Testy prowokacyjne w alergologii

Spis treści

1. Przygotowanie do testów prowokacyjnych alergicznych
2. Badanie testów prowokacyjnych w alergologii
3. Postępowanie po testach prowokacyjnych alergologicznych

Testy prowokacyjne polegają na bezpośrednim podaniu alergenu w celu wywołania objawów chorobowych alergii na podany alergen. Testy ekspozycyjne potwierdzają, czy określone alergeny są odpowiedzialne za obserwowane u chorego objawy chorobowe. Najczęściej stosowane formy prowokacji z wybranym alergenem w zależności od sposobu prowokacji to:

• prowokacja donosowa,
• prowokacja dooskrzelowa,
• prowokacja pokarmowa po diecie eliminacyjnej.

Przygotowanie do testów prowokacyjnych alergicznych

Wskazania
Testy są stosowane w celu:

• potwierdzenie wywiadu alergologicznego, testów skórnych i badań serologicznych.
• ustalenie wskazań do odczulania.
• monitorowanie odczulania.

Przeciwwskazania

• zaostrzenie objawów choroby alergicznej
• ostre choroby infekcyjne

Zakres badań jest ustalany indywidualnie w zależności od stanu zdrowia pacjenta.

Przygotowanie do badania
Przed wykonaniem testów skórnych wymagana jest ocena lekarska aktualnego stanu zdrowia pacjenta. Badanie może być wykonane po dwóch tygodniach od odstawienia leków przeciwhistaminowych o przedłużonym działaniu (hismanal, zaditen, intal, tilade) natomiast chory powinien również przerwać na co najmniej 48 godzin pobieranie leków przeciwhistaminowych (clemastin, diphergan, hydroxizyna, phenazolina, zyrtec, clarityna, fenistil, preparatów wapnia i kortykosterydów). W dniu badania należy unikać większych wysiłków fizycznych, a najlepszą porą na wykonywanie testów jest późna jesień.

Badanie testów prowokacyjnych w alergologii

Prowokacja donosowa
Prowokacja donosowa polega na podaniu alergenu na małżowinę nosową dolną przewodu nosowego po wcześniejszym przechylenia głowy badanego do przodu. Ocenę nasilenia rekacji alergicznej ocenia się na podstawie zmniejszenia przepływu powietrza przez nos, mierzonego za pomocą rynomanometru urządzenia, które ocenia narastające opory przepływu powietrza w nosie. Prowokację donosową wykonuje się u osób z alergenem sezonowym poza sezonem pylenia a z alergenami całorocznymi u chorych bez nasilonych objawów chorobowych.

Prowokacja dooskrzelowa
Prowokacja dooskrzelowa polega na wdychaniu aerozolu z alergenem. Ocenę stopnia nasilenia reakcji alergicznej dokonuje się za pomocą badania spirometrycznego, które ocenia narastające opory przepływu powietrza w drogach oddechowych. Badanie to powinno być wykonane w warunkach szpitalnych.

Prowokacja pokarmowa
Prowokacja pokarmowa polega na odstawieniu pokarmów podejrzanych o wywołanie objawów chorobowych (dieta eliminacyjna), a następnie ich podaniu (prowokowanie) i obserwacji reakcji pacjenta.

Uwaga
Należy poinformować lekarza o wszelkich nagłych dolegliwościcah takich jak uczucie osłabienia, kaszel, chrypka, duszność, zaburzenia połykania, zaburzenia widzenia, świąd skóry, objawy ze strony nosa (zatykanie, wydzielina, świąd i kichanie). Często mogą one poprzedzać objawy wstrząsu anafilaktycznego, który jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

Postępowanie po testach prowokacyjnych alergologicznych

W dniu po badaniu należy unikać możliwości kontaktu z alergenami i większych wysiłków fizycznych.

Powikłania
Przy wykonywaniu testów skórnych istnieje teoretyczna możliwość, że odpowiedź organizmu na wprowadzony na uszkodzoną powierzchnię skóry alergen będzie bardzo silna i wywoła wzmożone objawy alergizacji (duszność, wstrząs), dlatego testy zawsze przeprowadza się w warunkach poradni lub szpitala, gdzie zapewniona jest szybka pomoc lekarska.