajach wysoko rozwiniętych. Mała ilość zarazków i infekcji we wczesnym dzieciństwie, nadmiernie higieniczne warunki życia oraz stosowanie na szeroką skalę antybiotyków może prowadzić do nieprawidłowego rozwoju układu odpornościowego w dzieciństwie. Skutkiem jest jego błędna reakcja na antygeny naturalnie występujące w środowisku.

Najczęściej występującymi chorobami z grupy NZJ jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), choroba Leśniowskiego-Crohna (ChL-C) oraz mikroskopowe zapalenie jelita grubego. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroba zapalna obejmująca błonę śluzową jelita grubego oraz odbytu. Ma charakter przewlekły, a okresy bez objawów choroby przerywane są gwałtownymi nawrotami dolegliwości. Choroba ujawnia się najczęściej pomiędzy 15, a 25 rokiem życia. Za to choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczy każdego odcinka układu pokarmowego, od jamy ustnej po odbyt. Jest to dolegliwość o charakterze zapalnym, ale nieciągłym. Oznacza to, że obok zmienionej chorobowo błony śluzowej występuje także zdrowa tkanka. Natomiast charakterystyczną cechą mikroskopowego zapalenia jelita grubego jest to, że zmiany histopatologiczne są tak małe, że nie widać ich w badaniach endoskopowych, a dopiero pod mikroskopem.

Najważniejsze objawy NZJ

Podejrzewając choroby z grupy NZJ najważniejsza jest obserwacja własnego organizmu. Objawy, które powinny zaniepokoić to przede wszystkim:

• częste biegunki (niekiedy z wydzieliną śluzową lub krwią),

   

• bolesne parcia na stolec lub wielokrotne wypróżnienia w ciągu dnia,

   

• kurczowe bóle brzucha,

   

• wzdęcia,

   

• okresowe stany podgorączkowe lub gorączkowe,

   

• uczucie zmęczenia,

   

• utrata apetytu i spadek wagi,

   

• problemy z wchłanianiem składników pokarmowych (po dłuższym czasie pojawiają objawy niedoborów witamin i soli mineralnych).

   

Osoby, u których występują takie objawy powinny niezwłocznie wybrać się do gastrologa. Lekarz zleci niezbędne badania (na początek na pewno badania krwi i kału, a w razie potrzeby kolonoskopię, rektoskopię lub pobranie wycinka do dokładniejszych badań) i na tej podstawie oceni czy są to objawy choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelit czy innej choroby z grupy NZJ.

Sposoby leczenia

Nieleczone NZJ może prowadzić między innymi do perforacji jelita oraz chorób stawów, skóry, oczu i wątroby. Zwiększa się również ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych układu pokarmowego. Najważniejsze podczas leczenie jest stosowanie odpowiedniej diety. Chory może wspomagać się farmakoterapią aby opanować stan zapalny i łagodzić nieprzyjemne objawy choroby. Skuteczne będą leki przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz immunosupresyjne czyli obniżające odporność (zmniejszą one nieprawidłowe reakcje układu pokarmowego).

Dieta u osób cierpiących na nieswoiste zapalenia jelit powinna być wysokoenergetyczna, z dużą ilością węglowodanów, ale bezresztkowa (nie powinno się spożywać pokarmów zawierających błonnik). Osoby chore powinny dodatkowo uzupełniać braki witamin i elektrolitów. Nie zaleca się jedzenia ostrych potraw, surowych owoców i warzyw oraz picia alkoholu.

Więcej na temat terapii żywieniowych przy chorobach zapalnych jelit można znaleźć na https://www.nestlehealthscience.pl/zarzadzanie-zdrowie/choroby-ukladu-pokarmowego/choroba-lesniowskiego-crohna.