ECHO serca

ECHO serca
Spis treści
  1. Wiadomości dotyczące ECHO serca
  2. Przygotowanie do ECHO serca
  3. Przebieg ECHO serca
  4. Postępowanie po badaniu ECHO serca
Echo serca to badanie ultrasonograficzne (ultrasonokardiografia) mięśnia sercowego wykorzystujące ultradźwięki (fale dźwiękowe o częstotliwości powyżej 20 tysięcy Hz) znajdujące się poza progiem słyszalności ucha ludzkiego. Fale te są szeroko stosowane w medycynie m.in. w diagnostyce chorób serca i naczyń krwionośnych. Ultradźwięki powstają w głowicy aparatu ultrasonograficznego, która funkcjonuje jako nadajnik i jako odbiornik. W głowicy prąd elektryczny jest zamieniany na falę dźwiękową i odwrotnie. Ultradźwięki o częstotliwości kilku MHz są wysyłane w kierunku badanego organu, odbijają się na granicy struktur różniących się gęstością i jako fala odbita (czyli echo) są ponownie przetwarzane na prąd elektryczny, następnie przekazane na ekran monitora, gdzie powstający obraz stanowi echo naszych narządów wewnętrznych, w tym wypadku serca. W echokardiografii dorosłych stosuje się niskie częstotliwości ( 2,25 - 3,5 MHz ), u dzieci - wyższe ( 3,5 - 5MHz ) czyli fale krótsze (jest tu mniejsza grubość tkanek do pokonania dla fali ultradźwiękowej). Lekarz obserwuje struktury serca i dużych naczyń, pracę mięśnia serca oraz przy wykorzystaniu tzw. efektu Dopplera przepływ krwi w obrębie jam serca i naczyń.

Wiadomości dotyczące ECHO serca

Badanie jednowymiarowe typu M ocenia grubość mięśnia serca, zawiera skalę głębokości jego ściany. Na ekranie monitora widać wychylenia szeregów pasm, ruch tych pasm oraz różne natężenie koloru szarości, umożliwiające ocenę danego obszaru. Równocześnie przez cały czas wyświetlany jest zapis EKG, stąd wykonujący badanie ma dokładną informację o fazie pracy serca ( skurcz lub rozkurcz ).

Badanie dwuwymiarowe typu 2D, czyli tzw. "w czasie rzeczywistym" obrazuje serca w trakcie ruchu mięśnia w wybranym przekroju, do czego wykorzystywana jest zmiana położenia całej głowicy. Lekarz przemieszcza głowicę wzdłuż i wokół mostka oraz po lewej stronie klatki piersiowej. Jeśli obraz pracy serca jest kolorowy oznacza to, że są oceniane kierunek i prędkość przepływu krwi (tzw. echo metodą Dopplera).

Poza klasycznym badaniem przez klatkę piersiową stosowana jest też technika badania przezprzełykowego. Gastroskop, czyli elastyczny przewód , wprowadzany jest do przełyku wraz z głowicą ultrasonograficzną i z tej perspektywy (czasami nawet przezżołądkowo) ocenia się serce w wybranych sytuacjach klinicznych.

Czasami istnieją wskazania do tzw. echokardiografii obciążeniowej. Wykonuje się wówczas serię badań echo przy zmieniającym się obciążeniu np. wysiłkiem fizycznym, lekami pobudzającymi pracę serca lub rozszerzającymi tętniczki wieńcowe bądź stymulacją elektryczną przedsionków serca. Wysiłek fizyczny jest stopniowany albo na cykloergometrze (rodzaju roweru treningowego) , bieżni ruchomej lub stosując leki (dobutamina lub dipirydamol).

Są też badania echo wykonywane śródoperacyjnie lub wewnątrz naczyń wieńcowych w trakcie badania koronarograficznego i koronaroplastyki.

Badanie wykonuje lekarz a przy echo przezprzełykowym i obciążeniowym dodatkowo niezbędna jest asysta pielęgniarki. Badanie przezklatkowe łącznie z Dopplerem trwa od ok. 15 do 30 minut. Inne rodzaje echo - dłużej. Nie wykazano szkodliwego dla organizmu człowieka działania fali ultradźwiękowej o częstotliwościach stosowanych podczas diagnostyki echokardiograficznej. Uznaje się więc to badanie za bezpieczne i możliwe do częstego powtarzania (nawet u kobiet w ciąży).

Za pomocą badania echokardiograficznego lekarz ocenia budowę i funkcjonowanie poszczególnych elementów serca: mięśnia, zastawek, naczyń wchodzących i wychodzących z serca oraz przepływów krwi. Jest to badanie nieinwazyjne, obojętne dla organizmu, bezbolesne. Wynik badania zawiera opis, komentarz, ew. zdjęcie danej nieprawidłowości. Badanie może być nagrane na kasetę video lub na dysk optyczny.

Przygotowanie do ECHO serca

Lekarz powinien być powiadomiony o następujących danych: wiek pacjenta, wzrost i masa ciała, dotychczasowe rozpoznanie kliniczne i cel badania (określony przez lekarza prowadzącego), przyjmowane leki, przebyte operacje i choroby, opisy uprzednio wykonywanych badań echo.

Wskazania
Istnieją określone wskazania do echokardiografii klasycznej bądź jej innej formy:

  • choroba niedokrwienna serca - tylko jeśli pacjent przechodził zawał serca lub ma podejrzenie innych (nie związanych z chorobą wieńcową) przyczyn bólów w klatce piersiowej
  • zawał mięśnia serca i ocena jego powikłań
  • szmer serca sugerujący chorobę serca lub dużych naczyń
  • zastawkowe wady serca (ocena zaawansowania, nowe dolegliwości, pacjentki z rozpoznana wadą będące w ciąży, w ramach kontroli)
  • wrodzone wady serca (w tym u dzieci z nieprawidłowym rozwojem fizycznym lub podejrzeniem wady na podstawie objawów)
  • niewydolność mięśnia serca
  • nadciśnienie tętniczym (szczególnie u osób z współistniejącą dusznicą bolesną, zaburzeniami rytmu, niewydolnością serca)
  • choroby osierdzia (dla oceny płynu w worku osierdziowym lub w trakcie nakłucia worka) i wsierdzia (powierzchni np. zastawek lub jam serca)
  • wszczepione zastawki sztuczne bądź naturalne.
  • pierwotne i wtórne choroby mięśnia serca (tzw. kardiomiopatie) lub np. przy zapaleniu mięśnia serca.
  • choroby aorty
  • nadciśnienie płucne
  • diagnostyka omdleń

Badanie przezprzełykowe wykonuje się z wyboru przy podejrzeniu:

  • rozwarstwienia aorty
  • skrzepliny w jamach serca
  • zapalenia wsierdzia na sztucznych zastawkach
  • zaburzeń funkcjonowania takich protez

Badanie z obciążeniem jest planowane u pacjentów, którzy:

  • nie mogą wykonać wysiłku fizycznego w ramach tzw. próby wysiłkowej (a badanie to ma rozstrzygnąć o rozpoznaniu choroby niedokrwiennej serca i ew. leczeniu)
  • są kwalifikowani do zabiegu na tętnicach wieńcowych (operacji lub rozszerzania)
  • mają dyskusyjny wynik badań dodatkowych przy istniejących objawach choroby wieńcowej
  • będą poddani poważnym operacjom, przed którymi należy ocenić ryzyko powikłań ze strony serca

Przed badaniem echo nie wymaga się rutynowo badań poprzedzających. Ich zalecenie zależy od sytuacji klinicznej chorego. Zarówno badanie z obciążeniem jak i przezprzełykowe powinno być wykonywane w pomieszczeniu z dostępnym sprzętem reanimacyjnym. Ryzyko groźnych dla życia zaburzeń rytmu, zawału mięśnia serca, nagłego zgonu sercowego wynosi mniej niż 0,1%, jest więc znikome, jednak lekarz musi być zabezpieczony na taki wypadek.

Przeciwwskazania
Dotyczą jedynie echo przezprzełykowego i z obciążeniem.

  • Echo z dobutaminą nie jest wykonywane u pacjentów z niestabilną chorobą wieńcową, ze świeżym zawałem lub zapaleniem mięśnia serca, przy ciężkiej niewydolności serca, ciężkich wadach serca, zatorach i nadciśnieniu tętniczym powyżej 200/120 mmHg.
  • Echo z dipirydamolem - nie jest wykonywane u pacjentów z niestabilną chorobą wieńcową, ze świeżym zawałem lub zapaleniem mięśnia serca, przy ciężkiej niewydolności serca, ciężkich wadach serca, zatorach i nadciśnieniu tętniczym powyżej 200/120 mmHg, osób z astmą oskrzelową i przewlekłym zapaleniem oskrzeli.
  • Badanie przezprzełykowe nie może się odbywać u pacjentów z chorobami przełyku i ze skazą krwotoczną. Chorzy będący nosicielami wirusa WZW lub HIV są obowiązani zgłaszać ten fakt.

Przebieg ECHO serca

Przed badanie przezprzełykowym pacjent znajduje się min. 4-6 godzin po ostatnim posiłku, ma założone wkłucie do żyły obwodowej (na wypadek konieczności podania leku tą drogą), wyjmuje ewentualne sztuczne uzębienie. Do badania pacjent kładzie się na lewym boku z lewa ręką pod głową. Gardło zostaje znieczulone, aby wyeliminować odruch wymiotny. Czasami pacjent otrzymuje środek uspakajający dożylnie. Gastrofiberoskop z sondą pokrytą żelem jest wprowadzany do przełyku. Po tym badaniu pacjent zostaje na czczo przez 1,5-2 godzin, aby uniknąć problemów z połykaniem (czy nawet zachłyśnięcia), które ze względu na stosowane znieczulenie mogą wystąpić przy próbie jedzenia. Nie jest to miłe badanie, ale nie naraża pacjenta na działanie szkodliwych czynników. Chory może czuć dyskomfort w gardle przez klika godzin, jest to zjawisko przemijające.

Echo klasyczne, przezklatkowe wykonywane jest w tej samej pozycji, co przezprzełykowe - tutaj lekarz przemieszcza sondę USG (też pokrytą żelem) po powierzchni lewej strony klatki piersiowej pacjenta.

Postępowanie po badaniu ECHO serca

Po echo z obciążeniem wysiłkiem sprawdzane jest ciśnienie i tętno, po obciążeniu farmakologicznym - wykonywane EKG. Po klasycznym echo pacjent nie wymaga specjalnej opieki.

Wynik badania zależy od budowy ciała pacjenta ( w tym również od grubości tkanki tłuszczowej ) oraz od jakości sprzętu, rozdzielczości obrazu i doświadczenia wykonującego badanie lekarza.

Ocena artykułu

3.8
z 70 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(13)
4
 
(42)
3
 
(7)
2
 
(4)
1
 
(4)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
3.8 z 70 głosów

79%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty