Postępy leczenia skojarzonego w raka piersi

Około 12% Amerykanek i około 4% Polek zachoruje na raka piersi. Lecząc raka piersi należy brać też pod uwagę sprawy:

• lęku przed tą chorobą,
• wpływu psychiki pacjenta na przebieg choroby,
• możliwości niesienia wsparcia psychicznego w trakcie choroby.
  

Rak piersi jest przyczyną niemal 13% wszystkich zgonów spowodowanych nowotworami u kobiet. Każdego roku wykrywanych jest ponad 10 000 nowych przypadków. Tylko około połowa tych kobiet będzie miało szansę na przeżycie ponad 5 lat. Szczyt zachorowań przypada na 5 i 6 dekadę życia.

Czynniki ryzyka związanego z zachorowaniem na raka piersi to:

• przebyty rak piersi
• co najmniej dwa zachorowania na raka piersi wśród bliskich krewnych
• przebyte łagodne choroby piersi przebiegające z rozrostem
• wczesna pierwsza i późna ostatnia miesiączka
• późna pierwsza ciąża lub bezdzietność
  

Osoby należące do grupy podwyższonego ryzyka często zmagają się z lękiem. Ważną sprawą jest to, aby choroba została w porę wykryta. Mechanizm wypierania często to uniemożliwia.

W celu wczesnego wykrycia raka należy stosować się do poniższych zaleceń:

1. od 20 roku życia należy samodzielnie badać piersi raz w miesiącu, najlepiej w tydzień po miesiączce. Kobiety nie miesiączkujące powinny wykonywać badanie w określonym dniu w miesiącu (np. 1-go)
2. od 30 roku życia należy się poddawać badaniu przez lekarza nawet gdy nie występują żadne niepokojące zmiany
3. od 35 roku życia należy regularnie wykonywać mammografię
   - między 35 a 38 rokiem życia każda kobieta powinna wykonać co najmniej jedno badanie mammograficzne
   - w wieku 40-49 lat kobieta powinna wykonywać mammografię co dwa lata,
   - w wieku 50-60 lat należy wykonywać to badanie raz w roku,
   - powyżej 60 roku życia kobieta powinna wykonywać badanie mammograficzne według zaleceń lekarza(zwykle co 1,5 roku).
   

Profilaktyka

We wczesnym wykrywaniu raka piersi największe znaczenie ma mammografia. U kobiet w wieku powyżej 50 lat prowadzenie mammograficznych badań przesiewowych powoduje obniżenie ryzyka zgonu z powodu raka piersi o koło 30%. Minister Zdrowia zdecydował ostatnio o rozpoczęciu w Polsce populacyjnego skriningu raka piersi. Centrum Onkologii zostało powołane na koordynatora tego projektu.

UWAGA !!! Ogromne znaczenie w walce z rakiem piersi ma obniżanie społecznego lęku przed rakiem, zapewnienie dostępu do świadczeń na odpowiednim poziomie. Istotnym elementem jest propagowanie autobadania.

Rrozpoznanie

Objawy raka piesi:

• niebolesny guz, zgrubienie w obrębie piersi
• zmiana kształtu piersi
• zmiany na skórze piersi
• zaburzenia kształtu brodawek
  

Rak piersi może być wykryty jedynie na podstawie badania mammograficznego. W każdym przypadku rozpoznanie raka piersi musi być potwierdzone badaniem histologicznym lub cytologicznym. U chorych bez ustalonego rozpoznania mikroskopowego nie należy podejmować leczenia.

Wyróżnia się dwa podstawowe typy raka

• rak przedinwazyjny
• rak inwazyjny

Po ustaleniu rozpoznania określany jest stopień klinicznego zaawansowania. W tej klasyfikacji uwzględnia się wielkość guza pierwotnego, występowanie przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych i występowanie przerzutów odległych.

Leczenie
Leczenie raka piersi jest skomplikowane. Najczęściej wykorzystywane jest leczenie skojarzone:

• chirurgia
• radioterapia
• chemioterapia
• hormonoterapia
• leczenie objawowe

Leczenie zależy od typu raka i jego zaawansowania klinicznego.

Rak przedinwazyjny
w przypadku rozległych zmian metodą leczenia z wyboru jest prosta mastektomia
w przypadku zmian ograniczonych możliwe jest leczenie oszczędzające

Rak inwazyjny
Leczenie z reguły jest skojarzone. Konieczne jest zastosowanie różnych metod. Wymaga to ściślej współpracy lekarzy rożnych specjalizacji

Wyróżnić można następujące rodzaje leczenia:

• Radykalne leczenie miejscowe. Z reguły jest to leczenie chirurgiczne. Klasyczną metodą jest mastektomia. Leczenie oszczędzające może być przeprowadzone w przypadku ograniczonego zakresu zmian. Biopsja węzła wartowniczego pozwala na uniknięcie usuwania u części chorych pachowych węzłów chłonnych. W przypadku leczenia oszczędzającego jego integralną część stanowi radioterapia.
• Leczenie uzupełniające. Jest to leczenie systemowe prowadzone po zakończeniu miejscowego leczenia radykalnego. Jego celem jest zniszczenie mikroprzerzutów. Odpowiednie stosowanie tej metody pozwala na wydłużenie życia chorych. Ostatnio opublikowano szereg prac naukowych, w których udokumentowano skuteczność nowych leków na tym etapie leczenia.
• Rehabilitacja psychiczna i fizyczna. Stanowi integralną część leczenia. Umożliwia chorym powrót do normalnego życia.
• Rekonstrukcja. Może być wykona u wszystkich kobiet poddanych mastektomii. Wskazania zależą od chorej. W nielicznych przypadkach możliwe jest wykonanie jednoczasowe mastektomii i rekonstrukcji.
  

Leczenie nawrotu choroby

U części chorych po radykalnym leczeniu miejscowym wystąpić może nawrót choroby. Głównymi metodami stosowanymi w leczeniu nawrotu są chemioterapia, hormonoterapia i radioterapia. Za pomocą tych metod możliwe jest wydłużanie życia chorych i łagodzenie dolegliwości powodowanych przez nowotwór.

Wyniki leczenia

Polska należy do krajów o średniej zapadalności na raka piersi. Ryzyko zachorowania Polki jest 3-4 razy mniejsze niż ryzyko zachorowania Szwedki bądź Brytyjki. Niestety wyniki leczenia są w Polsce gorsze niż w krajach rozwiniętych. Średnie 5-letnie przeżycie dla krajów europejskich wynosi 77%, dla Polski 58%.

Poprawę wyników leczenia można uzyskać przez:

• zmniejszenie społecznego lęku przed rakiem
• zwiększenie liczby wielospecjalistycznych ośrodków
• zajmujących się leczeniem raka piersi
• w prowadzeniem populacyjnego skriningu raka piersi
• zwiększenie dostępu do nowoczesnych metod leczenia

Autor: Prof. dr hab. med. Maciej Krzakowski
Krajowy Konsultant w dziedzinie Onkologii Klinicznej
Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej
Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie