Żylaki powrózka nasiennego

Spis treści

1. Przyczyny żylaków powrózka nasiennego
2. Objawy żylaków powrózka nasiennego
3. Rozpoznawanie żylaków powrózka nasiennego
4. Leczenie żylaków powrózka nasiennego

Żylaki powrózka nasiennego są to poszerzone naczynia żylne zbierającego krew z jądra, które w trakcie badania wyczuwalne są w obrębie moszny jako guzowate twory obecne nad jądrem. Żylaki powrózka nasiennego pojawiają się zwykle u kilkunastoletnich chłopców i mogą zostać wykryte w trakcie badania przedmiotowego przy użyciu prostych metod.

Występowanie żylaków wiążą się z zahamowaniem wzrostu jądra orz z ich wpływie na parametry nasienia i uznawane są za jedną z głównych przyczyn niepłodności. Wśród mężczyzn zgłaszających się z powodu niepłodności odsetek stwierdzanych żylaków sięga 30-40%. Dowiedziono, że niekorzystne zmiany w budowie i funkcjonowaniu jądra cofają się po skutecznej korekcji żylaków.

Do prawidłowej spermatogenezy niezbędna jest odpowiednia temperatura otaczająca jądro, niższa niż temperatura ciała. Obecność żylaków powoduje jej podniesienie co w efekcie ma negatywny wpływ na pewne parametry nasienia, powodujący zmniejszenie ogólnej liczebności plemników, zmniejszenie ich ruchliwości czy zwiększenie odsetka form nieprawidłowych.

Częstość występowania waha się między 5 a 30%, średnio oscylując wokół 15%. Żylaki powrózka nasiennego sporadycznie wykrywane są przed 12 r.ż., a po tym okresie częstość ich rośnie wraz z wiekiem, by ok. 15 r.ż. ustabilizować się na poziomie stwierdzanym u dorosłych mężczyzn.

Przyczyny żylaków powrózka nasiennego

Wśród predyspozycji do powstawania żylaków powrózka nasiennego najważniejszą rolę odgrywa wzrost ciśnienie hydrostatycznego w obrębie żył odprowadzających krew z jądra, który ma związek z anatomią naczyń żylnych w obrębie jamy brzusznej. Powoduje to, że ponad 90% żylaków powstaje po stronie lewej. W przypadku, gdy żylaki stwierdzane są prawostronnie powinna zostać wdrożona wnikliwa diagnostyka w celu wyjaśnienia przyczyn ewentualnego ucisku żył z zewnątrz np. przez guz.

Objawy żylaków powrózka nasiennego

W większości przypadków obecność żylaków powrózka nie powoduje wyraźnych dolegliwości. Niekiedy pacjenci zgłaszają występowanie uczucia ciężkości, tępego bólu lub dyskomfortu w obrębie moszny. Często mężczyźni sami wyczuwają u siebie guzowate twory umiejscowione ponad jednym z jąder, nie występujące po stronie przeciwnej.

Rozpoznawanie żylaków powrózka nasiennego

W rozpoznaniu żylaków powrózka nasiennego niezwykle istotne jest prawidłowo przeprowadzone badanie fizykalne zarówno w pozycji stojącej jak i leżącej. Lekarz obejrzy mosznę, a następnie palpacyjnie zbada powrózki nasienne przed i w trakcie kaszlu (próba Valsalvy). Dzięki badania żylaków podczas tej próby można zakwalifikować żylaki powrózka do jednej z grup:

• I stopień - Małe, początkowo trudno wyczuwalne, ujawniają się w pozycji stojącej podczas próby Valsalvy
• II stopień - Większe, pomimo że nie są widoczne dają się stwierdzić dotykiem, a próba Valsalvy powoduje ich dalsze nabrzmienie
• III stopień - Duże żylaki widoczne są gołym okiem powodując zniekształcenie zarysu moszny

Kolejnym badaniem jest ocena wielkość i konsystencję jąder bądź za pomocą specjalnego przyrządu (orchidometr) lub przy zastosowaniu technik ultrasonograficznych.

Leczenie żylaków powrózka nasiennego

Najważniejszymi wskazaniami do leczenia operacyjnego nastolatków jest:

• zahamowanie wzrostu objętości jądra po stronie żylaków w stosunku do objętości jądra przeciwległego, połączone z II i III stopniem klinicznego zaawansowania żylaków
• występowaniu objawów podmiotowych pod postacią bólu czy uczucia dyskomfortu w mosznie
• współistnienie zmian w konsystencji jądra
• obecność żylaków obustronnych
• postępujące nasilanie się stopnia zaawansowania zmian

Zaburzenia parametrów nasienia rzadziej podawane są jako czynnik przesądzający o konieczności terapii w tej grupie wiekowej ze względu na wspomniane wcześniej nieścisłości.

Wśród metod operacyjnego leczenia żylaków powrózka nasiennego wyróżniamy:

• tradycyjne metody chirurgiczne
• metody laparoskopowe
• techniki doprowadzające do embolizacji lub sklerotyzacji żyły jądrowej