Choroba zwyrodnieniowa stawów - jak ją rozpoznać?

Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?

Zwyrodnienie stawów to jedna z najczęstszych chorób układu ruchu. Może mieć przyczyny pierwotne (związane z wiekiem, płcią oraz czynnikami genetycznymi) lub wtórne (związane z urazami stawów, przebytymi chorobami lub wrodzonymi zaburzeniami budowy stawów). Jeśli chodzi o pierwotne przyczyny choroby to dotyczą one przede wszystkim osób po 60 roku życia (aż osiem osób na dziesięć w tym wieku cierpi na zwyrodnienie stawów). Przyczyny wtórne mogą dotykać osoby dużo młodsze. Z powodu nieprawidłowego dbania o stawy ten problem dotyczy osób nawet poniżej 40 roku życia.

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest związana przede wszystkim z jakością i ilością chrząstki stawowej. Jest to elastyczna tkanka znajdująca się wokół kości, które łączą stawy. Dzięki jej pomocy możliwe jest płynne poruszanie się kości, bez uczucia tarcia czy dyskomfortu. Niestety zmieniona chorobowo chrząstka ulega zmniejszeniu, jest również gorszej jakości – rozrzedza się, a nawet pęka. Po dłuższym czasie tkanki chrzęstnej może być tak mało, że pogorszeniu ulega również stan kości. Choroba może zaatakować wszystkie stawy, jednak istnieją obszary szczególnie narażone na zwyrodnienia. Są to stopy, dłonie, biodra, kolana oraz kręgosłup.

Objawy oraz czynniki wywołujące chorobę

Podstawowe czynniki wywołujące zwyrodnienie stawów to wiek oraz płeć żeńska. Statystki jasno wskazują, że choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka najczęściej kobiet po 60 roku życia. Niestety są to przyczyny, na które nie ma się wpływu i nie można im zapobiec. Czynniki, na które można wpływać to masa ciała (otyłość zwiększa ryzyko zachorowania), czynniki zawodowe (wykonywanie regularnie ruchów obciążających stawy działa na nie niszcząco), kondycja fizyczna (silne mięśnie lepiej stabilizują stawy) oraz zaburzenia w budowie stawów (można je korygować na przykład poprzez odpowiednie ćwiczenia, używanie przyrządów ortopedycznych lub operacyjnie).

Najważniejsze objawy, na jakie trzeba zwrócić uwagę przy podejrzeniu choroby zwyrodnieniowej stawów to:

• Ból – pojawia się zwykle w momencie ruchu i ustępuje po spoczynku, nasila się pod koniec dnia. Najsilniej odczuwany jest podczas początkowego ruchu (to tak zwany ból startowy) na przykład przy wstawaniu z krzesła.

   

• Sztywność stawów – odczuwalna jest rano, tuż po obudzeniu i mija w ciągu kilku minut (trwa zwykle 5-10 minut). Wyróżnia się również sztywność stawów pojawiającą się w trakcie dnia po okresie bezruchu.

   

• Trzeszczenia – w wyniku uszkodzenia stawu odczuwalne jest trzeszczenie nierównych powierzchni stawowych podczas ruchu.

   

• Ograniczenie ruchomości – niemożność do zgięcia lub rozprostowania do końca stawu. W zaawansowanej fazie choroby może dojść nawet do nagłego zablokowania ruchu w stawie.

   

• Zniekształcenia i poszerzenia obrysów stawu – w wyniku zmian zwyrodnieniowych mogą pojawić się wyrośla kostne (osteofity), wysięki oraz zmiany osi ustawienia stawów, przez co stawy ulegają zniekształceniu.

   

Sposoby leczenia zwyrodnienia stawów

Proces niszczenia stawów jest nieodwracalny. Dlatego tak ważne jest jak najszybsze zdiagnozowanie choroby. Leczenie polega przede wszystkim na rehabilitacji, odciążaniu stawów oraz przykładaniu okładów z lodu lub termoforu (w przypadku ciepłych okładów należy działać jedynie powierzchniowo i nie przegrzewać stawu). W przypadku silnego bólu można wspomagać się lekami zwierającymi paracetamol, niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (na przykład z ibuprofenem lub diklofenakiem), opioidami lub lekami stosowanymi zewnętrznie.

W przebiegu choroby można wyróżnić okresy stabilizacji (ból pojawia się jedynie podczas ruchu i jest stale nasilony) oraz zaostrzeń (ból nasila się, pojawia się również podczas bezruchu oraz w godzinach nocnych. Stawy mogą być również opuchnięte, ponieważ gromadzi się w nich płyn wysiękowy). W przypadku zaostrzeń należy zastosować silne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a najgorszych przypadkach punkcję stawów (podaje się wtedy bezpośrednio do stawu glikokortykosteroidy lub kwas hialuronowy). W takim wypadku należy stan stawów skonsultować z lekarzem specjalistą. Jeszcze więcej na temat choroby zwyrodnieniowej stawów można znaleźć na https://rozruszajstawy.pl/bol-stawow/czym-jest-choroba-zwyrodnieniowa-stawow.