Bronchoskopia
Bronchoskopia jest badaniem polegającym na wziernikowaniu i oglądaniu tchawicy i oskrzeli z użyciem urządzenia optycznego. Badanie wykonuje się za pomocą sztywnego bronchoskopu lub coraz częściej giętkiego bronchofiberoskopu przy czym za pomocą bronchofiberoskopu z uwagi na jego giętkość i średnicę można głębiej wprowadzić urządzenie do dróg oddechowych i obejrzeć drobniejsze oskrzela. W obu typach wzierników (endoskopów) pole widzenia jest oświetlone za pomocą tzw. zimnego oświetlenia. W rękojeści bronchofiberoskopu znajdują się pokrętła umożliwiające zdalne poruszanie przeciwległą końcówką instrumentu we wszystkich kierunkach dzięki czemu lekarz może skierować bronchofiberoskop w interesujące go oskrzele. Do obu urządzeń można wprowadzić dodatkowe oprzyrządowanie za pomocą którego można pobrać tkanki do badania histopatologicznego lub usunąć zalegającą wydzielinę z drzewa oskrzelowego.
Jeżeli jest taka potrzeba, badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.
Przygotowanie do bronchoskopii
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych. Bronchoskopia umożliwia lekarzowi obejrzenie poszczególnych elementów układu oddechowego: strun głosowych, tchawicy, oskrzeli głównych i ich rozgałęzień wewnątrz płuc dzięki czemu lekarz może rozpoznać zmiany chorobowe jak również ma możliwość pobrania tkanki do późniejszego badania histopatologicznego bądź wydzieliny do badania bakteriologicznego i cytologicznego, które potwierdzą obecność bakterii chorobotwórczych czy komórek nowotworowych.
Wskazania:
- guz płuca lub śródpiersia
- przewlekłe stany zapalne oskrzeli
- zapalenia płuc w tej samem lokalizacji
- kaszel trwający ponad 3 tygodnie
- krwioplucie.
- podejrzenie wady rozwojowej płuc lub oskrzeli
- niedodma płuca, płata lub segmentu
- płyn w jamie opłucnej
- ocena uszkodzenia dróg oddechowych
- ocena drożności dróg oddechowych
- pobranie materiału do badań mikrobiologicznych
- ocena stopnia zaawansowania nowotworu przed planowym zabiegiem operacyjnym
- uzyskanie materiału do badań mikrobiologicznych i histopatologicznych
- odessanie krwi w czasie krwotoku
- odessanie wydzieliny powodującej niedodmę płuca
- odessanie wydzieliny ropnej, przepłukanie oskrzeli i miejscowe podanie leku
- usunięcie ciała obcego z oskrzela;
Przeciwwskazania:
- niestabilny stan pacjenta
- niewydolność krążenia
- zaburzenia krzepnięcia krwi
- astma o ciężkim przebiegu
Badania poprzedzające
Przed wykonaniem bronchoskopii wykonuje się rutynowe badania laboratoryjne, oraz RTG klatki piersiowej.
Przygotowanie do badania:
Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym w zależności od lekarza, który dostosowuje indywidualnie rodzaj znieczulenia do każdego chorego w zależności od jego stanu ogólnego. Przed badaniem pacjent pozostaje na czczo aby uniknąć niebezpieczeństwo zachłyśnięcia się do którego może dojść w czasie wykonywania badania. Na 24 h przed badaniem chory nie powinien palić papierosów. Pacjent przed badaniem pacjentowi otrzymuje środek uspokajający oraz leki hamujące nadmierne wydzielanie śluzu z drzewa oskrzelowego.
O czym powiadomić lekarza:
Przed badaniem należy powiadomić lekarza o stanie uzębienia i obecności protez, przebytych chorobach, zaburzeniach rytmu serca, wadach serca, chorobie wieńcowej, nadciśnieniu tętniczemu, alergii, astmie, nadwrażliwości na leki czy też skłonności do krwawień.
Przebieg bronchoskopii
Badanie za pomocą bronchoskopu sztywnego wykonuje się u pacjenta w pozycje leżącej lub rzadziej siedzącej, natomiast z użyciem bronchofiberoskopu u pacjenta w pozycji siedzącej lub leżącej.
Przed wprowadzeniem endoskopu, lekarz wykonuje znieczulenie miejscowe nasady języka i tylnej ściany gardła, aż do zniesienia odruchów wymiotnych. Następnie pod kontrolą lusterka krtaniowego wstrzykuje przez szparę między strunami głosowymi środek znieczulający przy czym pacjent w tym czasie wykonuje głęboki wdech w celu jak najgłębszej aspiracji wprowadzanego środka. Po odczekaniu około 5-10 minut lekarz wprowadza przez usta (bronchoskop) lub przez usta lub nos (bronchofiberoskop) do tchawicy i dalej do oskrzeli oglądając ich ścianę. Lekarz może wprowadzić przez specjalną prowadnicę endoskopu dodatkowe narzędzia takie jak szczypczyki, szczoteczki czy też ssak dzięki którym ma możliwość pobrana wycinków tkanek, śluzu czy popłuczyn z drzewa oddechowego do badań cytologicznych, histopatologicznych lub bakteriologicznych.
O czym powiadomić lekarza:
W czasie badania zgłoś lekarzowi wszelkie nagłe dolegliwości: ból, osłabienie itp.
Czas trwania:
Badanie trwa zwykle od 15 do 30 minut
Postępowanie po bronchoskopii
Po badaniu w związku ze znieczuleniem gardła nie można przyjmować płynów ani posiłków przez co najmniej 2 godziny aby uniknąć zachłyśnięcia gdyż w okresie tym zniesiony jest odruch połykania. Lekarz może dodatkowo zalecić dni zbieranie plwociny do badania cytologicznego przez 2-3 w celu zwiększenia szansy rozpoznania choroby.
Powikłania po badaniu:
Powikłania po bronchoskopii występują dość rzadko. Najczęściej występuje:
- chrypka i ślady krwi w plwocinie przez kilka dni
- krwawienie
- skurcz lub obrzęk krtani
- zaburzenia rytmu serca
- skaleczenia krtani, tchawicy i oskrzeli
- wyłamanie zęba podczas wprowadzania endoskopu
- dostanie się powietrza do jamy opłucnowej (odma opłucnowa)
- infekcja górnych dróg oddechowych (zapalenia oskrzeli lub płuc) - gorączka