Parodontoza - jak leczyć i zapobiegać?

1. Jakie są przyczyny paradontozy?
2. Zapalenie dziąseł a zapalenie przyzębia
3. Objawy paradontozy
4. Leczenie zapalenia przyzębia
5. Higiena w domu

Jakie są przyczyny paradontozy?

Parodontoza, jest to powszechne określenie zapalenia przyzębia. Przy niedostatecznej higienie jamy ustnej dochodzi do odkładania się płytki nazębnej na powierzchni szkliwa, która z czasem ulega mineralizacji tworząc kamień nazębny. Obecne w płytce i kamieniu nazębnym bakterie wnikają do kieszonek dziąsłowych powodując stan zapalny, a wydzielane przez nie toksyny powodują z czasem stopniowe obniżanie się dziąseł i poziomu kości wokół zębów.

Do rozwoju choroby przyczyniają się wady zgryzu, umożliwiające zaleganie pokarmu pomiędzy zębami, obecność kamienia nazębnego, źle założone, stare, niezmienione wypełnienia i korony nazębne, schorzenia przyzębia, różnego rodzaju choroby takie jak cukrzyca, zaburzenia hormonalne (nadczynność lub niedoczynność tarczycy), choroby przewodu pokarmowego, zła kondycja psychiczna, niewłaściwa, bogata w węglowodany dieta, a nawet palenie papierosów. Parodontoza to choroba postępująca przewlekle, dodać należy, że ze skłonnością do rodzinnego występowania.

Sprawdź również artykuł: Paradontoza – jak leczyć objawy zapalenia przyzębia?

Przewlekłe i agresywne zapalenie przyzębia

Podział zapalenia przyzębia jest różnorodny. Stosując najprostszy z nich wyróżniamy zapalenie przyzębia przewlekłe (periodontitis chronica) oraz zapalenie przyzębia agresywne (periodontitis aggressiva). Schorzenia te nie leczone kończą się rozchwianiem zębów osadzonych w rozpulchnionych dziąsłach i w efekcie wypadaniem zębów. Zapalenie dziąseł związane z występowaniem płytki nazębnej jest chorobą przewlekłą, wywołaną przez drobnoustroje bytujące na powierzchni zęba. Rozwija się ono u wszystkich ogólnie zdrowych osób, które zaprzestają szczotkowania zębów przez 1–3 tygodnie. Wieloletnie poszukiwania nie pozwalają dotąd na wiązanie tej choroby z jakimś określonym gatunkiem czy rodzajem drobnoustrojów.

Zapalenie dziąseł a zapalenie przyzębia

Klasyfikacja chorób dziąseł obejmuje dwie grupy z kilkoma podgrupami jednostek chorobowych różniących się etiologią i obrazem klinicznym. Zapalenie dziąseł (gingivitis) spowodowane jest przez substancje przenikające z płytki bakteryjnej, gromadzącej się wokół szyjki zęba i w przestrzeniach międzyzębowych oraz przez inne miejscowe lub ogólnoustrojowe czynniki sprzyjające kumulowaniu się albo retencji płytki bakteryjnej. Objawy kliniczne tej grupy chorób są różnorodne i one właśnie stanowią podstawę do wyodrębnienia poszczególnych rodzajów zapalenia dziąseł. Tradycyjnie zapalenie dziąseł uważane jest za zapowiedź pojawienia się zapalenia przyzębia (periodontitis). Wiele publikacji jednak wskazuje na utrzymywanie się stanu zapalnego dziąseł nawet do późnej starości pacjenta.

Objawy paradontozy

W miarę trwania choroby pacjent zauważa postępujące obniżanie się dziąseł, czyli odsłanianie się szyjek zębów. Dodatkowo najczęściej odczuwa krwawienie z dziąseł podczas szczotkowania. W zaawansowanym stadium choroby chory odczuwa wzrastającą ruchomość zębów. Prawidłowe postępowanie i leczenie na szczęście w znacznym stopniu może ograniczyć i zahamować postęp choroby.

Bez względu na przyczynę typowe objawy paradontozy to:

• zmiany zabarwienia dziąsła,
• zmiany kształtu dziąsła, obrzęk
• obniżanie się linii dziąseł, a przez to optyczne wydłużenie się koron zębowych,
• stwierdzalna badaniem zgłębnikiem periodontologicznym obecność szczeliny dziąsłowej,
• krwawienie dziąseł,
• ruchomość zębów, uczucie rozchwiani (w zaawansowanym stadium choroby)
• nieprzyjemny zapach z ust – halitoza.

Leczenie zapalenia przyzębia

Wczesne leczenie zapaleń dziąseł jest proste, szybkie i skuteczne, natomiast przeoczenie ich stwarza ryzyko uogólnienia i rozprzestrzenienia się w stanu zapalnego w tkankach przyzębia.

Leczenie zapaleń przyzębia wymaga czynnego zaangażowania zarówno ze strony lekarza jak i pacjenta. Jest ono pozornie proste, na ogół nie wymaga stosowania leków, ale w istocie jest bardzo trudne, ponieważ wymaga dyscypliny i systematyczności ze strony pacjenta i dużego zaangażowania lekarza. Szybko wyleczony pierwszy incydent zapalenia może nie pozostawić tak znacznych zmian tkankowych, aby wymagały leczenia chirurgicznego czy uzupełnień protetycznych.

Usuwanie kamienia i wyłyżeczkowanie kieszonek przyzębnych jest niezbędne dla właściwej higieny zęba i powinno być regularnie przeprowadzane. Kamień nawet w niewielkiej ilości drażni, nie pozwala na zagojenie dziąsła. W połączeniu z resztkami pokarmowymi i bakteriami, które się tam znajdują, kamień sprzyja paradontozie. Aby powstrzymać chorobę i nie dopuścić do jej nawrotu trzeba odbyć długotrwałe leczenie.

 Jak zapobiegać?

Profilaktyka i zapobieganie chorobom przyzębia powinny uwzględniać działanie skierowane przeciw czynnikom etiologicznym choroby. Chociaż nie są one, w stosunku do periodontopatii, dokładnie poznane, to jednak na podstawie aktualnego stanu wiedzy można ukierunkować działanie profilaktyczne na:

• walkę z płytką bakteryjną nazębno-dziąsłową,
• eliminowanie czynników ułatwiających gromadzenie się płytki,
• eliminowanie czynników urazowych,
• zmniejszenie wpływu szkodliwych czynników ogólnoustrojowych,
• zwiększenie odporności gospodarza.

Aby działania profilaktyczne były skuteczne, muszą być prowadzone przy czynnym udziale pacjenta. Role muszą być więc podzielone między zainteresowanego stosującego profilaktykę domową, a zespół stomatologiczny, który stosuje profilaktykę profesjonalną.

Higiena w domu

Podstawą przeciwdziałania rozwojowi choroby jest utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Niektóre osoby są bardziej podatne na zapalenie przyzębia niż inne, ale rygorystyczne przestrzeganie higieny w znacznym stopniu hamuje rozwój choroby.

Bardzo istotne jest dokładne, ale delikatne oczyszczanie powierzchni zębów z odkładającej się płytki nazębnej. Umyte starannie muszą zostać wszystkie powierzchnie zęba, a pacjent powinien zwracać uwagę na usuwanie resztek pokarmowych z szyjek zęba, w okolicy dziąsła. Zaleganie płytki w tych miejscach sprzyja postępowi choroby. Pomocne w tym będą dedykowane pasty do zębów, które można znaleźć w sklepie internetowym: https://www.doz.pl/apteka/k5239-Pasty_do_zebow. Poza tym pacjenci często omijają podczas codziennej higienizacji powierzchnię językową siekaczy dolnych, co dodatkowo sprzyja i tak łatwemu odkładaniu się kamienia nazębnego w tej okolicy. Szczoteczkami najbardziej zalecanymi przez lekarzy są miękkie szczoteczki ręczne. Szczoteczkami twardymi łatwo zranić dziąsła. Polecane są również szczoteczki elektryczne, jednak należy ich stosować ostrożnie, przykładając punktowo do zębów, aby również nie uszkodzić dziąseł. Skuteczne są także szczoteczki soniczne.

Należy pamiętać, że krwawienie dziąseł podczas szczotkowania świadczy o trwającym stanie zapalnym i bez dokładnej higieny ten stan zapalny nie ustąpi. Krwawienie z dziąseł nie jest zatem objawem tego, że czyścimy źle, a tego, że powinniśmy czyścić zęby dokładniej.

Bardzo istotne u osób z parodontozą poza dokładnym, prawidłowym technicznie, szczotkowaniem zębów, jest również staranne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych. Dokonać tego można nitkując zęby bądź używając irygatora. O instruktaż prawidłowego nitkowania zębów najlepiej zapytać swojego lekarza dentystę lub higienistkę stomatologiczną, ponieważ nieprawidłowo przeprowadzone również może nam wyrządzić krzywdę. Stosując irygator stomatologiczny poza oczyszczaniem powierzchni międzyzębowych również masujemy powierzchnię dziąseł, co sprzyja ich dobremu ukrwieniu i leczeniu.