Płonica

Spis treści

1. Epidemiologia płonicy
2. Objawy płonicy
3. Powikłania płonicy
4. Rozpoznanie płonicy
5. Leczenie płonicy

Płonica (scarlatina) określana potocznie jako szkarlatyna jest chorobą zakaźną, która występuje u osób wrażliwych na działanie egzotoksyn A, B lub C tzw. toksyn erytrogennych wytwarzanych przez szczepy paciorkowców z grupy A. Po przechorowaniu choroby prawie u wszystkich pozostaje trwała odporność na dany typ paciorkowca produkującego jedną z trzech rodzajów toksyn. Tak więc teoretycznie jedna osoba może 3 krotnie chorować na płonicę.

Epidemiologia płonicy

Źródłem zakażenia jest chory człowiek na płonicę, na paciorkowcowe zapalenie gardła a także zdrowy nosiciel bakterii. Do zakażenia oprócz kontaktu bezpośredniego może dojść również drogą pośrednią przez odzież i sprzęt używany przez chorą osobę.

Objawy płonicy

Choroba rozpoczyna po krótkim, 1-3 dniowym okresem wylęgania nagłym wzrostem gorączki i złym samopoczuciem, któremu zwłaszcza u dzieci mogą towarzyszyć wymioty. Następnie pojawia się charakterystyczna wysypka porównywana do wyglądu skóry po nakłuciu szczotką ryżową. Wysypka ta obejmuje całe ciało z wyjątkiem trójkąta między fałdami policzkowymi tzw. trójkąt Fiłatowa. Wysypka płonicze szczególnie obficie występuje w miejscach dobrze ocieplonych i w fizjologicznych zgięciach ( brzuch, pachwiny, pośladki, zgięcia łokciowe i kolanowe). Charakterystyczną cechą wysypki jest jej znikanie po potarciu palcem lub ucisku skóry z pozostawieniem żółto podbarwionego podłoża. Bardzo często powstają linijnie ułożone wybroczyny wzdłuż fałdów skórynych, które są wynikiem uszkodzenia przez toksynę erytrogenną drobnych naczyń krwionośnych. Jednocześnie z trwaniem wysypki występują zmiany w gardle od jego zaczerwienienia do powstania nalotów na powiększonych migdałkach. Po 2-3 dniach trwania wysypki ustępuje trwające od początku choroby obłożenie języka odsłaniające żywoczerwony język z wyraźnie uwypuklonymy brodawkami i kubkami smakowymi tzw. język malinowy.

Wysypka płonicza zwykle znika w przeciągu 1 tygodnia, a po kilku dniach od jej ustąpienia pojawia się bardzo charakterystyczne dla płonicy płatowe łuszczenie skóry na dłoniach i stopach.

Powikłania płonicy

Obecnie powikłania występują bardzo rzadko. Najczęściej są to:

• zapalenie węzłów chłonnych
• zapalenie ucha środkowego
• zapalenie nerek
• zapalenie stawów
• zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzi

Rozpoznanie płonicy

Lekarz może rozpoznać chorobę na podstawie charakterystycznego przebiegu. W krwi obwodowej występuję zwiększenie liczby leukocytów, a od początku 2 tygodnia eozynofilia (8-15%)

Leczenie płonicy

Lekiem z wyboru jest penicylina stosowana przez 7 dni. Dodatkowa można podawać witaminę C, leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.