Wrodzona dysplazja stawu biodrowego

Wrodzona dysplazja stawu biodrowego
Spis treści
  1. Przyczyny wrodzonej dysplazji stawu biodrowego
  2. Rozpoznanie dysplazji stawu biodrowego
  3. Leczenie wrodzonej dysplazji stawu biodrowego
Termin dysplazja obejmuje wszystkie nieprawidłowości anatomiczne w obrębie stawu biodrowego, które mogą być wrodzone lub rozwinąć się w okresie noworodkowym lub niemowlęcym. Wrodzona dysplazja stawu biodrowego powstaje w okresie życia płodowego i jest najczęściej występującą wadą wrodzoną u ludzi a jej najbardziej nasilona forma to wrodzone zwichnięcie stawów biodrowych. Wrodzona dysplazja biodra rozpowszechniona jest na całym świecie, jednak najczęściej wada dotyczy rasy białej, a szczególnie mieszkańców Europy Środkowej i Wschodniej. Częstość jej występowania w populacji polskiej oceniana jest na 4% do 10% dzieci.

Niedorozwój stawu biodrowego dotyczy najczęściej wszystkich elementów stawu. Panewka jest niewykształcona (płaska , stroma, szeroka) i w mniejszym stopniu pokrywająca głowę kości udowej, cechuje się stromym nachyleniem. Nieprawidłowo ukształtowany jest także bliższy koniec kości udowej będący elementem stawu, który wykazuje koślawość i antetorsję.
W przypadku stwierdzenia dysplazji wczesna diagnostyka i natychmiastowe podjęcie leczenia dają gwarancję uzyskania prawidłowej przebudowy stawu w pierwszych miesiącach życia.

Przyczyny wrodzonej dysplazji stawu biodrowego

Obecnie uważa się, że dysplazja stawów biodrowych powstaje w wyniku pierwotnego uszkodzenia zawiązka miednicy i biodra. Inne teorie tłumaczące rozwój dysplazji to teoria mechaniczna według której przyczyną dysplazji jest ułożenie nóżek płodu w zgięciu i przywiedzeniu oraz nadmiernej rotacji zewnętrznej. Podkreśla się również rolę w rozwoju dysplazji biodra czynników hormonalnych (estrogenów i relaksyny), które działają zwiotczająco na torebkę stawową i w ten sposób predysponują do rozwoju dysplazji. Teoria genetyczna natomiast potwierdza częstsze rodzinne występowanie dysplazji biodra, oraz częstsze występowanie wady u dziewczynek ( 4-6 razy częściej niż w chłopców). Jeśli jedno z rodziców urodziło się również z dysplazją prawdopodobieństwo zachorowania dziecka jest większe.

Rozpoznanie dysplazji stawu biodrowego

Wczesne rozpoznanie dysplazji jest najważniejsze dla dalszego leczenia oraz rokowania. Każdy noworodek (dziecko do 1 miesiąca życia) powinien zostać zbadany przez doświadczonego ortopedę, który badając może wcześnie wykryć objawy wskazujące na niedorozwój stawów. W badaniu klinicznym oceniamy stopień odwiedzenia stawów biodrowych oraz ich stabilność (objaw Barlowa i Ortolani'ego). Sprawdza się czy dziecko symetrycznie i równomiernie odwodzi na boki obie nóżki i czy przy ruchach głowa kości udowej nie wyskakuje ze stawu. Jeśli słychać wtedy wyraźny "klik", oznacza to, że staw jest niestabilny. Bada się też, czy fałdy pod pośladkami są symetryczne i czy oba uda mają jednakową długość. Niesymetryczność fałdów nie świadczy jeszcze o dysplazji, natomiast nierówna długość ud to już objaw niepokojący, który może wskazywać na jej występowanie.

Obecnie podstawą profilaktyki są badania ultrasonograficzne stawów biodrowych, które pomagają wykryć zmiany nieuchwytne w badaniu ortopedycznym. Zdjęcie RTG jest coraz rzadziej wykorzystywane w rozpoznawaniu dysplazji, z przyczyny powszechnego wprowadzenie USG do diagnostyki , oraz szkodliwości promieniowania rentgenowskiego.

W badaniu USG obrazy stawów biodrowych zostały podzielone według Grafa na kilka typów rozwojowych począwszy od bioder prawidłowych do zwichniętych:

  • Typy Ia i Ib to odmiany prawidłowo rozwiniętego stawu biodrowego
  • Typ IIa to biodro niedojrzałe, lecz jeszcze nie w stopniu wymagającym leczenia. Typ ten musi być kontrolowany gdyż u części dzieci z tym typem dochodzi do samoistnej poprawy (IIa+), a część nie rozwija się prawidłowo i staje się biodrami dysplastycznymi (IIa- przed końcem 3 miesiąca życia i IIb po ukończeniu 3 m.ż.)
  • Typ IIc to nieprawidłowe stawy biodrowe czyli dysplazji zagrożonej przemieszczeniem
  • Typy IIIa i IIIb to biodra podwichnięte
  • Typ IV to biodro zwichnięte
  • Typ D jest biodrem dysplastycznym z decentracją głowy kości udowej
Typ Ukształtowanie panewki Kostny brzeg panewki Obrąbek chrzęstny Kąt alfa Kąt beta
Ia i Ib dobre ostry lub tępy wąski i długi lub krótki o szerokiej podstawie > 60° < 55°
IIa+ dość dobre zaokrąglony szeroki obejmujący głowę kości udowej 50°-59° > 55°

Leczenie wrodzonej dysplazji stawu biodrowego

Leczenie dysplazji stawów biodrowych zależy od wieku rozpoznania i zmian patologicznych stawu biodrowego. Im wcześniej nastąpi właściwe rozpoznanie i podjęcie leczenia tym możliwość uzyskania prawidłowego ustawienia w stawie jest większa.

Po rozpoznaniu dysplazji lekarz może zalecić tzw. szerokie pieluchowanie dzięki któremu nóżki niemowlęcia będą ułożone w pozycji żabki: zgięte pod kątem prostym w stosunku do tułowia i rozłożone na boki. Do szerokiego pieluchowania najlepsze są pieluchy tetrowe z których dwie składa się w prostokąt, a trzecią złożoną w trójkąt nakłada na pozostałe. Dzięki takiemu ułożeniu staw przebudowuje się i rozwija.

Leczenie zachowawcze polega na prawidłowym ustawieniu elementów stawu (centralne utrzymanie głowy kości udowej panewce) i utrzymanie go przez odpowiednio długi okres czasu. Pozwala to na formowanie panewki na głowie kości udowej i powrót prawidłowego kształtu elementów stawowych. Do tego celu służą różnego typu rozwórki: poduszka Frejki, uprząż Pawlika, szyna Koszli itp. dzięki którym następuje centrowanie główki w panewce poprzez utrzymanie bioder w odwiedzeniu i zgięciu stawów. Leczenie aparatami trwa zwykle ok. pół roku w czasie którym aparat jest zdejmowany tylko do kąpieli oraz przy przewijaniu malucha.

W razie braku poprawy lub w przypadku zwichnięcia biodra należy wykonać nastawienie ręczne w znieczuleniu ogólnym pod kontrolą rtg , niejednokrotnie po uprzednim przygotowaniu wyciągiem. Uzyskane nastawienie zwichnięcia należy unieruchomić opatrunkiem gipsowym zwanym żabką.

W przypadku nieskuteczności leczenia zachowawczego lub zbyt późnej diagnostyki konieczne jest leczenie operacyjne. Metody zabiegu zależą od patologii biodra i wieku chorego.

Ocena artykułu

4.59
z 138 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(92)
4
 
(41)
3
 
(1)
2
 
(3)
1
 
(1)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.59 z 138 głosów

96%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty