Cholera

Spis treści

1. Etiologia cholery
2. Patofizjologia cholery
3. Epidemiologia cholery
4. Przebieg kliniczny cholery
5. Profilaktyka cholery
6. Leczenie cholery

Cholera jest ostrą chorobą zakaźną przebiegającą z intensywną biegunką i wymiotami, prowadzącymi w krótkim czasie do bardzo znacznego odwodnienia. Wrażliwość na zachorowanie jest powszechna.

Etiologia cholery

Chorobę wywołuje bakteria z rodzaju Vibrio (przecinkowce). Znanych jest ponad 20 gatunków z których chorobotwórcze dla człowieka są:

• Vibrio cholerae,
• Vibrio parahaemolyticus,
• Vibrio mimicis,
• Vibrio fluvialis.

Przecinkowce cholery (Vibrio cholerae) wywołujące cholerę są oporne na czynniki środowiska a zwiększona wilgotność sprzyja dłuższemu przeżyciu w różnego rodzaju materiałach.

Patofizjologia cholery

Działanie chorobotwórcze przecinkowców cholery związane jest z wytwarzaną przez nich enterotoksyną, która powoduje gromadzenie się dużych ilości płynów w świetle jelita. Efektem jej działania jest gwałtowna biegunka, prowadząca w krótkim czasie do utraty dużej ilości wody, sodu, wodorowęglanów oraz potasu. Jeżeli powstałe w wyniku działania straty wodno-elektrolitowe nie zostaną uzupełnione może rozwinąć się groźny dla życia wstrząs z odwodnienia oraz kwasica na skutek utraty wodorowęglanów

Epidemiologia cholery

Naturalnym rezerwuarem drobnoustroju i źródłem zakażenia jest chory człowiek lub nosiciel wydalający bakterie z kałem i w wymiocinach. Cholera szerzy się drogą pokarmową przez picie wody oraz spożywanie produktów zakażonych przecinkowcami cholery. Najbardziej niebezpieczną żywnością są “owoce morza” spożywane na surowo. Bakterie mogą być również roznoszone przez owady oraz niemyte ręce natomiast rzadziej przez przedmioty należące do chorego.

Na terenach endemicznych większość osób nabywa odporność we wczesnym dzieciństwie. Odporność po szczepieniu jest krótkotrwała i trwa przeciętnie ok. 6 miesięcy i nie zapobiega bezobjawowemu nosicielstwu.

Cholera występuje endemicznie w Indiach i Bangladeszu (delta Gangesu). Z terenów endemicznych w wyniku zawleczenia cholera może szerzyć się w postaci epidemii na terenach gdzie panują złe warunki sanitarno-higieniczne a zwłaszcza na terenach gdzie nie ma uporządkowanej gospodarki wodno-kanalizacyjnej.

Przebieg kliniczny cholery

Okres wylęgania od wtargnięcia drobnoustrojów do wystąpienia pierwszych objawów wynosi od kilku godzin do 5 dni, przeciętnie 2-3 dni. Początek choroby jest nagły z wymiotami i szybko narastającą biegunką, której nie towarzyszą objawy parcia na stolec ani bóle brzucha. Stolec jest płynny z niewielką ilością śluzu, szarego koloru, bez domieszki krwi przypominający wodę po płukaniu ryżu tzw. stolec ryżowaty. W krótkim czasie utrata ogromnych ilości wody nawet do 10-30 l w ciągu doby prowadzi szybko do objawów znacznego odwodnienia i zaburzeń hemodynamicznych aż do pełnego obrazu wstrząsu oligowolemicznego.

Inne objawy występujące w cholerze to: ogólne osłabienie, apatia, senność, rzadziej objawy pobudzenia, wzmożone pragnienie, suchość błon śluzowych, upośledzenie elastyczności skóry oraz bolesne kurcze mięśni, piskliwy głos, zaostrzone rysy twarzy.

W skutek utraty wodorowęglanów rozwija się kwasica a zmniejszanie przepływu tkankowego prowadzi do niewydolności nerek z bezmoczem. W przypadkach ciężkich dochodzi do zaburzeń orientacji a następnie do śpiączki i zgonu.

Profilaktyka cholery

W zapobieganiu cholerze najważniejsze i najskuteczniejsze jest zaopatrzenie ludności w czystą wodę, ochrona przed zakażeniem środków spożywczych oraz wykrywanie i leczenie bezobjawowych nosicieli przecinkowca.

Stosowane dotąd szczepionki p/ cholerze chroni przed zachorowaniem w 50-70% i dlatego w chwili obecnej nie jest zalecane przy wyjazdach na tereny endemiczne.

Leczenie cholery

Postępowanie terapeutyczne polega przede wszystkim na wyrównaniu strat wodnych i elektrolitowych oraz na stosowaniu odpowiednich grup antybiotyków