Odmiedniczkowe ostre zapalenie nerek

Odmiedniczkowe ostre zapalenie nerek
Spis treści
  1. Przyczyny odmiedniczkowego zapalenia nerek
  2. Objawy zapalenia nerek
  3. Rozpoznanie ostrego zapalenia odmiedniczkowego nerek
  4. Zapobieganie zapaleniu nerek
  5. Powikłania ostrego zapalenia nerek
  6. Leczenie ostrego zapalenia nerek

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek to ostre zakażenie tkanki nerek przez bakterie dostające się do nerek drogą wstępującą z dolnego odcinka dróg moczowych przez moczowody. Stan ten, dotyczący jednej lub obu nerek, zwykle jest wynikiem zakażenia dolnego odcinka dróg moczowych (cewki moczowej, pęcherza moczowego), szczególnie przy współistniejącym okazjonalnym (czynnościowym) lub trwałym (refluks pęcherzowo-moczowodowy) wstecznym odpływie moczu z pęcherza wzdłuż moczowodów do miedniczki nerkowej.

W warunkach prawidłowych mocz znajdujący się w pęcherzu moczowym, moczowodach i nerkach jest jałowy. W końcowym odcinku cewki moczowej mogą znajdować się bakterie, które jednak zwykle nie powodują zakażenia, gdyż organizm dysponuje szeregiem mechanizmów obronnych zapobiegających rozmnażaniu się bakterii takich jak:

  • niskie pH moczu
  • obecność specjalnych zwiÄ…zków wyÅ›cielajÄ…cych bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… dróg moczowych
  • wydzielanie do moczu przeciwciaÅ‚ odpornoÅ›ciowych
  • prawidÅ‚owy mechanizm opróżniania pÄ™cherza

Przyczyny odmiedniczkowego zapalenia nerek

Drobnoustroje w 95% dostają się do układu moczowego drogą wstępującą z cewki moczowej, rzadziej przy współistniejących innych poważnych schorzeniach bakterie mogą być przeniesione do układu moczowego z innych narządów, z krwią lub limfą.

  • Najczęściej spotykanymi bakteriami powodujÄ…cymi chorobÄ™ sÄ… paÅ‚eczki jelitowe (Escherichia coli stanowi okoÅ‚o 70-80%) oraz gronkowiec.
  • Grzybicze zakażenie wystÄ™puje najczęściej u osób z obniżonÄ… odpornoÅ›ciÄ…, dÅ‚ugotrwale zażywajÄ…cych antybiotyki lub leki immunosupresyjne, zacewnikowanych albo po innych zabiegach na drogach moczowych.
Chlamydie, mykoplazmy, dwoinka rzeżączki oraz wirusy (głównie herpes simplex) to drobnoustroje zwykle przenoszone drogą płciową, powodujące zakażenie dróg moczowych głównie u aktywnych seksualnie kobiet.

Ze względu na różnice w budowie anatomicznej zakażenie dróg moczowych częściej rozwija się u kobiet niż u mężczyzn a dodatkowym czynnikiem zwiększającym częstość zachorowania jest stosunek płciowy.

Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia układu moczowego:

  • przeszkoda w odpÅ‚ywie moczu (wady budowy ukÅ‚adu moczowego, wsteczny odpÅ‚yw pÄ™cherzowo-moczowodowy, guzy uciskajÄ…ce na drogi moczowe, zaburzenia neurologiczne)
  • kamica nerkowa
  • ciąża i połóg
  • zaawansowany wiek
  • cukrzyca
  • dna moczanowa
  • osÅ‚abienie odpornoÅ›ci organizmu
  • cewnikowanie i innych zabiegi urologiczne
  • inne choroby nerek
  • leków immunosupresyjnych, przeciwbólowe, przeciwzapalne

Objawy zapalenia nerek

Choroba zaczyna się nagle silnym bólom okolicy lędźwiowej, któremu towarzyszy wysoka gorączka z dreszczami i uczuciem ogólnego rozbicia. Mogą występować nudności i wymioty oraz objawy zapalenia pęcherza moczowego:

  • czÄ™sta potrzeba oddania moczu
  • naglÄ…ce parcie na mocz
  • bóle doÅ‚em brzucha
Okolica nerek jest bolesna przy wstrzÄ…saniu.

Rozpoznanie ostrego zapalenia odmiedniczkowego nerek

W przypadku ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek mocz może być mętny lub podbarwiony krwią. W badaniu ogólnym moczu stwierdza się liczne leukocyty i bakterie, białko, mogą być obecne również krwinki czerwone. Badanie bakteriologiczne moczu wykazuje obecność dużej liczby bakterii a badnie USG nerek może wykazać ich powiększenie, a w przypadku współistnienia innych schorzeń lub wad nerek - objawy charakterystyczne dla tych chorób.

Obecność leukocyturii (zwiększona ilość krwinek białych) u chorych z jałowym moczem (bez obecności bakterii) czyl tzw "jałowa leukocyturia" stwierdza się:

  • u osób już leczonych antybiotykami
  • u osób zakażonych dwoinkÄ… rzeżączki
  • w nierzeżączkowym zapaleniu cewki moczowej
  • w gruźlicy dróg moczowych
  • zespole Reitera (zapalenie stawów, zapalenie spojówek, zapalenie cewki moczowej)

Badanie bakteriologiczne tzw. posiew moczu ma na celu zidentyfikowanie rodzaju bakterii wywołujących zapalenie oraz ich wrażliwości na różne antybiotyki, aby zoptymalizować leczenie.

Czasem stwierdza się bezobjawowy bakteriomocz charakteryzujący się obecnością bakterii w drogach moczowych, wykrywane w badaniu ogólnym i bakteriologicznym moczu, bez występowania dolegliwości subiektywnych. W około połowie przypadków zakażenie ustępuje samoistnie, jednakże przy współistnieniu wad układu moczowego lub innych schorzeń może dojść do rozwoju objawów klinicznych. Stan taki wymaga leczenie jedynie u kobiet w ciąży, dzieci i osób wykazujących przeszkodę w odpływie moczu.

Zapobieganie zapaleniu nerek

W zapobieganiu odmiedniczkowemu zapaleniu nerek najważniejszą rolę pełni odpowiedni styl życia.

  • WÅ‚aÅ›ciwa higiena osobista zmniejsza ryzyko zakażenia bakteriami Escherichia coli bytujÄ…cymi w okolicy odbytu.
  • CzÄ™ste opróżnianie pÄ™cherza wymywa bakterie z ukÅ‚adu moczowego uniemożliwiajÄ…c im namnażanie siÄ™, co jest szczególne ważne u osób podatnych na zakażenia ukÅ‚adu moczowego.
  • Przyjmowanie ponad 2 litry pÅ‚ynów na dobÄ™ zwiÄ™ksza diurezÄ™ wymywajÄ…c bakterie z dróg moczowych.
  • Unikanie napojów drażniÄ…cych pÄ™cherz moczowy (kofeina, alkohol, soki cytrusowe).

Każde zakażenie dróg moczowych powinno być odpowiednio wcześnie i skutecznie leczone.

Powikłania ostrego zapalenia nerek

Głównymi powikłaniami ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek są:

  • wznowa zapalenia czyli, nawrót zakażenia tym samym gatunkiem bakterii w ciÄ…gu 3 tygodni od zakoÅ„czenia leczenia zapalenia pÄ™cherza moczowego, jeÅ›li po leczeniu mocz byÅ‚ jaÅ‚owy. Wznowa Å›wiadczy o nieskutecznoÅ›ci leczenia.
  • uogólnienie siÄ™ zapalenia (posocznica)
  • ostra niewydolność nerek.

Leczenie ostrego zapalenia nerek

W każdym przypadku rozpoznania ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek konieczne jest rozpoczęcie intensywnego leczenia przeciwbakteryjnego.

W postaciach o lżejszym przebiegu leczeni polega na doustnym, empirycznym podawaniu antybiotykowe, najpierw zgodnie z teoretyczną wiedzą o przyczynach zakażenia i wrażliwości patogenów na leki. Po otrzymaniu wyniku badania bakteriologicznego moczu z antybiogramem czyli określeniem wrażliwości bakterii na poszczególne antybiotyki lub w przypadku braku reakcji po 2 dobach leczenia można dokonać zmiany antybiotyku na inny lub też podanie antybiotyku pozajelitowo (domięśniowo lub dożylnie). Oprócz leczenia celowanego stosuje się leczenie objawowe takie jak leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i rozkurczowe.

Postępowanie ogólne polega na:

  • leżeniu w łóżku
  • przyjmowaniu co najmniej 2 litrów pÅ‚ynów na dobÄ™, tak aby dobowa ilość wydalanego moczu wynosiÅ‚a ok. 2 litrów przy braku przeciwwskazaÅ„
  • regularne wypróżnianie pÄ™cherza, oddawanie moczu bezpoÅ›rednio przed snem oraz po stosunku pÅ‚ciowym
  • utrzymywanie wÅ‚aÅ›ciwej higieny osobistej, czÄ™ste podmywanie pod bieżącÄ… wodÄ…
  • unikanie zaparć
  • odstawienie leków przeciwbólowych uszkadzajÄ…cych nerki

Przy właściwym i wcześnie rozpoczętym leczeniu objawy szybko ustępują, jednak nie wolno bez zalecenia lekarza przerwać leczenia antybiotykami, gdyż zakażenie może nawrócić. Po leczeniu wskazane jest kontrolne badanie bakteriologiczne moczu, aby upewnić się o skuteczności terapii.

W cięższych przypadkach odmiedniczkowego zapalenia nerek konieczne jest leczenie szpitalne i dożylne podawanie antybiotyków oraz dokładniejsza diagnostyka i leczenie zaburzeń odpływu moczu.

W większości przypadków ostrego zapalenia nerek rokowanie jest dobre. Jedynie u osób starszych oraz pacjentów z osłabioną czynnością układu odpornościowego choroba może mieć cięższy przebieg, z większym ryzykiem wystąpienia powikłań i upośledzenia funkcji nerek.

Leczenie bakteriurii bezobjawowej jest wskazane u kobiet w ciąży, dzieci, chorych na cukrzycę, po przeszczepach i z upośledzonym odpływem moczu.

Ocena artykułu

4.59
z 143 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(95)
4
 
(43)
3
 
(1)
2
 
(3)
1
 
(1)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.59 z 143 głosów

97%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty