Leukoplakia
Leukoplakia lub rogowacenie białe („biała plama”) określa nieprawidłowy proces rogowacenia nabłonka błon śluzowych, m.in. jamy ustnej. Przyczyny leukoplakii
Etiologia nie jest całkowicie wyjaśniona. Jednak zmiany te występują przeważnie u mężczyzn między 40-60 rokiem życia. Zaobserwowano również, że zmiany o typie leukoplakii pojawiają się często w tych miejscach jamy ustnej, które narażone są na różnego typu urazy:
- urazy chemiczne: substancje smoliste i chemiczne pochodzące z papierosów, alkohol, częste spożywanie ostro przyprawionych potraw, szkodliwy wpływ środowiska pracy (np. przemysł chemiczny)
- urazy mechaniczne: ostre brzegi zniszczonych zębów i źle wykonanych wypełnień, nieprawidłowo wykonane protezy, wady zgryzu
- urazy termiczne: gorące potrawy, ciepło wydzielające się podczas palenia papierosów;
- urazy elektrogalwaniczne związane z obecnością w jamie ustnej metali np. wypełnień amalgamatowych, koron protetycznych, mostów;
Objawy leukoplakii
Zmiany chorobowe rozpoczynają się zmętnieniem nabłonka, przekształcającym się z wolna w wyraźnie białawe opalizujące
plamy, nie dające się usunąć, które powodują utratę jej prawidłowej elastyczności. Plamy te są początkowo miękkie, z czasem jednak zmieniają się w wyniosłe twarde tarczki.
Nie leczony proces postępuje – w obrębie tarczek tworzą się czerwone rozpadliny i nadżerki, a na ich obwodzie dość często powstaje odczyn zapalny. Czasami tworzą się brodawkowate wyrośla. Leukoplakia kąta ust budząca podejrzenie stanu przedrakowego.
Czy zmianom towarzyszą jakieś dolegliwości?
W połowie przypadków, podczas palenia tytoniu i przyjmowania pokarmów, występują takie dolegliwości, jak pieczenie i szczypanie w miejscach wykwitów.
Gdzie umiejscawiają się wykwity?
Najczęściej – w błonie śluzowej policzków i kąta ust, raczej symetrycznie. Uwidaczniają się jako pasmo, ciągnące się od kątów ust ku tyłowi. Największe nasilenie zmian obserwuje się przeważnie w okolicy kątów ust.
Rzadziej zajęte jest dno jamy ustnej, a także grzbietowa i boczna powierzchnia języka, warga dolna i dziąsła. Bardzo charakterystyczny jest obraz leukoplakii podniebienia, który występuje głównie u palaczy tytoniu, a po zaprzestaniu palenia zmiany te często ustępują.
Czy leukoplakia jest niebezpieczna
Leukoplakia zaliczana jest do tzw. stanów przedrakowych, choć wcześniej tak nie uważano. Oznacza to stan związany z podwyższonym ryzykiem wystąpienia raka. Skłonność leukoplakii do zezłośliwienia występuje w ok. 10-12 %. Ryzyko rozwoju raka wiąże się z wiekiem pacjenta, nawykiem palenia, pracą w warunkach narażających na styczność z substancjami rakotwórczymi oraz z przewlekłymi urazami i stanami zapalnymi.
Leczenie leukoplakii
Przede wszystkim należy jak najszybciej wyeliminować uchwytne czynniki drażniące, co często wystarcza, aby zmiany cofnęły się samoistnie (np. zaprzestanie palenia papierosów). Jeżeli to nie wystarczy i zmiany utrzymmywać się będą powyżej 1-2 miesięcy, konieczne jest badanie wycinka pobranego ze zmiany i wdrożenie leczenia chirurgicznego (elektrokoagulację, krioterapię lub wycięcie zmienionych tkanek) i farmakologicznego (stosuje się między innymi witaminy z grupy B, witaminę A, E C, PP).