Mononukleoza zakaźna

Mononukleoza zakaźna
Spis treści
  1. Etiologia mononukleozy
  2. Epidemiologia mononukleozy
  3. Przebieg mononukleozy zakaźnej
  4. Powikłania mononukleozy
  5. Rozpoznanie mononukleozy
  6. Leczenie mononukleozy
Jest to ostra choroba wirusowa występująca najczęściej w okresie dzieciństwa lub dojrzewania charakteryzująca się gorączką, zapaleniem gardła i powiększeniem węzłów chłonnych z towarzysząca zwykle obecnością heterofilnych przeciwciał i atypową limfocytozą. 

Etiologia mononukleozy

Choroba wywołana jest przez wirus Epsteina-Barr (EBV) z rodziny Herpetoviridae. Wirus występuje w ślinie chorych, bezobjawowych nosicieli oraz ozdrowieńców.

Epidemiologia mononukleozy

Zwykle jest ona przenoszona w sposób bardzo podobny do przeziębienia – w czasie kichania, kontakt z niemytymi rękoma osoby zarażonej, jak również przez bezpośredni kontakt ze ślina (“choroba pocałunków”). Duża cześć dzieci w wieku 4-10 lat przechodzi łagodną postać choroby nawet o tym nie wiedząc. Dopiero zakażenia późniejsze (nastolatki, młodzież) prowadzi do pojawienia się cięższych objawów, które zmuszają do kontaktu z lekarzem.

Okres wylęgania wynosi od 30 do 50 dni a okres zakaźności wynosi przeciętnie od 4 do 6 miesięcy niekiedy przekracza nawet 1,5 roku.

Przebieg mononukleozy zakaźnej

Początek choroby przebiega wolno. Początkowo pojawia się złe samopoczucie, brak apetytu, zmęczenie, bóle mięśniowo-stawowe, dreszcze. Po kilku dniach występuje silny ból gardła, trudności w połykaniu, gorączka do 40°C. Charakterystycznym objawem są naloty na migdałkach (obraz przypominający zakażenie paciorkowcowe), migdałki są powiększone, gardło czerwone. Mowa staje się nosowa, niewyraźna, z ust wydobywa się mdły zapach. U dzieci znamiennym objawem jest obrzęk powiek, nasady nosa i łuków brwiowych (tzw. Objaw Glanzmana). Typowym objawem mononukleozy wieku dziecięcego jest uogólnione powiększenie węzłów chłonnych z obrzękiem tkanki okołowęzłowej. Natomiast u dorastającej młodzieży i dorosłych występuje miejscowe powiększenie węzłów chłonnych, najczęściej są to węzły szyi u 90% chorych. Węzły osiągają znaczne rozmiary, nawet powyżej 3 cm, są sprężyste, przesuwalne względem podłoża, tkliwe przy badaniu palpacyjnym.

Częstym objawem jest powiększenie śledziony (50%) i wątroby. U 5% chorych pojawia się wysypka odropodobna, różyczkopodobna lub płoniczopodobna. Podanie w przebiegu manonukleozy ampicyliny doprowadza w 80%-90% przypadków do wystąpienia swędzącej, grudkowopplamistej odropodobnej wysypki uczuleniowej.

W okresie zdrowienia występuje osłabienie, złe samopoczucie, męczliwość, uczucie wyczerpania, trudności w koncentracji, niekiedy występuje tzw. przewlekły zespół zmęczeniowy.

Gorączka zwykle ustępuje po około 10 dniach, węzły chłonne oraz wątroba pozostają powiększone przez następne 4 tygodnie. Poczucie zmęczenia, osłabienia może utrzymywać się nawet do 2-3 miesięcy.

Powikłania mononukleozy

Powikłania zdarzają się rzadko ale mogą mieć dramatyczny przebieg.

z zakresu hematologii mogą wystąpić:

  1. niedokrwistość autoimmunologiczna
  2. trombocytopenia (obniżenie liczby płytek krwi)
  3. granulocytopenia (obniżenie liczby granulocytów)
  4. pękniecie śledziony - rzadkie powikłanie występujące w 2 i 3 tygodniu choroby, poprzedzone silnym bólem brzucha.

ze strony ośrodkowego układu nerwowego:
  1. porażenie nerwów czaszkowych (najczęściej VII)
  2. zapalenie mózgu
  3. poprzeczne zapalenie rdzenia
  4. napady padaczkowe
  5. zespół Guillaina-Barrego
  6. psychozy
ze strony układu oddechowego
  • obrzęk dróg oddechowych
  • śródmiąższowe nacieki tkanki płucnej
ze strony układu krążenia:
  1. zapalenie mięśnia serca
  2. zapalenie osierdzia
  3. blok przedsionkowo-komorowy I stopnia
  4. skurcz naczyń wieńcowych
żółtaczka

Rozpoznanie mononukleozy

Mononukleoza zakaźna w większości przypadków nie stwarza trudności diagnostycznych. Poza charakterystycznym przebiegiem choroby stwierdza się lekukocytozę 10-30x109/l z bezwzględną limfocytozą w ponad 75% przypadków. Dość charakterystyczną cechą mononukleozy jest obecność limfocytów atypowych tzw. mononuklearów we krwi obwodowej stanowiących zazwyczaj 10-50% wszystkich krwinek białych w rozmazie. Częstym zjawiskiem jest pojawienie się w surowicy krwi przeciwciał heterofilnych w 50% u dzieci oraz w około 90% u młodzieży i dorosłych. Dlatego też wykonuje się odczyn Paula-Bunnella-Davidsohna, którego miano 1:56 u dorosłych i 1:28 u dzieci prazemawiają za rozpoznaniem mononukleozy zakaźnej. U niektórych osób stwierdza się łagodną małopłytkowość, umiarkowane zwiększenie aktywności aminotransferaz (ASPAT i ALAT) oraz zwiększenie stężenia immunoglobulin klas M, G i A.

Leczenie mononukleozy

Większość pacjentów zdrowieje w przeciągu tygodni bez specjalnego leczenia. Nie ma swoistej terapii, leki przeciwwirusowe nie odnoszą tutaj żadnego skutku. Zdecydowanie zalecany jest wypoczynek, czasem nawet przez miesiąc, lub dłużej. W razie gorączki, lub bólu można podawać środki p/bólowe. Ważne jest, aby zapewnić dietę bogata w białko, ze zmniejszona ilości tłuszczu, oraz suplementacje witamin.

Pobyt w szpitalu wymagany jest w przypadku powikłań. W przypadku znacznego utrudnienia oddychania stosuje się glikokortykosteroidy. Leczenie antybiotykami stosuje się w przypadku nadkażeń bakteryjnych

Ocena artykułu

4.58
z 98 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(65)
4
 
(29)
3
 
(1)
2
 
(2)
1
 
(1)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.58 z 98 głosów

96%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty