Spodziectwo

Spis treści

1. Rodzaje spodziectwa
2. Występowanie spodziectwa
3. Objawy spodziectwa
4. Rozpoznanie spodziectwa
5. Leczenie spodziectwa
6. Powikłania spodziectwa

Spodziectwo (hypospadiasis) jest to wada wrodzona męskich narządów płciowych polegająca na braku końcowego odcinka cewki moczowej a ujście cewki moczowej usytuowane jest od dołu po stronie brzusznej prącia. Dość często ujście cewki moczowej jest zwężone co często powoduje trudności podczas oddawania moczu. W miejscu w którym powinna znajdować się cewka moczowa znajduje się podłużne zagłębienie, a prącie w tym odcinku jest przygięte w kierunku do krocza. Skrzywienie prącia nasila się podczas wzwodu i jeśli jest dużego stopnia, w przyszłości może uniemożliwić normalny stosunek płciowy. W wadzie tej napletek przykrywa jedynie żołądź prącia od góry, a nie otacza żołędzi tak jak ma to miejsce w warunkach normalnych. 

Rodzaje spodziectwa

W zależności od umiejscowienia ujścia cewki moczowej rozróżniamy spodziectwo:

• żołędziowe
• rowkowe
• prąciowe przednie
• prąciowe środkowe
• prąciowe tylne
• kątowe tj. prąciowo-mosznowe
• mosznowe
• kroczowe
  

Ogólnie im dłuższego odcinka cewki brakuje, tym wada jest poważniejsza.

Występowanie spodziectwa

Częstość występowania w Polsce ocenia się na 3-4 na 1000 noworodków płci męskiej. Najczęściej, bo aż w 70% spotyka się spodziectwo przednie, w 10% środkowe, a najcięższe przypadki spodziectwa tylnego stanowią około 20%.

Objawy spodziectwa

Rozpoznanie spodziectwa dokonuje się zaraz po po urodzeniu dziecka na podstawie wyglądu prącia. Napletek jest rozdwojony i jedynie przykrywa żołądź a nie otacza jej tak jak to ma miejsce w warunkach prawidłowych. Brak jest wędzidełka napletka. Prącie ma kształt zakrzywiony co jest głównie widoczne u starszych dzieci zwłaszcza podczas wzwodów, kiedy prącie zamiast być wyprostowane jest mniej lub bardziej przygięte w kierunku krocza. Noworodek oddaje mocz "pod siebie" ze wzgledu na umiejscowienie ujścia cewki moczowej. Przy współistniejącym zwężeniu ujścia cewki strumień moczu jest cienki i osiąga duże odległości.

Rozpoznanie spodziectwa

Badania przedoperacyjne mają na celu:

• potwierdzenie rozpoznania
• ocenę układu moczowego
• rozpoznanie ewentualnych wad towarzyszących
  

Dziecko kieruje się do badania USG, a w razie konieczności do innych badań diagnostycznych. Niekiedy konieczna może być cystoskopowa ocena cewki moczowej. Z reguły w przednich i środkowych postaciach wady rozpoznanie najczęściej nie budzi wątpliwości i nie wymaga potwierdzenia przy pomocy badań dodatkowych, natomiast w przypadkach wad wysokich, gdy narządy płciowe zewnętrzne mają cechy obojnacze i w razie nieobecności jąder w mosznie konieczne jest ustalenie płci przy pomocy oceny kariotypu i cystoskopii.

Leczenie spodziectwa

Postępowanie w przypadku spodziectwa polega na wykonaniu zabiegu operacyjnego polegającego na uzyskaniu normalnego kształtu prącia, umożliwiającego normalne czynności płciowe oraz wytworzenie brakującego odcinka cewki moczowej. Chirurgiczną korekcję wady wykonuje się w każdym wieku, jednak najkorzystniejszym okresem dla przeprowadzenia leczenia jest wiek około 2-go roku życia. Ważne jest zakończenie leczenia przed wykształceniem się u dziecka świadomości odrębności płci, wyrażającej się tutaj w sposobie oddawania moczu.

Mimo że leczenie spodziectwa jest chirurgiczne to jednak nie wszystkie przypadki kwalifikują się do operacji. Nie wymagają leczenia chłopcy z najniższymi postaciami wady, z prąciem prostym podczas wzwodu i z ujściem cewki moczowej o normalnej szerokości.

W miarę konieczności dokonać można kalibracji nowo wytworzonej cewki moczowej.

Powikłania spodziectwa

Najczęstszym powikłaniem jest przetoka cewki moczowej czyli dodatkowy kanał wytworzonej cewki moczowej, przez który wydobywa się mocz w czasie oddawania moczu. Ujawnia się zwykle podczas pierwszych prób oddawania moczu, niekiedy nieco później. Mogą jej pojawienie się poprzedzić dolegliwości bólowe. Powikłanie to wymaga prawie zawsze zamknięcia operacyjnego, co dokonuje się po uzyskaniu całkowitego zagojenia, zwykle po 6-ciu miesiącach po pierwotnej operacji.