Choroba Addisona - objawy, przyczyny, leczenie

1. Co to jest choroba Addisona? Przyczyny i mechanizm powstawania
2. Choroba Addisona - objawy skórne i ogólnoustrojowe
3. Choroba Addisona - leczenie

Co to jest choroba Addisona? Przyczyny i mechanizm powstawania

Choroba Addisona, określana również mianem pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy jest stanem, w którym struktury położone symetrycznie, nad nerkami, nie mogą spełniać swojej funkcji. Dzieje się tak w wyniku wadliwych procesów autoimmunologicznych. Organizm produkuje przeciwciała niszczące komórki nadnerczy, prowadzące do ich degradacji. W niewielkiej liczbie przypadków za niedoczynność kory nadnerczy odpowiadają inne choroby (w tym gruźlica o ciężkim przebiegu, grzybice, nowotwory z przerzutami, AIDS, zaburzenia metaboliczne i inne).

W chorobie Addisona nadnercza nie produkują hormonów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Chodzi tu o kortyzol (regulujący rytm dobowy, kontrolujący ciśnienie tętnicze, wpływający na gospodarkę cukrową i mający wiele innych funkcji), ale również o DHEA (męski hormon płciowy) oraz o aldosteron (biorący udział w regulacji ciśnienia).

Warto również dodać, że wraz z chorobą Addisona często rozpoznaje się u pacjenta inne choroby autoimmunologiczne – w tym niedoczynność lub nadczynność tarczycy.

Choroba Addisona - objawy skórne i ogólnoustrojowe

Objawy choroby Addisona są nieswoiste i w ujęciu ogólnoustrojowym obejmują:

• szybką męczliwość, zmniejszoną tolerancję na wysiłek fizyczny, epizodyczne omdlenia, zawroty głowy;
• brak apetytu, utratę masy ciała, nudności i wymioty oraz częste biegunki;
• bóle mięśni i stawów – czasem nawet utrudniające normalne funkcjonowanie;
• osłabienie zdolności poznawczych, wydłużenie czasu reakcji, apatię, ospałość;
• niskie ciśnienie tętnicze krwi;
• preferowanie słonych pokarmó

Wyróżnia się jeszcze inne, charakterystyczne symptomy dla choroby Addisona – objawy skórne. Obejmują one ciemnienie skóry w obszarach poddawanych ekspozycji na światło słoneczne, a także brunatnienie w określonych miejscach – na łokciach, kolanach, ale również wokół blizn czy brodawek sutkowych. Ponadto u pacjentów obserwuje się wystąpienie brązowych plam na błonie śluzowej jamy ustnej.

Choroba Addisona - leczenie

Leczenie choroby Addisona polega przede wszystkim na podawaniu pacjentowi substytutów hormonów, które nie są produkowane przez jego nadnercza. Mowa tu o glikokortykosteroidach (zastępujących kortyzol), mineralokortykosteroidach (odpowiednik aldosteronu) oraz androgenach (nie we wszystkich przypadkach). Farmakoterapia musi być utrzymywana przez całe życie. Nagłe odstawienie leków może skutkować bowiem pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta – łącznie z wystąpieniem przełomu nadnerczowego (ciężkiego powikłania mogącego zakończyć się śmiercią).

W farmakoterapii stosowanej w przebiegu choroby Addisona istotne jest dawkowanie leków, a także pory ich przyjmowania. Określone schematy zażywania substancji czynnych mają imitować bowiem naturalny rytm produkcji „prawdziwych” hormonów. Pacjent cierpiący na pierwotną niedoczynność kory nadnerczy powinien więc mieć zawsze leki przy sobie – wraz z rozpisanym dawkowaniem i informacją o chorobie (na przykład w postaci karty medycznej).

Źródła:

1. M. Wiercińska, Choroba Addisona – przyczyny, objawy, leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 23.05.2022
2. Ankcorn, Choroba Addisona zamaskowana długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów [w:] Medycyna po Dyplomie 09/2012
3. Papierska, Niedoczynność kory nadnerczy [w:] Wielka Interia. Endokrynologia, podyplomie.pl, dostęp: 31.10.2023
4. Derkacz, K. Strawa-Zakościelna, B. Matuszek, J. S. Tarach, Choroba Addisona - od objawów do rozpoznania. Opis przypadku [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 3