Metody wspomaganego rozrodu

Spis treści

1. Zapłodnienie pozaustrojowe IN VITRO - IVF
2. Mikromanipulację ICSI
3. Mikromanipulacja ICSI-PESA, ICSI-TESA
4. Dojajowodowe przeniesienie gamet GIFT
5. Dojajowodowe przeniesienie zygoty ZIFT

Techniki wspomagające płodność, tzw. metody wspomaganego rozrodu (ART- Assisted Reproductive Technics) to zabiegi, które polegają na pobraniu komórek jajowych z jajnika a następnie ich połączeniu z plemnikami poza ustrojem kobiety i wprowadzeniu zarodka do macicy. Do podstawowych metod leczenia niepłodności można zaliczyć:

• zapłodnienie in vitro ( In-Vitro Fertilization with Embrio Transfer, IVF-ET)
• mikromanipulację ICSI (intra-cytoplasmic sperm injection, ICSI)
• mikromanipulacja z użyciem plemników uzyskanych podczas biopsji najądrza lub jądra ICSI-PESA, ICSI-TESA
• dojajowodowe przeniesienie gamet (gamete intrafallopian transfer, GIFT)
• dojajowodowe przeniesienie zygoty (zygote intrafallopian transfer, ZIFT)
  

Wskazaniem do zapłodnienia pozaustrojowego są:

• niedrożne, bądź patologiczne jajowody lub wrodzony ich brak
• niektóre postacie endometriozy
• obniżone parametry nasienia (< 10mln/ml, < 30% ruchu a + b)
  
• zespół niepękających pęcherzyków jajnikowych (LUF)
• niepłodność idiopatyczna ( niewyjaśnionego pochodzenia)
• zaburzenia hormonalne (brak jajeczkowania)
• długoletni związek nie posiadający własnego potomstwa
  

Zapłodnienie pozaustrojowe IN VITRO - IVF

Zapłodnienie pozaustrojowe IVF-ET (In Vitro Fertilization, Embryo Transfer) jest jedną z metod wspomaganego rozrodu polegającą na połączeniu poza ustrojem kobiety komórek rozrodczych tj. komórki jajowej i plemników oraz rozwoju wczesnego zarodka w warunkach laboratoryjnych.

Procedura rozpoczyna się od stymulacji farmakologicznej jajników w celu wytworzenia kilku pęcherzyków, co odbywa się pod stałą obserwacją ultrasonograficzną wzrostu i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych oraz wzrostu błony śluzowej macicy. Prawidłowy wzrost błony śluzowej macicy gwarantuje poprawne zagnieżdżenie się podanych zarodków i utrzymanie ciąży. Wielkość pęcherzyków w jajników oraz stężenie estradiolu w surowicy krwi pozwala stwierdzić czy komórki jajowe są dojrzałe, gotowe do pobrania. Kolejnym etapem jest pobranie komórek jajowych z płynem pęcherzykowym poprzez wprowadzenie przez pochwę do jajnika pod kontrolą USG specjalnej cienkiej igły. Następnie w laboratorium pozyskane oocyty oceniane są pod względem prawidłowości budowy oraz stopnia dojrzałości i umieszczane są w inkubatorze, w specjalnym podłożu do hodowli razem ze przygotowanymi plemnikami męża, gdzie w specjalnych warunkach fizycznych (stałą temperaturę 37°C , 5% CO2 i odpowiednią wilgotność) dochodzi do zapłodnienia. Po około 48-72 h otrzymane embriony są przenoszone do jamy macicy (embriotransfer – ET) za pomocą cienkiej elastycznej sondy. Aby zmniejszyć ryzyko ciąży mnogiej ogranicza się liczbę podawanych embrionów do 2 lub 3 w zależności od wieku pacjentki a nadliczbowe embriony są zamrażane i mogą być przechowywane przez wiele lat w temperaturze ciekłego azotu. W ten sposób istnieje możliwość przeniesienia ich do macicy w dowolnym czasie bez konieczności stymulacji owulacji i punkcji.

Po upływie 2 tygodni od dnia transferu przeprowadzamy test ciążowy. Po pięciu tygodniach wykonujemy badanie USG, które ostatecznie potwierdza pomyślny wynik zabiegu i zajście w ciążę.

Ryzyko niepowodzeń i powikłań podczas leczenia

Podobnie jak w przypadku naturalnego poczęcia ciąża powstała w wyniku zapłodnienia pozaustrojowego może zakończyć się poronieniem, obumarciem płodu, ciążą pozamaciczną czy też porodem płodu z wadą rozwojową.

Mikromanipulację ICSI

Mikromanipulację ICSI (intra-cytoplasmic sperm injection, ICSI) to procedura będąca uzupełnieniem programu zapłodnienia pozaustrojowego, stosowana jest w przypadkach, gdy w wyniku uprzednio stosowanych metod nie uzyskano zarodków. Metodę tę stosuje się przy małej liczbie plemników w nasieniu ( < 5ml/ml), znacznie obniżonej ruchomości, lub nieprawidłowej morfologii plemników czy obecności przeciwciał przeciwplemnikowych.

 

Początkowy przebieg mikromanipulacji ICSI jest taki sam jak w przypadku zapłodnienia In vitro, pacjentka poddawana jest stymulacji hormonalnej a następnie punkcji jajników. Jednak po punkcji jajnika, oczyszcza się pobraną komórkę jajową od komórek pęcherzykowych i po około 2h do wnętrza każdej komórki jajowej za pomocą cienkiej pipety wprowadza się pojedynczy, uprzednio wybrany plemnik. Po około 20 godzinach ocenia się czy zapłodnienie przebiegło prawidłowo a uzyskane w ten sposób zarodki hoduje się w inkubatorze przez kolejne 2 dni po czym otrzymane embriony są przenoszone do jamy macicy (embriotransfer - ET) za pomocą cienkiej elastycznej sondy. Technika ta zwiększa szanse na uzyskanie zapłodnionej komórki jajowej a sam zabieg ICSI jest uważany za bezpieczny i nie niesie podwyższonego ryzyka nieprawidłowego rozwoju dziecka.

Mikromanipulacja ICSI-PESA, ICSI-TESA

Mikromanipulacja z użyciem plemników uzyskanych podczas biopsji najądrza lub jądra (ICSI-PESA, ICSI-TESA) to metody identyczne z mikromanipulacją ICSI z tym, że plemniki otrzymuje się drogą naklucia najądrza lub jądra.

Dojajowodowe przeniesienie gamet GIFT

Dojajowodowe przeniesienie gamet (gamete intrafallopian transfer, GIFT) to odmiana sztucznego zapłodnienia (IVF) stosowane u kobiet z niepłodnością nieznanego pochodzenia oraz w przypadku nieznacznie obniżonej płodności partnera.

W GIFT pobrana komórka jajowa podobnie jak do zapłodnienia In vitro, zostaje zmieszana z plemnikami po czy gameta zostaje wprowadzona do jajowodu przy pomocy długiej, cienkiej sondy w trakcie laparoskopii.

Metoda ta obecnie nie jest stosowana ze względu na konieczność wykonania operacji.

Dojajowodowe przeniesienie zygoty ZIFT

 

Dojajowodowe przeniesienie zygoty (zygote intrafallopian transfer, ZIFT) to odmiana sztucznego zapłodnienia (IVF) stosowane u kobiet z niepłodnością nieznanego pochodzenia oraz w przypadku nieznacznie obniżonej płodności partnera.

W ZIFT pobrana komórka jajowa podobnie jak do zapłodnienia In vitro, zostaje zmieszana z plemnikami po czy zarodek zostaje wprowadzona do jajowodu przy pomocy długiej, cienkiej sondy w trakcie laparoskopii.

Metoda ta obecnie nie jest stosowana ze względu na konieczność wykonania operacji.